Fryderyk Nietzsche

Nietzsche Friedrich (1844-1900), filolog klasyczny, filozof, Niemiec polskiego pochodzenia (Niecki). Szczycił się tym, że jego przodkowie byli polską szlachtą. Pisał po niemiecku, ale uciekł z Niemiec.
W jego twórczości można wyróżnić trzy okresy:
1) kultu sztuki,
2) kultu nauki,
3) kultu siły i indywidualności.
W rozwijaniu teorii sięgał do myśli M. Stirnera, K. Darwina, H. Spencera, F.A. Langego, dzieląc z nimi upodobania do nauk szczegółowych i empirycznego myślenia.
Bliska mu była filozofia starożytna: teoria przyrody Heraklita z Efezu, teoria człowieka sofistów. Z relacji Platona o poglądach Kalliklesa i Trazymacha czerpał wątki do koncepcji nadczłowieka.
Rozwinął relatywistyczne teorie: poznania i wartości. Był krytykiem współczesnej mu moralności. Uporządkował na nowo systemy aksjologiczne. Inspirowany darwinizmem i filozofią A. Schopenhauera, dowodził, że poznanie ludzkie, tak jak wszystkie czynności człowieka, wypływa z potrzeb życiowych i jest im podporządkowane.
Dokonując krytyki i przewartościowania systemów aksjologicznych Nietzsche podkreślał, że każdy ma taką moralność, jaką ma naturę. A ponieważ natura jest słaba lub silna, wyróżniał moralność panów i niewolników. Pierwsi cenią: dostojność, godność osobistą, stanowczość, sprawność, pewność działania, bezwzględność w osiąganiu celów.
Drugich cechuje: skłonność do litości, miękkość serca, uległość, altruizm, niepewność. Uważał, że współczesnych cechuje moralność niewolników (zwyrodnienie i dekadencja).
Przyczynę tego stanu rzeczy upatrywał w próbie realizacji takich założeń, jak:
1) równość,
2) wolność,
3) wpisanie w normy i prawa wartości moralnych.
Postawa dionizyjska była dla Nietzsego ważniejszą od doskonałości. Dionizos był dla niego symbolem życia jako najwyższego dobra. Bóg na krzyżu - symbolem ofiary z życia dla innych dóbr. To uczynienie z życia środka zamiast celu, bez względu na wartość domniemanego dobra, było dla Nietzschego nie do zaakceptowania.
Nietzsche stał się "urzędowym" filozofem, dostarczając J.N. Goebbelsowi i A. Hitlerowi sofizmatów obcych nietzscheańskiemu duchowi.
Dorobek filozoficzny Nietzschego jest bardzo obszerny i należą do niego m.in.
: Narodziny tragedii (Die Geburt der Tragödie., 1869).
Niewczesne rozważania (Unzeitgemässe Betrachtungen, 1870-1872), Ludzkie, arcyludzkie (Menschliches, Allzumenschliches, 1878), Jutrzenka (Morgenröte, 1881), Wiedza radosna (Fröhliche Wissenschaft, 1882), Tako rzecze Zaratustra (Also sprach Zarathustra, 1883-1884), Poza dobrem i złem (Jenseits von Gut und Böse, 1886), Z genealogii moralności (Zur Genealogie der Moral, 1887) i wydane pośmiertnie Ecce homo (1908).

Zmierzch Bożyszcz czyli jak filozofuje się młotem
ZDANIA I GROTY
1. Początkiem wszelkiej psychologii jest próżnowanie. Jakto? byłażby psychologia - występkiem?
2. I najodważniejszy śród nas rzadko kiedy odważa się na to, co właściwie wie...
3. By żyć samotnie, trzeba być zwierzęciem lub bogiem - powiada Arystoteles. Brak trzeciego: trzeba być jednem i drugim - filozofem...
4. "Wszelka prawda jest prosta", - Nie jest-że to zlożonem kłamstwem?
5. Postanawiam sobie raz na zawsze wiele nie wiedzieć. Mądrość wytycza rubieże także poznaniu.
6. Dzika nasza natura jest najlepszem odpocznieniem po wynaturzeniu naszem, naszej duchowosci...
7. Jest-że człowiek jeno omyłką Boga? Lub Bóg jeno omyłka człowieka? -
8. Ze szkoły zapaśniczej życia. - Co mnie nie zabija, to mnie wzmacnia.
9. Pomagaj sobie samemu: potem dopomoże ci każdy. Zasada miłości bliźniego.
10. Niewolno tchorzyć wobec swych czynów! niewolno zapierać się ich po niewczasie! - Wyrzut sumienia jest nieprzyzwoitością.

1

---