0018

17

należące już dzisiaj do rzadkości bibliograficznych, np. Kopernika „De angulis et lateribus triangulorum”. Witemberga, Lufft, 1542 i „De re-volutionibus orbium coelestium”. Norymberga, Petreius, 1545.

Podobnych przykładów dzieł rzadkich możnaby przytoczyć daleko więcej, jednakże już wymienione powyżej pozwalają ocenić bogactwo zbiorów czerniejewskich. Dokładny ich opis wymagałby dłuższego czasu, jeżeli się zważy, że katalog, opracowany przez ks. Ignacego Polkowskiego, obejmuje około 12.000 dzieł, to zn. mniej więcej ¹/i ogólnej liczby tomów.

Bibljoteka jest prawie cała oprawna, w znacznej części w oprawy współczesnej niektóre mają wartość artystyczną. Cały szereg dzieł oprawny jest w urywki rękopisów klasztornych, np. mszałów, kancjonałów i t. d.

Oprócz druków znajduje się tutaj bogaty zbiór map geograficznych, zarówno miedziorytów, jak litografij.

Rękopisy, z których najstarszy datuje z wieku XIII, są treści teologicznej, filozoficznej, historycznej i literackiej. Bardzo piękne rękopisy pergaminowe są następujące: 1. „Speeulum Beatissimae Dei Genitricis Yirginis Mariae”, z wieku XIII; 2. Joannis Boccacci de Certalda „De claris mulieribus”, z roku 149Oj 5. „Breviarium” S. Hosii. Z innych rękopisów należy wymienić tom Poezyj Drużbackiej, Poezye J. U. Niemcewicza (z r. 1805), dalej „Albanie” Antoniego Krzyżanowskiego (druk. w Poznaniu w roku 1850), „Żołnierz 4. Pułku i jego dzieci” Władysława Łozińskiego i wreszcie Plutarcha „Vitae” w tłum. franc. z r. 1558. Z rękopisów historycznych najcenniejsze są Listy króla Stanisława Leszczyńskiego do oboźnego Ożarowskiego, druk. częściowo w tomie 12 Raczyńskiego „Obrazu Polaków”. Oprócz tego należy wymienić „Recep-tion des Ambassadeurs Polonais au mariage de la Princesse Marie Louise de Gonzague avec Ladislas Sigismond IV en 1645”, Naramowskiego „Facies rerum sarmaticarum in facie Regni Poloniae Magniąue Duca-tus Lithuaniae gestarum”, „Essai sur les Turcs”, par le Cheyalier de Ludolf, ambassadeur de la cour de Naples a la Porte Ottomane, dzieło pisane w Konstantynopolu w roku 1779.

Na wzmiankę zasługują jeszcze rękopisy Zygmunta hr. Skórzewskiego „Wspomnienia wschodnie”, „Sylva rerum” i „Dziennik podróży^ z r. 1846.

W archiwum znajduje się pomiędzy innemi szereg uniwersałów królów polskich, tyczących się obiegu monet w Polsce, np. dekrety Zyg-