0015

11

PŁOCKIE. 8. 9.

był wymyślony w dość głębokiej starożytności: imperan-tium capita, quasi clara neliula ambire fingitur (Servius ad aeneid. II, 116). Znane są pomniki w których głowy Klaudjusza, Trajana, Antonina pius, Yalentiniana II i jin-nycli są otoczone (Montfauc. antiq. expliquee, t. Y, p. 162; monum. de la monar. franc. t. I, p. 22). Cesarze byzan-tińscy wszyscy swe głowy otaczali (Du Cange, familiae byz. p. 139). Merowingi naśladowali jich (Montf. mon. de la monar. I, p. 20, 23, 24, pl. 7, 8, 9, 10). Jeszcze Karola wielkiego, żon jego posążki i Ludwika II są z lukami błogości (Montf. p. 20, Ciampini yeter. monum. t. I, tabl. XXXVI, 10). Grecy otaczali lukami głowy pro-wincij i miast uosobionych (notitia imp.). Po rękopismach, Priam, Cassandra i zwierzęta miewają otokiem ustrojone głowy. Dopiero w XI wieku użycie nimbu poczęło się zacieśniać do samych niebian °).

9. X. 4. Chrzest Christusa, Jesus baptizator, rodzajem uścisku wyobrażony (osculatio pacis).

N. 5. Zwiastowanie, dziewica przy kądzieli; anioł na zwierzątku stoji: ave Maria gratia plena dominus tecum, Gabriel.

N. 6. Narodzenie dzieciątka, w Bethleem. Józef w głowach czuwa nad położnicą na łożu; z za dzieciątka wygląda wół, osieł, wedle słów Izaiasza (1, 3) ^{1 2}).

N. 7. Pierwszy młodzieniec symboliczny z księgą.

N. 8. Trzej magowie, jeden na zwierzątku; drugi na

1

)    Pod koniec XIIIgo wieku Przemysław II odświeżał użycie światowe nimbu, otaczając nim swą głowę na niektórych brakteatach, patrz Stronczyński, 96, naszej tablicy 98, 107.

2

)    Żłób drewniany znajduje się w Rzymie w kościele di Maria maggiore (Spanheim. dissert. Berol. 1695; Ótter Nachrichten von chri-stlich. Geburt in eiuer Hólile, Niircmb. 1774), Hjeronym, Justin mar-tir, Eusebi twierdzą, żc narodzenie zaszło w jakini w której Araby z końmi wypoczywają; a gdzie jest żłób kamienny. Justin i Eusebi sami w tej grocie przebywali.