METODYKA - PYTANIA EGZAMINACYJNE

1.Omów prakseologiczny model WF w polskiej szkole.

Model WF można nazwać modelem prakseologicznym, ponieważ jest on sporządzony zgodnie z zasadami prakseologii (ogólna teoria sprawnego działania). Człony działania to: społeczeństwo w roli sprawcy (podmiot), szkolnictwo jako narzędzie (pośrednik) i młodzież jako tworzywo (przedmiot). Działanie modelu prakseologicznego powinno przebiegać zgodnie z zasadami prakseologicznego łańcucha skutecznego działania, w skład którego wchodzą następujące ognia: diagnoza i prognoza, programowanie, realizacja, ocena wyników.

1)Diagnoza i prognoza = potrzeby

potrzeby obiektywne: potrzeba stałego r-ju, zdrowia, sprawności, dobrego samopoczucia, bezpieczeństwa, poczucia własnej wartości - człowiek zdaje sobie z nich sprawę lub nie.

potrzeby subiektywne: są znane danej jednostce ale mogą być nieznane innej osobie.

Diagnoza obejmuje morfotyczne i funkcjonalne cechy wychowanka, stopień jego odporności, cechy charakterologiczne, zainteresowania.

1)Programowanie - sporządzenie programu, w którym stwierdzamy cel działania i dobieramy środki do osiągnięcia tego celu.

2)Realizacja - zależy od motywacji i przygotowania zawodowego nauczyciela, od jego strategii działania, stosowanych treści i metod ich realizacji, stylu kierowania itp.

3)Ocena wyników - prawie nigdy wynik nie pokrywa się z celem, w związku z tym zachodzi potrzeba dokonania oceny wyników działania.

2.Omów style pracy nauczyciela WF (autokratyczny, demokratyczny, liberalny) wraz z ich wadami i zaletami.

Styl autokratyczny - nauczyciel sam określa cele i środki ich realizacji, sam przydziela pracę poszczególnym członkom grupy, nie uzasadnia swoich decyzji, nie włącza się w pracę grupy, nie uzasadnia swoich ocen, posługuje się raczej karami niż nagrodami.

Wady i zalety: w grupach poziom jakości wykonanej pracy jest stosunkowo wysoki, lecz niski wtedy, gdy nie ma nadzoru, co wskazuje na brak wewnętrznej motywacji do pracy. Oryginalność pomysłów nauczyciela jest stosunkowo niska. Reakcją na ten styl kierowania jest agresja i apatia, częste rezygnacje z uczestnictwa.

Styl demokratyczny - nauczyciel przedstawia różne możliwości a grupa zachęcana przez niego sama decyduje o tym co będzie jej celem i jakie środki zostaną wykorzystane dla jego osiągnięcia; wyniki pracy ocenia obiektywnie i uzasadnia swoje oceny; często sam bierze udział w czynnościach wykonywanych przez grupę, posługuje się raczej nagrodami niż karami. W pracy szkolnej styl demokratyczny ujawnia się najbardziej w podmiotowym traktowaniu ucznia

Zalety i wady: wysoka motywacja, wysoka oryginalność pomysłów rozwiązywania zadań, stosunki wewnątrz-grupowe przyjazne, przynależność do grupy - atrakcyjna, brak rezygnacji.

Styl demokratyczny u ludzi o wysokim poziomie usprawnienia doprowadza do „obijania się”, zaś u ludzi o niskim poziomie usprawnienia doprowadza daje bardzo dobre wyniki - pozytywny stosunek do zajęć, nauczyciela, wiara w swoje możliwości.

Styl liberalny - N pozostawia grupie zupełna swobodę, udziela rad jeśli go ktoś prosi, nie uczestniczy w działalności grupy, nie ocenia, nie komentuje

Zalety i wady: wydajność pracy b. niska, zwykle tworzy się nieformalna struktura władzy, której nieformalny przywódca w sposób autokratyczny kieruje innymi.

3.Zadanie jako podstawa zachowania celowego człowieka.

Jedną z istotnych cech celowego zachowania się jest jego ukierunkowany przebieg, zmierzający do osiągnięcia określonego stanu końcowego. Punktem wyjścia jest sytuacja początkowa, punktem docelowym jest sytuacja końcowa. Zachowanie się celowe zmierza do przekształcenia sytuacji początkowej w końcową (np. czynność jedzenia prowadzi od sytuacji głodu do sytuacji sytości). W określonej sytuacji człowiek wytwarza sobie cel osiągnięcia i program do wykonania - stawia sobie zadanie, a sytuacja która ma ulec zmianie zgodnie z zadaniem, to sytuacja zadaniowa. Wychodząc z sytuacji zadaniowej czynność zmierza do stanu końcowego - wyniku.

4.Diagnoza i prognoza jako podstawa planowania N w KF.

Diagnoza stanowi zawsze przygotowanie do działania. Aby działanie było sprawne i celowe należy opierać się na poznaniu wyjściowego stanu rzeczy i uwarunkowań przewidywanych zdarzeń i procesów rozwojowych.

Zakresy diagnozy (Demel):

1)Diagnoza osobnicza - wys. i ciężar ciała, poj. życiowa płuc, dojrzałość płciowa, stan zdrowia, sprawność motoryczna, umiejętności techniczne i taktyczne.

2)Diagnoza grupowa - zwartość grupy społecznej, interakcje, nieformalne grupy, przywódcy, gwiazdy sportowe, nieśmiali, mało sprawni.

3)Diagnoza środowiskowa - nastawienie do KF, współpraca z N, dyrektorem, współpraca z klubem sportowym, stan sprzętu, przyborów, terenu.

Etapy diagnozy:

1)Zbieranie faktów, dokonanie opisu jakości i natężenia badanych U czy środowiska

2)Wyjaśnienie genezy badanych rzeczy i zdarzeń, jak powstały, przyczyny (klasa x jest mało sprawna?)

3)Wyjaśnienie znaczenia stwierdzonego faktu z punktu widzenia realizowanych celów (jakie znaczenie ma fakt niechętnego uczestnictwa w KF dla chłopca x)

4)Ustalenie fazy r-ju, w której znajduje się badany U (ile U musie się jeszcze nauczyć by stać na RR).

5)Prognoza rozwoju czyli racjonalne przewidywanie tego co może stać się w wyniku nagłych działań.

5.Roczny plan pracy...

6.Zasady planowania zajęć dla kl. szkolnej (plan roczny klasy)

7.Zasady planowania osnów dla cyklu tematycznego

Model prakseologii:

1)Diagnoza osobnicza (prognoza) cele instrumentalne, diagnoza grupowa

2)Programowanie (nauczanie elem. pojawia się w następnej lekcji)

3)Realizacja - zmienność form, metod

4)Ocena wyników

8.Zasada podmiotowego traktowania uczniów.

Wymaga aby uczeń nie był wyłącznie przedmiotem zabiegów edukacyjnych, lecz miał zapewnione warunki programowe i organizacyjne do świadomego, aktywnego, pozytywnie ukierunkowanego współzawodnictwa. Wszelkie formy kształcenia powinny uwzględniać aktualne możliwości ucznia, jego zainteresowania, zdolności, talent. Każdej pracy ucznia należy zapewnić naturalne warunki jej wykorzystania - możliwość wykorzystania niezbędnych środków i pomocy, życzliwą atmosferę zachęcającą do pełnego angażowania się, eliminację poczucia zagrożenia i obawy przed dyskwalifikacją w przypadku niepowodzenia.

9.Zasada integracji kształcenia i wychowania

W zasadzie tej występuje silny związek, powiązanie procesu dydaktycznego z procesem wychowawczym. Oprócz opanowania wiedzy i umiejętności, uczeń powinien przyswajać wartości ideowo-moralne, etyczne.

10.Zasada łączenia teorii z praktyką.

W myśl tej zasady N powinien umieć wykorzystać swoją wiedzę w różnorodnych sytuacjach praktycznych, wymagających trafnej orientacji i sprawnego działania, np. odpowiedni dobór treści programowych i sprawna ich realizacja.

11.Zasada różnicowania treści i form kształcenia.

W myśl tej zasady w programie i planie nauczania przewiduje się różnorodne zajęcia pozalekcyjne, które stanowią przedłużenie w innej postaci, lekcyjnego procesu dydaktyczno-wychowawczego. Zróżnicowanie treści i form stwarza możliwości prawidłowego rozwijania indywidualnych uzdolnień i zainteresowań uczniów.

12.Zasada kształcenia ustawicznego.

Kształcenie ustawiczne wymaga nie tylko określonego zasobu podstawowych wiadomości i umiejętności, lecz także ukształtowania postawy gotowości do uzupełniania i aktualizowania wiedzy. U musi chcieć dokształcać się, odczuwać potrzeby w tym zakresie. U samodzielnie kieruje własnym rozwojem.

13.Zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów w zajęciach.

Kierując się tą zasadą N powinien:

1)uświadomić U sens i wartości ogólnych i szczegółowych celów KF.

2)często stawiać U w sytuacjach problemowych, tj. w takich, w których U musi samodzielnie rozwiązać problem z zakresu KF.

3)N nie powinien zastępować pracy U własną pracą podczas wykonywania zadań złożonych, powinien kierować się zasadą przystępności (metodycznie stopniować trudności zadań)

4)stwarzać warunki sprzyjające wdrażaniu U do zespołowych form pracy.

14.Zasada poglądowości.

W WF zasada poglądowości przejawia się:

1)w pokazie zadania ruchowego przez N

2)w wykorzystaniu w procesie nauczania pomocy dydaktycznych (plansze, filmy, multimedia)

Zasadę poglądowości stosujemy nauczając formą ścisłą: techniki, taktyki, ćw. korekcyjnych, rehabilitacyjnych, ćw. rozwijających określone cechy motoryczne.

15.Zasada systematyczności.

Kierując się tą zasadą należy:

1)od najmłodszych lat wdrażać U do pracy samodzielnej i stwarzać im możliwości rozwiązywania zadań wymagających dłuższego systematycznego wysiłku.

2)stosować reguły:

-od znanego do nieznanego

-od prostego do złożonego

-od łatwego do trudnego

3)każdy proces nauczania realnie zaplanować

Proces nauczania techniki i trening sportowy wymaga systematyczności.

16.Zasada przystępności (dostępności).

Polega na dostosowaniu celów, środków, form i metod do r-ju psychofizycznego uczniów.

Działania N:

1)dokonuje obserwacji zachowania się, pomiarów somatycznych i sprawności, sprawdza wiedzę, umiejętności po to aby dostosować treści, metody, obciążenia do możliwości U.

2)dzieli U na zespoły (ze względu na ich umiejętności)

3)podczas realizacji trudnych zadań N stosuje indywidualizację.

Funkcjonują tu również reguły dydaktyczne:

-od znanego do nieznanego

-od prostego do złożonego

-od łatwego do trudnego

17.Zasada trwałości wiedzy i umiejętności.

Zasada trwałości wymaga aby w szkolnym procesie kształcenia i wychowania kształtować u U także cechy osobowości, które zdecydują o wytworzeniu się takiej pozytywnej postawy wobec KF, która trwale przez całe życie będzie się przejawiać w aktywnych, samodzielnych zabiegach nad utrzymaniem organizmu w możliwie najwyższej sprawności fizycznej.

18.Omów model interakcji nauczyciela z uczniami.

Model interakcji można opisać na bazie podstawowego ogniwa procesu dydaktyczno-wychowawczego jakim jest zadanie. Zadanie określa nam sytuację początkową i cel końcowy, który powinien być osiągnięty przez N i U. N pełni rolę kierownika procesu dydaktyczno-wychowawczego, uczniowie są przedmiotem zabiegów i podmiotem własnego r-ju. N i U spełniają swoje role poprzez określone czynności, które są niczym innym jak realizacją zadań szczegółowych, które należy wykonać, aby zrealizować zadania główne, czyli osiągnąć cel główny. Czynności N i U są zwrotne, czyli zależne od siebie - są interakcjami.

Czynności Nauczyciela:

1)przygotowawcze,

2)motywujące,

3)informujące,

4)naprowadzające,

5)kontrolne,

6)korekcyjne,

7)zabezpieczające

Czynności uczniów:

1)pomocnicze,

2)nastawienie na optymalne wykonanie zadania,

3)czynności odbierania i przetwarzania informacji,

4)czynności współdziałania z N,

5)samokontrola,

6)czynności autokorektywne,

7)współdziałanie z N i samodzielne czynności U są następstwem czynności N i postawionych zadań.

Warunki, z którymi w procesie realizowania zadania należy się liczyć, to warunki wewnętrzne (osobnicze) U i N oraz warunki środowiska, w którym przebiega ten proces. Interakcje kończą się w odniesieniu do określonego zadania głównego z chwilą, gdy wynik został osiągnięty.

19.Nauczycielskie czynności przygotowujące i ich rola w procesie realizacji zadań ruchowych.

Czynności przygotowawcze są to takie działania N, których celem jest zapewnienie pomyślnych warunków realizacji podjętego zadania; kontrola przyrządów, materace - ochrona, odpowiednie ustawienie grupy, podział, ustalenie startu, mety itp. Czynności przygotowawcze odbywają się z udziałem U. N powinien umieć sprawnie operować formami organizacyjnymi i środkami dydaktycznymi.

20.Nauczycielskie czynności informujące w procesie realizacji zadań ruchowych.

W dydaktyce informacja dzieli się na:

1)Instruktażowo-normatywne - fakty objaśniane i uogólniane przez N.

2)Sprawozdawcze - informacje płynące od uczniów.

3)programujące działanie uczniów - dotyczą wyjaśniania i ustalania sposobów działania uczniów.

W zależności od metody prowadzenia zajęć N udziela innych informacji, tzn. nauczając metodą naśladowczą ścisłą N podaje wszystkie potrzebne informacje dotyczące zadania ruchowego, nauczając metoda problemową, świadomie ogranicza informacje. Informacja powinna być jasna, szczegółowa, krótka, zrozumiała dla U, mówiona prostym językiem, nieskomplikowanym słownictwem i terminologią, głośno, wyraźnie.

Elementy struktury czynności informacyjnych:

1)Orientacja co do poziomu wiedzy U na dany temat.

2)Podanie nowych informacji

3)Podsumowanie informacji - kontrola stopnia zrozumienia - powiązanie ich z wiadomościami już znanymi wcześniej.

W KF bardzo duża rolę informacyjną spełnia pokaz ruchu. Uczniowie mogą zdobywać wiadomości dzięki obserwacji demonstrowanych im modeli, obrazów, przezroczy, schematów, tablic.

Zasady prawidłowego pokazu:

1)Uczniowie ustawieni w takiej odległości aby wszyscy dokładnie obserwowali pokaz.

2)Pokaz połączony z innymi metodami.

3)W pokazie akcentujemy najistotniejsze fazy ruchu.

4)W wyniku obserwacji U powinni poznać rzeczy i zjawiska widoczne w działaniu.

Opowiadanie - zastosowanie w klasach niższych. Opowiadanie powinno być jasne i zrozumiałe, żywe i plastyczne, forma bajki, dobór słów znanych U, przemawiających do wyobraźni.

Opis + Pokaz - krótki, zwięzły, fachowe słownictwo - U starsi.

Wykład - przedmiotem wykładu jest zazwyczaj opis złożonych układów, rzeczy, zjawisk. Dotyczy trudnych zagadnień, dla osób poszerzających swoją wiedzę. Struktura bardziej systematyczna niż opowiadania. fachowe słownictwo.

Pogadanka - polega na rozmowie N z U. N jest osobą kierującą i zmierza do określonego celu poprzez stawianie U pytań, na które oni odpowiadają lub N odpowiada sam na pytania U. W ten sposób U od stanu niewiedzy przechodzą w stan wiedzy.

Dyskusja - Jest wyższą formą pogadanki, wymaga od U pewnej wiedzy na określony temat. Istotą dyskusji jest wymiana poglądów na dany temat. Stosujemy w wyższych klasach (kłótnie) .

Praca z książką - U korzysta z podręczników, czasopism w czasie pozalekcyjnym. Sposoby pracy z książką:

1)Uczenie się z podręcznika w celu zdobycia nowych wiadomości.

2)Sporządzanie notatek.

3)Posługiwanie się lekturą uzupełniającą.

Opisywanie i rysowanie postaci - w celu doskonalenia i pogłębienia wiadomości, umiejętności, kontroli. Treścią opisów i rysunków mogą być przeżycia podczas ćwiczeń i zabaw, programy treningowe, oceny i opowiadania z imprez sportowych.

Wywiad - z wybitnymi nauczycielami WF, trenerami, lekarzami, sportowcami.

Wykonywania zadań ruchowych - każde wykonanie zadania ruchowego jest dla człowieka źródłem informacji.

Struktura czynności informacyjnych w procesie nauczania zadań ruchowych powinna być:

1)Podanie nazwy i znaczenia danej czynności (umiejętności)

2)Zwięzły opis czynności (słowna ilustracja).

3)Rzeczowe objaśnienie związków między poszczególnymi elementami danego zadanie ruchowego.

4)Pokaz zadania ruchowego.

Pokaz stwarza u U wyobrażenie danego ruchu. N pokazuje najpierw w tempie normalnym, później w tempie zwolnionym (objaśnienie elementów); ostatni pokaz w normalnym tempie.

21.Nauczycielskie czynności naprowadzające w procesie realizacji zadań ruchowych.

Czynności naprowadzające występują w fazie opanowywania przez U nowych informacji, nowych umiejętności ruchowych oraz przed i w trakcie rozwiązywania zadań problemowych. Charakterystyczna cechą czynności naprowadzających jest pomaganie U w samodzielnej pracy ukierunkowanie na osiągnięcie danego cel - podsuwanie odpowiednich myśli, wskazówek, doradzanie. Największa pomoc ze strony N w metodach ścisłych, najmniejsza w twórczych.

Struktura czynności naprowadzających:

1)Stwierdzenie trudności lub niezdecydowania.

2)Ustalenie istoty trudności.

3)Podanie wskazówek, uwag, dodatkowych informacji.

22.Nauczycielskie czynności motywujące w procesie realizacji zadań ruchowych.

Rola czynności motywujących polega na wzbudzeniu uwagi, zainteresowania U zadaniem ruchowym.

Struktura czynności motywujących:

1)Wywołanie zainteresowania zadaniem przez ukazanie jego wartości i przydatności.

2)Indywidualne wywołanie potrzeby podjęcia pracy nad zadaniem.

3)Stosowanie dodatkowych bodźców motywujących.

Nauczyciel powinien indywidualizować zabiegi motywujące w stosunku do poszczególnych uczniów.

23.Nauczycielskie czynności korektywne w procesie realizacji zadań ruchowych.

Korygowanie czynności ruchowych ma miejsce w przypadku pojawienia się błędów.

1)Korygowanie synchroniczne - ćw. U popełniają proste błędy a N w czasie wykonywania ćw. informuje ich o popełnionych błędach lub informuje co mają zrobić, aby ćwiczenie wykonać poprawnie.

2)Korygowanie szybkie - N przerywa zajęcia i ponownie instruuje ruch za szczególnym akcentem na te elementy ćwiczenia, które były błędnie wykonywane.

3)Korygowanie opóźnione - występuje gdy błędy wynikają z niedomagań grup mm lub cech motorycznych, ich poprawa uzależniona jest od zlikwidowania niedomagań.

Struktura czynności korektywnych:

1)Stwierdzenie popełniania błędu.

2)Ustalenie wspólnie z U miejsca, w którym został popełniony błąd.

3)Ustalenie istoty błędu.

4)Ustalenie sposobu poprawy błędu.

5)Udzielenie dodatkowych informacji.

6)Sprawdzenie poprawności wykonania zadania

Nauczyciel powinien wskazywać błąd główny z pominięciem błędów marginalnych.

24.Czynności kontrolne nauczyciela w procesie realizacji zadań ruchowych.

Czynności kontrolne mają na celu uporządkowanie zasobu wiadomości, umiejętności i nabytych sprawności, a czasami nastawione są na uporządkowanie struktury myślenia o problemach związanych z aktywnością w zakresie KF lub zachowań uczniów. Kontrola powinna być skoncentrowana na ocenie rozbieżności pomiędzy celem a rzeczywiście osiągniętym wynikiem. Uczeń dokonuje samokontroli i samooceny.

25.Czynności zabezpieczające w procesie realizacji zadań ruchowych.

Bezpieczeństwo na zajęciach to podstawowe zadania N. N powinien omówić zasady, regulamin korzystania z sali, pływalni, odpowiednio zabezpieczyć przyrządy na których ćwiczą U, asekurować U. Do jego obowiązków należy również systematyczne szkolenie U w zakresie samo-ochrony, asekuracji, BHP na zajęciach WF.

26.Pojęcie i definicja metody realizacji zadań ruchowych.

Metoda /grec. methodos/ - droga, sposób postępowania. Metoda to sposób postępowania stosowany świadomie dla osiągnięcia określonego celu.

Metoda (WF) - to sposób stawiania uczniów w sytuacjach zadaniowych, w których uczniowie pod kierunkiem nauczyciela dokonują zmian w strukturze własnego ciała i jego funkcjach, zdobywają wiadomości, umiejętności i nawyki w zakresie KF oraz kształtują pozytywną postawę wobec niej.

Metoda dotyczy zawsze pojedynczego zadania, co oznacza, że każde zadanie w lekcji może być realizowane inną metodą.

Nauczyciel musi rozumieć dlaczego w jednych warunkach stosowane przez niego metody dają dobre wyniki a w innych gorsze.

SYSTEMATYKA METOD:

1)Metody reproduktywne (odtwórcze)

-naśladowczo-ścisła

-zadaniowo-ścisła

-programowego uczenia się

2)Metody proaktywne (usamodzielniające)

-zabawowo-naśladowcza

-zabawowo-klasyczna

-bezpośredniej celowości ruchu

-programowanego usprawniania się

3)Metody kreatywne (twórcze):

-ruchowej ekspresji twórczej

-problemowa

27.Wymień metody przekazywania wiadomości i omów wskazaną.

POKAZ - pokazowi towarzyszy zazwyczaj objaśnienie. Najczęściej stosuje się żywy pokaz ruchu przez N lub przodującego U. Pierwszy pokaz w tempie normalnym, drugi w zwolnionym, ostatni pokaz w tempie normalnym.

28.Wymień metody zdobywania wiadomości i omów wskazaną.

27 + praca z książką, wykonywanie zadań ruchowych, opisywanie i rysowanie; wywiad etc.)

29.Scharakteryzuj trzy główne rodzaje zadań ruchowych (ściśle i częściowo określoną oraz problemową)

Zadania ściśle określone - wymagające ścisłego sterowania zewnętrznego (programowania) takie jak: nauka techniki i taktyki sportowej, korekcja postawy, rehabilitacja pourazowa.

Zadania częściowo określone - uczeń w zaleconej sytuacji zadaniowej skłaniany jest do wewnętrznego samodzielnego sterowania w osiągnięciu celu.

Zadania problemowe - wymagające pełnej inwencji twórczej uczniów.

30.Istota, właściwości, zastosowanie i przykłady metody naśladowczej-ścisłej.

Nauczyciel stawia U w sytuacji zadaniowej w wyniku nakazów i poleceń. N ściśle określa zadanie a U ściśle odtwarzają (naśladują pokazany ruch). Wierne odtworzenie ćwiczenia jest nagradzane, odstępstwo od pokazanego wzorca - karane. N stosuje metodę naśladowczą-ścisłą gdy jego wysiłki umotywowania U nie dały pozytywnych efektów. Uczniowie są przedmiotem manipulacji w rękach nauczyciela, zainteresowanie zajęciami ruchowymi zanika, kształtuje się bierne postawy wobec KF. Stosuje się ją do wszystkich rodzajów ćwiczeń.

31.Istota, właściwości, zastosowanie i przykłady metody zadaniowej-ścisłej.

N stawia U w sytuacji zadaniowej ścisłej, tzn. w takiej, w której U odczuwają wewnętrzną potrzebę osiągnięcia ściśle określonego celu. Określenie celu i jego wartości powinno motywować U. Realizacja zadań ściśle określonych, raczej trudnych i złożonych, elementów techniki, wzmacnianie konkretnych grup mm, rozwój cech motorycznych.

32.Istota, właściwości, zastosowanie i przykłady metody programowanego uczenia się.

Program osiągnięcia celu N podaje na broszurach, tabliczkach. U samodzielnie uczy się, kontroluje i ocenia się. Program jest ciągiem metodycznym prowadzącym najkrótsza rogą do opanowania nowych umiejętności ruchowych. Stosuje się regulatory ruchów, zadania dodatkowe.

33.Istota, właściwości, zastosowanie i przykłady metody programowanego usprawniania się.

Ćwiczący czuje się w sytuacji zadaniowej, ponieważ odczuwa potrzebę usprawniania się, w wyniku której podejmuje określony program działania np. na ścieżce zdrowia. Rolę regulatora czynności usprawniających sprawuje środowisko (teren, przyrządy). Wykonanie konkretnych zadań wymaga pewnej inwencji. U samodzielnie przebywa trasę ścieżki realizując kolejno zaprogramowane ćw. zgodnie z informacją na tabliczkach. Czynności nauczycielskie nie istnieją. U sam podejmuje decyzje, instrukcja też nie jest konieczna do realizacji.

-Ścieżka biegowa 2000-3000m (bieg)

-Ścieżka sprawnościowa 1500-1800m (wszechstronne)

-Ścieżka ćwiczebna 300-500m - ćw. rozłożone w niewielkich odległościach

-Ścieżka testowa - 6 pkt. ocena ruchu, mm brzucha, skoczności, wytrzymałości, równowagi i siły

-Ścieżka obciążeniowa - stosowana w treningu sportowym.

34.Istota, właściwości, zastosowanie i przykłady metody zabawowo-naśladowczej.

N stwarza sytuację zadaniową polegającą na wywołaniu u dzieci potrzeby naśladowania określonego przedmiotu, zjawiska. celem jest określony ruch. Zadaniem dzieci jest naśladowanie przedmiotu lub zjawiska wg własnego wyobrażenia i inwencji (wiatr, koci grzbiet, wchodzenie po schodach, kołyska).

-Opowieść ruchowa, ćw. kształtujące; rozgrzewka ćw. korekcyjne, cz. końcowa.

-Opis zwięzły, zrozumiały, klasy młodsze.

35.Istota, właściwości, zastosowanie i przykłady metody zabawowej klasycznej.

Dzieci stawiane są w sytuacji zadaniowej poprzez podanie przez N fabuły zabawy lub przepisów gry, czynności organizacyjnych (przybory). Zachowanie się U jest swobodne i samodzielne. Jedynym ograniczeniem są fabuła i przepisy. W grach występuje współzawodnictwo. Zastosowanie we wszystkich dyscyplinach, we wszystkich klasach. Realizacja zabaw i gier ruchowych, mini gry.

36.Istota, właściwości, zastosowanie i przykłady metody bezpośredniej celowości ruchu.

N stwarza sytuację zadaniową, polecając U wykonanie prostego zadania w odpowiednio dobranej pozycji wyjściowej. Celem bezpośrednim dla U jest wykonanie zadania. Właściwy cel jest znany tylko N. Realizacja półścisłych zadań ogólnorozwojowych, głównie gimnastyki (dla dzieci) np. w klęku podpartym pokaż R sufit; w staniu na jednej N - napisz swoje imię.

37.Istota, właściwości, zastosowanie i przykłady metody ruchowej ekspresji twórczej.

N stawia U w sytuacji zadaniowej, którą U powinni samodzielnie, twórczo rozwiązać, przy czym każde rozwiązanie zademonstrowane przez U uważa się jako poprawne. N wyjaśnia U co mają robić, natomiast jak to robią - zależy od ich inwencji twórczej, pomysłowości np. skoki przez skakankę, ćw. na mm brzucha...

38.Podaj cele, właściwości oraz przykłady zastosowania w lekcji WF metody problemowej jako rozwijającej intelektualnie ucznia.

N stawia U w sytuacji problemowej, tzn. w takiej, z którą U spotykają się po raz pierwszy i nie znają sposobu jej rozwiązania. U samodzielnie analizują sytuację, tworzą programy (pomysły) rozwiązania problemu i weryfikują jego poprawność w praktycznym działaniu. Głównym jej zadaniem jest przygotowanie U do życia, czyli do rozwiązywania problemów natury osobistej, społecznej np. jak przenieść się na drugą stronę sali używając najmniejszej liczby NN?; jak ustawić się w zespole aby jak najmniej osób stało na podłodze?

39.Omów formy organizacyjne podziału U w zajęciach WF i możliwości ich stosowania w zależności od warunków.

Zastępy stałe - ustalone na dłuższy okres czasu. 3-5 zastępów, po 6-10 osób. Przy podziale bierze się pod uwagę przede wszystkim poziom wychowawczy U i stosunki międzyosobowe w klasie. U uczą się odpowiedzialności zespołowej, współpracy, wzajemnego pomagania.

Zastępy sprawnościowe - podział wg osiągniętego poziomu sprawności ogólnej. Ćw. obowiązujące w danym zespole odpowiadają stanowi sprawności wszystkich U tego zespołu.

Zastępy sprawnościowe zmienne - podział wg osiągniętego poziomu sprawności w poszczególnych dyscyplinach. W zastępach b. ważną funkcję spełniają zastępowi (sprawni, wychowani, pomocni, oceniający, opiekuńczy).

Drużyny - w celu przeprowadzenia rozgrzewek w grach ruchowych i sportowych. Podział na drużyny o podobnej sprawności i umiejętnościach.

Grupy - podział losowy, obowiązuje tylko w jednej godzinie lekcyjnej. Występuje gdy zadane są łatwe gry, zabawy, ćw. muzyczno-ruchowe.

Pary - partner zapewnia pomoc i ochronę, jest rywalem, współpartner w czasie ćwiczenia podań, chwytów. Partnerzy muszą czasem odpowiadać sobie wzrostem i wagą.

40.Omów formę frontalną przebiegu zajęć WF i możliwości jej stosowania w lekcji.

Forma frontalna ma miejsce wówczas, gdy wszyscy U wykonują równocześnie identyczne ćwiczenia pod względem techniki, ilości powtórzeń i tempa - aerobik, ćw. kształtujące, rozgrzewka, przygotowanie do trudniejszych ćwiczeń. U mogą być ustawieni w parach, trójkach, jeden z ćw. wykonuje coś innego ale wszystkie pary postępują tak samo.

Zastosowanie: ćw. łatwe pod względem obciążenia i techniki, ćw. kształtujące, ćw. przygotowujące do ćw. trudniejszych, nauka techniki, gdy u U występują podobne trudności.

41.Omów formę obwodową przebiegu zajęć WF i możliwości jej stosowania w lekcji.

Forma obwodowa (obwód ćwiczebny) - obwód złożony z kilku do kilkunastu stanowisk ćwiczebnych, na których U kolejno wykonuje wyznaczone zadania ruchowe, określoną ilość powtórzeń w określonym czasie, mając z góry wyznaczoną długość przerwy na przemieszczenie się i odpoczynek.

Cechy charakterystyczne to: przydzielenie U do stanowisk przed rozpoczęciem ćwiczenia, rozpoczęcie i zakończenie ćw. na sygnał, na jednym stanowisku do 6 ćwiczących, grupy zbliżone pod względem sprawnościowym, ilość powtórzeń 6-8, 50-60% max możliwości ucznia /min. Formę obwodowa kształtuje się podczas kształtowania zdolności motorycznych.

42.Omów formę stacyjną przebiegu zajęć WF i możliwości jej stosowania w lekcji.

Forma stacyjna (tor przeszkód) - polega na pokonaniu strumieniem przeszkód ustawionych przez N.

Cechy: łatwość wykorzystania nawet w b. trudnych warunkach.

Tory dzielimy na:

1)Tor naturalny - tor wyznaczony w terenie, przeszkody to naturalne rzeźby terenu.

2)Tor kombinowany - na boisku szkolnym, zielona sala, ścieżka zdrowia.

3)Tor sztuczny - na sali, przeszkody tworzą urządzenia, przyrządy, przybory.

-tor powinien obejmować ok. 15 przeszkód na dystansie 150m, na sali 6-10 przeszkód.

-strumień dostosowany do wieku, umiejętności U, tor wszechstronnie oddziałujący na organizm.

-pokaz i objaśnienie stanowi układanie toru z U.

-do kształtowania sprawności motorycznej, doskonalenie umiejętności (nie nauczamy).

43.Omów formę pracy w zespołach i możliwości jej stosowania w lekcji.

Zajęcia w zespołach - mają miejsce wówczas gdy dokonujemy podziału klasy, a każdy zespół wykonuje zadanie na swoim stanowisku. Po wykonaniu ćwiczenia U wraca do zespołu, oczekujący U pełnią czynności zabezpieczające. N wyznacza zastępowego - kierowanie zespołem ochrona. N pracuje z U wykonującymi nowe trudne elementy.

Typ równoległy - wszystkie zespoły wykonują takie same ćwiczenia (identyczne tory); to samo ćw. lecz o różnym stopniu trudności (zastępy sprawnościowe) - ćw. równoważne 1 na ławeczce; 2 - na odwróconej ławeczce; 3 - na równoważni.

Typ zmienny - każdy zespół wykonuje inne zadanie, po upływie określonego czasu następuje zmiana.

Zastosowanie: lekcje kontrolne w celu uniknięcia punktów martwych, nauka taktyki, techniki, mało sprzętu, trudne warunki (ilość uczniów).

44.Omów formę pracy w zespołach z zadaniami dodatkowymi i możliwości jej stosowania w lekcji.

Aby skrócić czas oczekiwania wprowadza się zadania dodatkowe. Wtedy gdy w zespole jest dużo ćwiczących lub gdy wykonanie zadania zabiera dużo czasu.

Zadania dodatkowe - praca innych mm niż podczas wykonywania zadania głównego, nie powinny to być zadania diametralnie inne niż zadanie główne (przerzut bokiem - nie wprowadzać przewrotu w przód lub podskoków obunóż). Niekiedy praca tych samych mm ale tylko wtedy gdy zadanie główne nie wymaga dużego wysiłku. Powinno to być zadanie proste, znane, nie wywołujące dużego wysiłku.

45.Omów indywidualną formę prowadzenia zajęć ruchowych i możliwości jej stosowania w lekcji.

U posiadają swobodę i ćwiczą według własnego pomysłu: proponuję 5min dowolnych ćwiczeń lub w rozgrzewce dyktuję tylko grupę mm. Forma ta związana jest z metodami twórczymi.

46.Forma małych obwodów ćwiczebnych.

Składa się z 3-4 obwodów. Jeden obwód składa się z 3-4 czynności, od czynności najprostszej do najtrudniejszej - ciąg metodyczny 4 czynności - zadanie główne.

47.Ocena wyników w procesie WF (definicja, rola oceny, w procesie, co i jak oceniać, cechy dobrego sprawdzianu).

48.Propozycje kryteriów samooceny w WF.

49.Zasady zapobiegania wypadkom w L.A.

1)Przepisowe wymiary bieżni, skoczni, rzutni, przepisowe rozmieszczenie.

2)Przybory muszą mieć wymiary przepisowe dla danego wieku i płci.

3)szczegółowe omówienie sposobów obchodzenia się z przyborami.

4)Ustawienie U.

5)Na boisku nie może znajdować się inna klasa, ścisła kontrola N.

6)Pełna dyscyplina, rozgrzewka, ćwiczenia przygotowujące.

50.Zasady zapobiegania wypadkom w gimnastyce.

51.Zasady zapobiegania wypadkom w grach ruchowych i sportowych.

1)Kontrola stroju (łańcuszki, kolczyki), obuwia, przydatność boiska, przyborów urządzeń.

2)Przepisowa odległość tablic od ściany.

3)Przestrzeganie zasady fair-play, unikanie brutalnej gry.

4)Sędzia przestrzega ściśle przepisów gry.

5)Poziom grających wyrównany.

6)U znają przepisy gry.

52.Zasady zapobiegania wypadkom na basenie.

Nie biegać, chodzić w klapkach, prysznic przed i po wyjściu z wody, głębokość dostosowana do umiejętności, pływanie kolejno po wyznaczonych torach, zakaz skoków, bezpośrednia kontrola N, dyscyplina.

53.Zasady zapobiegania wypadkom w atletyce terenowej.

54.Zasady zapobiegania wypadkom podczas zajęć na lodzie, śniegu i wodach otwartych.

55.Przyczyny wypadków z winy nauczyciela.

Wypadki wynikają ze złego przygotowania metodycznego nauczyciela, złe metody, formy prowadzenia zajęć, zły dobór ćwiczeń, zła organizacja lekcji, nie przestrzeganie zasad BHP.

1)Przypadkowy podział U na zespoły lub brak podziału.

2)Rozmieszczenie zbyt blisko ścian, ławeczek itp.

3)Zły sposób przenoszenia przyborów i przyrządów.

4)Brak lub zła ochrona przy ćwiczeniach.

5)Złe przygotowanie sprzętu, brak kontroli przyrządów.

6)Nieokreślony sposób poruszania się w czasie ćwiczeń.

7)Brak dyscypliny, samoochrony.

8)Brak rozgrzewki.

9)Zły dobór ćwiczeń.

56.BHP na zajęciach w których występuje podział na zespoły.

57.Omów cel naczelny WF.

Za naczelny cel WF uważa się doskonalenie ciała i funkcji psychomotorycznych wychowanka, jak również ukształtowanie u niego takiego systemu wartości, wiedzy, umiejętności i nawyków oraz postaw wobec KF, który w praktyce przejawiać się będzie w dążeniu i działaniu na rzecz utrzymania przez całe życie wysokiej sprawności fizycznej i zdrowia.

58.Na czym polega hierarchiczny układ celów WF?

-1-Naczelny cel - o największym stopniu uogólnienia realizowany w czasie całego pobytu ucznia w szkole.

-2-Cele kierunkowe (wychowawcze) - dotyczą zamierzonego kształcenia trwałych, pozytywnych postaw U wobec własnego ciała i jego potrzeb w czasie całego pobytu w szkole.

-3-Cele instrumentalne (kształcenia) - główne cele instrumentalne realizowane w czasie całego pobytu ucznia w szkole (wiedza, umiejętności, nawyki sprawnościowe, uzdolnienia, inteligencja).

-4-Cele etapowe:

1)Cele w okresach r-ju osobniczego

2)Cele wychowania w KF (w okresie szkolnym)

a)cele wychowania w KF w podokresach szkolnych: I-III, IV-VI, I-III, I-IV

b)cele wychowania w KF w poszczególnych klasach szkolnych wg planu opracowanego przez N.

-5-Cele operacyjne - cele kształcenia i wychowania dotyczące konkretnych działań praktycznych (zadań) realizowane za pomocą odpowiednich metod i środków dydaktyczno-wychowawczych.

59.Omów cele kierunkowe WF.

Cele kierunkowe dotyczą rodzajów dyspozycji osobowościowych, które należy ukształtować, aby wychowanek przyswoił sobie trwałe pozytywne postawy wobec określonych wartości KF. Jest to trwała postawa wobec własnego ciała i jego potrzeb, jego sprawności, budowy, higieny i zdrowia, wobec wypoczynku, hartowania się.

Postawa - względnie trwała struktura procesów poznawczych, emocjonalnych i zachowań odnoszących się do jakiegoś przedmiotu lub dyspozycję do pojawienia się tych procesów i zachowań.

Komponent poznawczy postawy to:

1)Wiedza i doświadczenie w zakresie danej postawy

2)Poglądy i przekonania w zakresie przedmiotu oraz sensu działania na rzecz zawartej w nim wartości.

Komponent uczuciowo-motywacyjny:

1)Uczuciowy stosunek do przedmiotu działania i związanych z nim zjawisk.

2)Wrażliwość emocjonalna na bodźce objęte przedmiotem działania.

3)Utrwalona motywacja do działania na rzecz realizacji wartości objętych postawą.

Komponent behawioralny: zachowanie się jednostki w sytuacji codziennego życia. Dyspozycja do przejawiania pewnych form zachowania w określonych sytuacjach, stałość zachowań jednostki uwarunkowana jest - postawą, potrzebą i cechą osobowości.

60.Omów cele instrumentalne WF.

Cele instrumentalne obejmują: sprawność, wiedzę, nawyki, umiejętności, inteligencję i uzdolnienia.

W zakresie sprawności cele obejmują:

1)wszechstronny r-j sprawności

2)r-j wszystkich cech motorycznych

3)r-j wydolności funkcjonalnej organizmu

W zakresie wiedzy:

wiedza o org. ludzkim, o wpływie środowiska na org., wiedza o motoryczności, wiedza z zakresu higieny, praktyki żywienia, pierwszej pomocy, asekuracji.

W zakresie umiejętności:

Umiejętności wprowadzenia w życie wiedzy na temat KF, twórczego rozwijania form działania.

W zakresie nawyków:

Opanowania podstawowych technik działania, przyswojenie nawyków dbałości o zdrowie.

W zakresie inteligencji i uzdolnień.

61.Scharakteryzuj cele etapowe WF - podaj etapy.

-1-Cele w okresach r-ju osobniczego:

1)Okres życia płodowego - cele te sprowadzają się do zachowania odpowiednich norm zachowania i odżywiania się matki.

2)Okres noworodka (od ur. do 3tyg.) cele dotyczą pielęgnacji somatyczno-motorycznej noworodka oraz jego reakcji popędowych.

3)Okres niemowlęcy (do 1r.ż.) - cele dotyczą pielęgnacji ciała i motoryki.

4)Okres poniemowlęcy (1-3r.ż.) - j/w + duża nauka chodzenia

5)Okres przedszkolny (3-7r.ż.) - wymaga od rodziców zwrócenia uwagi na prawidłowy r-j fizyczny (mogą pojawić się odchylenia defekty)

6)Okres szkolny (7-17/19r.ż.)

7)Okres produkcyjny (18-60/65lat)

8)Okres starczy (pow. 60/65r.ż.) - podtrzymywanie sprawności fizycznej i zdrowia.

9)Cele WF w okresie szkolnym:

I Etap obejmujący kl. I-III

II Etap IV-VI

III Etap VI - III

62.Rodzaje i zakres celów operacyjnych WF (zadania główne, pośrednie, proste)

Cele operacyjne - cele kształcenia i wychowania dotyczące konkretnych działań praktycznych (zadań).

63.Postępowanie N w odniesieniu do kształtowania postaw U wobec KW w oparciu o komponenty postaw (poznawczy, behawioralny, uczuciowo-motywujący).pyt. 59.

64.Układ treści i uwagi o realizacji programu KF dla szkoły podstawowej.

65.Układ treści i uwagi o realizacji programu KF dla LO i LZ.

66.Omów cechy r-ju psychofizycznego dzieci kl. I-III i wynikające z nich wskazania dla N WF.

1)r-j motoryczny intensywny

2)mała stabilizacja

3)większa odporność na choroby

4)większa sprawność fizyczna niż w wieku przedszkolnym.

5)przyrost siły.

6)dalszy wzrost aktywności ruchowej /chęć współzawodnictwa

7)przyrost wzrostu / ćw. kształtujące, korekcyjne

8)r-j ukł. oddechowego

9)większa poj. płuc.

10)wzrost obj. klatki.

67.Omów cechy r-ju psychofizycznego dzieci kl. III-V i wynikające z nich wskazania dla N WF.

68.Omów cechy r-ju psychofizycznego dzieci w okresie dojrzewania i wynikające z nich wskazania dla N WF.

69.Elementy organizacji lekcji wg Lechowicza

70.Tok lekcji WF.

71.Zasada wszechstronności w różnych typach lekcji.

72.Wymień stadia kształtowania się nawyku ruchowego i omów związane z nimi czynności nauczycielskie (informujące, przygotowujące, naprowadzające, kontrolne, motywujące, zabezpieczające)

1)Przygotowanie motoryczne - okres długotrwały; gry, zabawy.

2)Motywacja - pokaz motywacyjny (wykonany w całości);

-motywacja wew. - dziecko czyje potrzebę

-motywacja zew. - my chcemy mu przedstawić.

3)Ćw. przygotowawcze.

4)Pokaz i informacja - pokaz w całości, fazy, całość; informacje dostosowane do wieku, umiejętności.

5)Samodzielne próby wykonania ćwiczenia + korekcja błędów

6)Wytworzenie nawyku ruchowego.

7)Uplastycznienie nawyku ruchowego.

73.Omów zasady budowy lekcji.

Zasada wszechstronności - wszechstronność dobory ćw. na wszystkie partie, użycie przyborów.

Zasada zmienności pracy mm - zmienność pracy mm, zaangażowanie wszystkich grup mm; po ćw. statycznym - ćw. dynamiczne; ćw. w miejscu - w ruchu; etc.

Zasada etapowego natężenia wysiłku.

Katarzyna Wójtowicz- Hrebelko

---