użytkowanie mleczne - zaczyna się od pierw wycielenia (27 m-c) laktacja od wycielenie do zasuszenia 10 m-c, największa wydajność dzienna 2-3 m-c, zasuszanie 6-8tyg przed zacieleniem. użytkowość mleczna -ogół cech: zaw tłuszczu, białka w ciągu roku. w Polsce duże różnice w wydajności. wydajność mleczną warunkują czynniki genetyczne i czynniki środowiskowe. czynniki wpływające na użytkowość mleka:1)genetyczne: rasa, odmiana, cechy osobnika, linia, rodzina 2) pozagenetyczne: żywienie, warunki utrzymania, stan zdrowia, płodność, wiek, wiek pierw ocielenia, sezon ocielenia, dój, pielęgnacja, profilaktyka. Dobry pokarm musi zapewnić stosowną do potrzeb i wydajności mlecznej ilość energii, białka, suchej masy, skł mineralnych, witamin. nie pływać ujemnie na zdrowie i jakość mleka. podstawową zasadą racjonalnego żywienie jest bilansowanie zawartości białka i energii w pokarmie.