Witamy Cię w ostatnim etapie konkursu. Przed Tobą test składający się z 27 zadań. Odpowiedzi do zadań wpisz czytelnie w wyznaczonych miejscach. Zadania możesz rozwiązywać w dowolnej kolejności. Na udzielenie wszystkich odpowiedzi masz 120 minut.
Nie denerwuj się. W tym konkursie nic nie tracisz, zdobywasz natomiast nowe doświadczenia.

Życzymy Ci powodzenia!

Zestaw zadań

Zadanie 1.

Niektóre drzewa, takie jak: topola, wierzba i leszczyna, posiadają kwiaty rozdzielnopłciowe. Wierzba i topola są roślinami dwupiennymi, natomiast leszczyna jest jednopienna.
Podaj, u której z tych roślin występuje zapylenie krzyżowe i wyjaśnij, na czym ono polega.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Informacja do zadań: 2., 3. i 4.

Poniższy schemat przedstawia budowę pierwotną korzenia.

Zadanie 2.

Dorysuj na powyższym schemacie i nazwij tkankę odpowiedzialną za przyrost korzenia
na grubość.

Zadanie 3.

Wyjaśnij, na czym polega działalność tkanki odpowiedzialnej za przyrost korzenia
na grubość.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 4.

Podaj, która część wiązki przewodzącej bierze udział w transporcie wody.

................................................................................................................................................................

Zadanie 5.

Najważniejszą cechą różniącą torbacze od innych ssaków jest ich rozwój. Charakteryzuje się
on bardzo słabo rozwiniętym łożyskiem (lub jego brakiem) oraz krótką ciążą.

Określ związek między stopniem rozwoju łożyska a długością ciąży u torbaczy.

...............................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 6.

Niektóre organizmy wtórnie przystosowały się do życia w środowisku wodnym.

Udowodnij, na dowolnie wybranym przykładzie ssaka, jego wtórne przystosowanie do środowiska wodnego. Podaj 3 cechy przystosowawcze.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Informacja do zadania 7. i 8.

Schemat przedstawia obieg azotu w przyrodzie.

Zadanie 7.

Podaj bezpośrednie źródła azotu dla roślin i zwierząt.

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 8.

Wyjaśnij rolę bakterii nitryfikacyjnych w krążeniu azotu w przyrodzie.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 9.

Jakie warunki powinny panować na Marsie, aby mogło rozwinąć się tam życie?
Wymień trzy czynniki środowiska.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 10.

Wykorzystując następujące terminy: Słońce, energia świetlna, energia chemiczna, straty energii (ciepło), roślinożercy, drapieżniki, rośliny, przedstaw graficznie (na schemacie) przepływ energii w ekosystemie.

Zadanie 11.

Wyjaśnij, dlaczego skuteczniejszą formą ochrony przyrody jest ochrona całych ekosystemów, a nie pojedynczych gatunków.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 12.

W jaki sposób człowiek może ograniczyć konkurencję wewnątrzgatunkową wśród roślin uprawnych? Jaki może mieć w tym cel?

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 13.

„Borowik, pędzlak, czy pleśniak wykorzystują różne podłoże pochodzenia roślinnego
i zwierzęcego, przekształcając związki organiczne w związki proste. Buławinka czerwona atakuje kłosy żyta, które z tego powodu chorują. Są też grzyby pobierające od roślin węglowodany
i przekazujące im w zamian wodę z solami mineralnymi”.

Na podstawie tekstu dokonaj klasyfikacji grzybów ze względu na sposoby odżywiania.

Zadanie 14.

Poniższy rysunek przedstawia przebieg pewnego doświadczenia.

Przedstaw jego wynik i sformułuj wniosek.

Wynik doświadczenia:............................................................................................................................

Wniosek: ................................................................................................................................................

Zadanie 15.

Podczas intensywnego i długiego biegu w organizmie sportowca wzrosło tempo pracy serca
i pojawiły się zakwasy.

Uzupełnij tabelkę, wpisując przyczyny zaistniałych zmian.

Zmiany	Przyczyny zaistniałych zmian
zwiększone tempo pracy serca
pojawienie się zakwasów (nagromadzenie się kwasu mlekowego w mięśniach)

Zadanie 16.

Do wymienionych tkanek podaj po 2 przykłady ich występowania w ciele człowieka.

1. mięsień gładki:

................................................................................................................................................................

2. nabłonek migawkowy:

................................................................................................................................................................

3. tkanka chrzęstna:

................................................................................................................................................................

Zadanie 17.

Kosmki jelitowe pokrywają powierzchnię jelita cienkiego, zwiększając wielokrotnie jego powierzchnię.

Podaj dwa przystosowania w budowie kosmków do wchłaniania pokarmu.

1. ..........................................................................................................................................................

2. ..........................................................................................................................................................

Zadanie 18.

Zaplanuj doświadczenie, w którym wykryjesz obecność glukozy w soku jabłkowym.

Podaj:

1. odczynnik chemiczny: ....................................................................................................................

2. oczekiwany wynik: .........................................................................................................................

...............................................................................................................................................................

Zadanie 19.

Jedną z funkcji skóry jest udział w regulacji ciepłoty ciała. Znaczne obniżenie temperatury otoczenia wywołuje określone zmiany w funkcjonowaniu tego narządu.

Uzupełnij tabelę.

Zmiana w funkcjonowaniu skóry wywołana obniżeniem temperatury otoczenia	Skutek
1.
2.
3.

Zadanie 20.

Hormony trzustki działają antagonistycznie. Schemat opisuje działanie jednego z nich.

Uzupełnij schemat wpisując w puste miejsca odpowiednie informacje.

niskie stężenie glukozy

trzustka wydziela...................................

(nazwa hormonu)

rozkład zapasów .......................................... w wątrobie

(nazwa wielocukru)

........................................... ilości glukozy we krwi

( wzrost/spadek)

Informacja do zadań 21. i 22.

Poniżej przedstawiono wyniki analizy moczu trzech badanych osób.

Cechy	Zosia	Basia	Janek
Barwa Odczyn Białko Glukoza Erytrocyty Leukocyty Bakterie	żółta kwaśny 300 mg/l brak 4-6 w polu widzenia 3 - 6 w polu widzenia nieliczne	jasnożółta kwaśny brak brak 1-2 w polu widzenia 2-5 w polu widzenia brak	słomkowa kwaśny brak brak 1-2 w polu widzenia 20-25 w polu widzenia liczne

Zadanie 21.

Wskaż, która z badanych osób jest zdrowa.

................................................................................................................................................................

Zadanie 22.

Wskaż osobę, u której zaburzona jest praca nerek. Uzasadnij odpowiedź.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 23.

Wykonano pewne doświadczenie. Osobie, która miała zamknięte oczy i zatkany nos dano
do spróbowania znaną przyprawę: cynamon. Wynik był zaskakujący, gdyż osoba nie rozpoznała przyprawy. Wyjaśnij, dlaczego tak się stało?

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 24.

Krew ludzka różni się występowaniem, na powierzchni czerwonych krwinek, antygenu i zależnie
od tego wyróżniamy cztery podstawowe grupy krwi: 0, A, B, AB. Osoba z grupą A może ofiarować krew osobie z grupą A lub AB.

Wyjaśnij, dlaczego w przypadku przetaczania krwi o grupie A innym biorcom, dojdzie do zlepiania się krwinek.

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

Zadanie 25.

U świnek morskich umaszczenie czarne dominuje nad białym i zależy od pary genów: B, b.

Jeżeli hodowca chce mieć w następnym roku, z własnego materiału hodowlanego, stado zwierząt jednolicie umaszczone (wszystkie czarne lub wszystkie białe), którą barwę powinien wybrać - czarną czy białą? Odpowiedź uzasadnij.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 26.

Wyjaśnij, dlaczego chromosomy są widoczne pod mikroskopem tylko w czasie podziału komórki.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 27.

Obydwa łańcuchy cząsteczki DNA są względem siebie uzupełniające, inaczej mówiąc komplementarne.

Wpisz w wolne miejsca, zgodnie z zasadą komplementarności, symbole zasad
azotowych drugiej nici DNA. Zaznacz również wiązania (podwójne = lub potrójne ≡) między zasadami azotowymi.

- T ..................

- C .................

- A .................

- G .................

- C .................

KONKURS BIOLOGICZNY -etap wojewódzki 2003/2004

8

Kość

10% HCl

---