Umowa Przechowania (art. 835-844)
Definicja
Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną na przechowanie przez składającego.
Strony
przechowawca
składający na przechowanie
Strony łączy stosunek osobistego zaufania.
Cechy umowy
przedmiotem przechowania są oznaczone co do tożsamości rzeczy ruchome.
przechowawca nie może przedmiotu przechowania używać. Jego świadczenie polega przede wszystkim na czuwaniu nad przedmiotem oddanym na przechowanie.
o charakterze realnym tej czynności prawnej przesądza przekazanie rzeczy. Ale na podstawie przepisów szczególnych umowa może zyskać cechę umowy konsensualnej.
umowa ta może być odpłatna lub nieodpłatna - zależy to od woli stron. Z reguły przyjmuje się że jest to umowa odpłatna, chyba że z umowy lub okoliczności wynika że przechowawca zobowiązał się przechować rzecz bez wynagrodzenia.
umowa dwustronnie zobowiązująca - bez względu na odpłatność (na składającym zawsze ciążą pewne obowiązki).
nie jest to umową wzajemną
Zawarcie umowy
Nie wymaga szczególnej formy. Jako umowa realna przechowanie dochodzi do skutku dopiero po oddaniu rzeczy przechowawcy. W praktyce stosuje się wydanie składającemu tzw. znaków legitymacyjnych, które służą jako dowód upoważnienia do odbioru rzeczy np. numerek w szatnii
Przyjmując rzecz na przechowanie przechowawca staje się jej dzierżycielem, składający pozostaje posiadaczem samoistnym, zależnym albo dzierżycielem.
[Umowa przechowania często zawiera się jako towarzyszące innym umowom o świadczenie usług lub innym stosunkom prawnym. O zawarciu decyduje wteedy kontekst sytuacyjny - decydującą rolę odgrywa fakt powstania innego, podstawowego stosunku prawnego - przesłanka do tego że złożone zostało dorozumiane oświadczenie woli o zawarciu umowy przechowania.
Przyjmuje się, że jeśli jest to konieczne do wykonania oferowanej usługi - istnieje obowiązek zawarcia umowy przechowania.]
Prawa i obowiązki stron
Przechowawcy
sposób przechowania - podstawowy obowiązek przechowawcy polega na sprawowaniu pieczy nad rzeczą stosownie do postanowień umowy - w braku bliższego określenia - w sposób wynikający z właściwości rzeczy i okoliczności.
za zachowanie rzeczy w stanie nienaruszonym przechowawca odpowiada na zasadach ogólnych - za niedołożenie należytej staranności (471). Nie ponosi odpowiedzialności za przypadkową utratę należycie strzeżonego przedmiotu.
przechowawca może a nawet powinien zmienić określone w umowie miejsce i sposób przechowania jeżeli okaże się to konieczne dla ochrony rzeczy przed uszkodzeniem lub utratą - jeżeli jest to możliwe przechowawca powinien otrzymać uprzednio zgodę składającego.
używanie rzeczy - przechowawca może używać rzeczy oddanej na przechowanie tylko wtedy gdy
uzyska zgodę składającego lub gdy jest to konieczne dla zachowania jej w stanie nie pogorszonym
przechowawca może oddać rzecz na przechowanie innej osobie (zastępcy) tylko wyjątkowo, gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności. Obowiązany jest wtedy zawiadomić składającego , odpowiada wtedy jedynie za winę w wyborze.
zastępca ponosi także odpowiedzialność bezpośrednio wobec składającego, a gdy odpowiada także przechowawca jak za swoje własne czynności - odpowiadają solidarnie.
naruszenie obowiązków (użycie rzeczy bez zgody i koniecznej potrzeby, zmienia miejsce i sposób przechowywania, oddaje rzecz do przechowania innej osobie) może prowadzić do zaostrzonej odpowiedzialności przechowawcy. Odpowiada on za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy (casus mixtus) jeżeli nastąpiło wskutek bezzasadnego używania, zmiany miejsca/sposobu przechowywania, oddania na przechowanie innej osobie.
Składającego
zwrócić przechowawcy wszelkie wydatki poniesione przez niego w celu należytego przechowania rzeczy
zwolnić go z zaciągniętych w tym celu zobowiązań
jeżeli przechowanie jest odpłatne - uiścić wynagrodzenie w wysokości określonej w umowie/taryfie/przyjętej w danych stosunkach
w razie poniesionych nakładów przechowawcy służy prawo zatrzymania do chwili zaspokojenia/ zabezpieczenia zwrotu wydatków i roszczeń o naprawienie szkody.
w przypadku wielości przechowawców/ składających - odpowiedzialność jednej strony wobec drugiej ma charakter solidarny.
Zakończenie stosunku prawnego
Składający może w każdym czasie żądać zwrotu rzeczy doprowadzając przez to do zakończenia tego stosunku prawnego. Dotyczy to zarówno przechowania zawartego na czas oznaczony jak i na czas nieoznaczony.
Gdy umowa zawarta jest na czas oznaczony - termin określony jest wyłącznie na korzyść składającego.
Przechowawcę wiąże zastrzeżony termin ale jedynie wtedy gdy przechowanie było odpłatne. W tym wypadku przechowawca może żądać wcześniejszego odebrania rzeczy jedynie w razie pojawienia się nieprzewidzianych okoliczności zagrażających jego interesom lub rzeczy.
Jeśli przechowanie było nieodpłatne albo było zawarte na czas nieoznaczony - przechowawca może żądać odebrania rzeczy w każdym czasie, byleby zwrot nie nastąpił w chwili nieodpowiedniej dla składającego.
Zwrot rzeczy powinien nastąpić w miejscu gdzie miała być ona przechowywana.
Przedawnienie
Przedawnienie roszczeń z tytułu przechowania - na zasadach ogólnych (art. 117)
Przechowanie nieprawidłowe - depositum irregulare (art. 845)
Art. 845. [Depozyt nieprawidłowy] Jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu
Odmiana zwykłej umowy przechowania. Jej przedmiotem stają sie pieniądze lub inne rzeczy oznaczone co do gatunku. Obowiązek zwrotu dotyczy nie tych samych rzeczy, lecz tej samej ilości pieniędzy/ rzeczy tego samego gatunku i jakości.
Osoba składająca nie ponosi ryzyka przypadkowej utraty/zniszczenia przedmiotu przechowania - genus perire non censentur.
Osoba przyjmująca ma możność rozporządzania danym przedmiotem. Przechowawca staje się w ramach przechowania nieprawidłowego właścicielem rzeczy złożonych na przechowania - może nimi rozporządzać bez zgody składającego.
Jeżeli wynika to z przepisów szczególnych, umowy lub okoliczności - stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce.
Istnieje domniemanie faktyczne że sam przedmiot przechowania przemawia za przyjęciem skutków przechowania nieprawidłowego.
Przechowanie nieprawidłowe jest zbliżone do pożyczki - różni się od niej celem - odpowiednie stosowanie przepisów o pożyczce. Do obowiązku zwrotu pieniędzy stosuje się zasadę nominalizmu pieniężnego.
Do czasu i miejsca zwrotu przedmiotu przechowania nieprawidłowego - stosuje się przepisy o przechowaniu.
Uwaga! Składający może żądać w każdej chwili zwrotu rzeczy złożonej, nawet jeśli umowę zawarto na czas oznaczony (art. 844) - w zasadzie po to się robie całe cyrki z depozytem, przy pożyce trzeba czekać aż nadejdzie termin świadczenia (wymagalność)