Rodzaje kalkulacji i ich charakterystyka

Rodzaj kalkulacji	Charakterystyka kalkulacji
Kalkulacja podziałowa (Process Costing): prosta, współczynnikowa	znajduje zastosowanie przy produkcji masowej, wyznacza się koszty produktów jednorodnych, które prze­pływają przez proces produkcyjny lub ciąg procesów, dokumentuje się przepływ jednostek fizycznych i ekwiwalen­tnych produkcji, duże są możliwości standaryzacji kosztów produktów (rachunek kosztów standardowych)
Kalkulacja doliczeniowa (Job Costing): zleceniowa, asortymentowa	znajduje zastosowanie przy produkcji jednostkowej lub seryjnej wyznacza się koszty produktów zróżnicowanych (zleceń, asor­tymentów), występuje duże zróżnicowanie zużycia zasobów przez poszczególne zlecenia i asortymenty, raportuje się koszty poszczególnych zleceń; rozlicza się koszty pośrednie na zlecenia za pomocą kluczy podziałowych, standaryzuje się koszty produktów ewentualnie w ramach asortymentu (rachunek kosztów standardowych) lub koszty w węższym zakresie (rachunek kosztów normalnych).
Kalkulacja kosztów produktów łącznych (Joint-product Costing)	stosuje się w specyficznej sytuacji − z surowca (surowców) otrzymuje się kilka asortymentów produktów (łącznych), przy czym nie można otrzymać jednego asortymentu produktu, nie wytwarzając pozostałych, rozlicza się koszty wspólne na produkty na podstawie określonej bazy rozliczeń, standaryzuje się relację uzysku jednostek fizycznych produkcji poszczególnych asortymentów produktów łącznych na jednostkę zużycia surowca (surowców).

Podstawowe typy działalności operacyjnej i typ produktu oraz odpowiadające im kalkulacje

Wyszczególnienie	Kalkulacja doliczeniowa		Kalkulacja podziałowa
		zleceniowa		asortymentowa
Przykładowy typ działalności operacyjnej	budowa mostów produkcja filmów organizacja wycieczek, wczasów	Produkcja seryjna: leków odzieży samochodów komputerów	Produkt masowy przepływa przez proces lub kilka procesów: rafinerie ropy produkcja papieru, cementu, farb
Typ produktu	Specyfikacja produktu określona przez klienta	Zwykle serie produktów; standaryzacja w ramach asortymentu	Produkty masowe, standaryzowane