Ortografia

Jest to ogół zasad i przepisów dotyczących poprawnej pisowni wyrazów według ustalonych norm dla danego języka. Wiąże się z tym, że sporą grupę wyrazów inaczej się zapisuje głoskami niż słyszy się ich wymowę. Najtrudniejszymi do rozróżnienia samogłoskami i spółgłoskami w piśmie są: u czy ó, h czy ch, ż czy rz, sz czy rz, trz czy cz, w czy f, d czy t, b czy p. Poniżej podaję tylko niektóre przykłady poprawnego pisania wyrazów. Wykaz częściej używanych wyrazów pisanych przez “rz” i przez “ż”, których pisownię trudno uzasadnić.

burza jarzębina jarzmo kalendarz kałamarz kołnierz korytarz korzeń korzyść kurz moździerz Murzyn narzeczony nietoperz orzech perz porządek porzeczka powierzchnia rzadki rząd rzec rzecz rzeka rzemień

rzemiosło rzepa rześki rzetelny rzeźba rzęsa rznąć rzodkiew rzut szczerzyć świerzb talerz tchórz towarzysz uderzenie urząd węgorz wierzba wierzch zdarzenie zmierzch zorza zwierzę bagaż bandaż

chyżo ciężki dążyć drapieżny drożdże garaż jałmużna jeż jeżyna każdy kolportaż kożuch krzyż książę księżyc łoże łupież łyżka masaż mąż mężczyzna nóż oręż papież pasażer

pasożyt pożyczka pożytek reportaż róża ryż rżeć rżnąć sabotaż sierżant smażyć spiż spiżarnia stróż szarża świeży wąż wieża wróżyć wyżeł zboże żagiel żal żar żarłok

żart żąc żądać żądło żebrak żebro żegnać żelazo żłób żmija żniwa żołądź żołnierz żona żółty żółw żubr żuć żuraw życzyć żyć żyto żywica żyzny

Wykaz najczęściej używanych wyrazów z historycznym “ó”, które trudno wytłumaczyć wymianą lub regułą:

chór córka czółno dopóki dopóty góra jaskółka kłótnia

król krótki który mózg ogół ogórek oprócz

płótno powrósło półka późno próchno próżno przepiórka

równy rózga róża różny skóra szczegół tchórz

wiewiórka wiór włóka wróbel wróżyć wspólny zbój

Przez “h” piszemy wyrazy zaczynające się od: hal-, hel-, her- (oprócz cherlak), hip-, hyd-. Przez “ch” piszemy wyrazy zaczynające się od: chl-, chł-, chr- (prócz hrabia, hreczka, Hrubieszów), chrz-, chw-. Poza regułami piszemy przez “h”

alkohol błahostka bohater buhaj czyhać hycel haft hak hałas hamak hamulec handel

hangar hańba harcerz hardy harmonia harmonogram hartować hasło hebel heca hejnał hektar

hełm herbata hetman hiacynt hiena higiena historia Hiszpania hodowla hojny hokej

holować hołd hołota honor horda horyzont hotel hufnal huk hulać hultaj

humor huragan hurmem hurt huśtać huta hycel hymn ohydny Podhale wahać się

---