Terminologia w neurologii klinicznej

NIEDOWŁAD (paresis) - osłabienie siły kończyny

Hemipareza - niedowład połowiczy

Parapareza - niedowład kończyn dolnych

Monopareza - niedowład jednej kończyny

Tetrapareza - niedowład czterech kończyn

Stosuje się różnicowanie stopnia niedowładu:

• Lekki

• Średni

• Ciężki

PORAŻENIE (paralysis, plegia) - całkowita niemożność wykonania jakichkolwiek ruchów kończyną

Hemiplegia - porażenie połowicze

Paraplegia - porażenie kończyn dolnych

Monoplegia - porażenie jednej kończyny

Tetraplegia - porażenie czterech kończyn

ATAKSJA - niezborność, bezład, niezborność ruchów charakteryzująca się zachwianiem postawy, chwiejnym krokiem, niezręcznością. Określenie charakteryzujące m.in. zaburzenia móżdżku.

Ataksja móżdżkowa - uszkodzenie móżdżku

Ataksja czuciowa (tylnosznurowa) - uszkodzenie sznurów tylnych

RUCHY MIMOWOLNE - inaczej hiperkinezy

• Drżenie statyczne - występuje podczas spoczynku

• Drżenie zamiarowe, kinetyczne - występuje podczas ruchu, nasila się podczas osiągania celu

RUCHY MIMOWOLNE - inaczej hiperkinezy

• Balizm (hemibalizm) - występowanie gwałtownych zamaszystych ruchów z wyraźnie zaznaczoną przewagą mięśni proksymalnych

• Ruchy pląsawicze - niekontrolowane ruchy

RUCHY MIMOWOLNE - inaczej hiperkinezy

• Atetoza - powolne, nierytmiczne, mimowolne ruchy, szczególnie nasilone w odcinkach dystalnych kończyn górnych, szczególnie w palcach dłoni. Występuje także w mięśniach twarzy i ramion.

• Choreoatetoza - mimowolne nagłe ruchy oraz występujące powolne ruchy skręcające

Zaburzenia napięcia mięśniowego - określenia

Spastyczność - wzrost napięcia mięśniowego w zajętej kończynie, narastający i nagle ustępujący podczas jej biernego rozciągania (objaw „scyzorykowy”). Opór narasta proporcjonalnie do amplituty i szybkości ruchu.

Sztywność - Wzmożone napięcie mięśniowe występujące przez cały czas trwania ruchu, bez objawu „scyzorykowego”, okreslane nieraz jako objaw/sztywność „rury ołowianej”. Czasami występuje skokowy objaw obniżenia napięcia mięśniowego - „objaw koła zębatego”. Napięcie charakterystyczne dla choroby Parkinsona.

Wiotkość - obniżenie napięcia mięśni, zmniejszenie oporu podczas wykonywania ruchów biernych. Występuje nadmierna ruchomość stawów, mięśnie są zwiotczałe, a ich kontury są zatarte.

Dystonia - przetrwałe skurcze mięśni powodujące powtarzalne, powolne ruchy ciała lub części ciała, o charakterze skręcającym, niekiedy utrwalone (dystonia uogólniona, kręcz karku, kurcz powiek, kurcz pisarski)

Przykurcz - utrwalony stan napięcia mięśniowego, z wtórnymi zmianami w mięśniu (zmiany reologiczne, zwłóknienie, zwapnienie). Ruchy bierne niemożliwe do wykonania - jest to efekt nieleczonej spastyczności, ale również niedowładu wiotkiego gdy dojdzie do skrócenia ściegien, np. w polineuropatii lub uszkodzeniu nerwu strzałkowego.

Miotonia - niekontrolowane, powtarzające się napady wzmożonego napięcia mięśniowego, z niemożnością rozkurczu po ruchu dowolnym. Napięcie zmniejsza się w miarę trwania wysiłku. W badaniu EMG - ciągi wyładowań elektrycznych (ciągi miotoniczne wywołane zmianami w błonie mięśniowej) charakterystyczne dla miotonii wrodzonej Thomsena i Beckera oraz dystonii miotonicznej (choroba Steinerta).

Zaburzenia poznawcze

Możliwe zaburzone obszary poznawcze:

• Pamięć

• Percepcja - in. poznanie

• Apraksja - dyspraksja

• Zespół zaniedbywania połowiczego

• Mowa

Afazja - niemożność wypowiadania się za pomocą mowy, bądź rozumienia mowy mimo prawidłowego aparatu wykonawczego mowy.

• Afazja ruchowa (oraz alexia i agraphia)

• Afazja czuciowa

• Afazja amnestyczna

Anartria (dysartria) - zaburzenie mowy na skutek uszkodzenia aparatu wykonawczego mowy - niedowład, porażenie mięśni języka, podniebienia miękkiego i warg.

Często współistniej z zaburzeniem połykania - dysfagia

Apraksja - niemożność wykonania ruchów celowych, nawet gdy siła mięśniowa, czucie i intelekt są prawidłowe. Inaczej ruch bez percepcji.

• Apraksja wyobrażeniowa - „roztargniony”

• Apraksja ruchowa - „niezgrabny”

• Apraksja wyobrażeniowo-ruchowa - „zapomniał jak”

Agnozja - „czucie bez rozumienia” - niemożność rozpoznawania znajomych przedmiotów przy braku zaburzeń ze strony wzroku, dotyku i słuchu.

• Agnozja wzrokowa

• Agnozja dotykowa (astereognozja)

• Agnozja słuchowa

Anozognozja -niemożność uznania lub zrozumienia własnej ułomności i wyrobienia sobie do niej stosunku oraz zapamiętania zasad postępowania w dysfunkcji.