KOLONIALIZM

Zawładnięcie lub uzależnienie jakiegoś terytorium przez obce państwo, przede wszystkim na płaszczyznach - politycznej, gospodarczej, militarnej i kulturalnej. Począwszy od wypraw odkrywczych (XV w.) państwa europejskie, zwane później kolonialnymi krajami macierzystymi, zagarniały terytoria o znaczeniu militarno-strategicznym i ekonomicznym. Z końcem XIX w. nastąpił rozdział całego skolonizowanego świata pomiędzy kolonizatorów. Powstał brytyjski Commonwealth i Communaute Francaise, ponadto inne kraje, jak Belgia, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, ugruntowały swój wpływ na terytoriach skolonizowanych.

Kolonizacja miała różny charakter. Na ogół rozróżnia się kolonie: osiedlania, militarne, gospodarcze, karne i kulturowe, w zależności od akcentu, na jaki kolonizatorzy kładli nacisk. Zróżnicowane były też metody, jakimi posługiwali się na terytoriach zajętych i administrowanych (łagodne, surowe, paternalistyczne itd.)

Pewną rolę w zniesieniu kolonializmu odegrały Kościoły, choć nie była ona łatwa z uwagi na stosunek kolonizatorów do ludności tubylczej oraz na kulturę, tradycję i religię tych ostatnich. Niemniej Kościoły należały do tych sił, które prowadziły nie tylko ewangelizację, ale także zmierzały do poprawy sytuacji życiowej ludzi w krajach misyjnych.

Kościół katolicki w wielu dokumentach społecznych akcentuje potrzeby wyzwolonych z kolonializmu krajów III i IV Świata. Na szczególną uwagę zasługują tu dwie encykliki: Pawła VI - Populorum progressio (1967) i Jana Pawła II Sollicitudo rei socialis (1987). Także Kościoły lokalne rozwinęły teologię wyzwolenia i wiele inicjatyw społecznych, by uwolnić ludy tych krajów od wyzysku, niesprawiedliwości i innych pozostałości kolonializmu.

---