0023

22

ściciela, (1805—1855), jednego z najwybitniejszych obywateli wielkopolskich. Jako oficer pruski bierze udział w powstaniu z r. 1850, w korpusie generała Ramorino, za co zostaje uwięziony w Głogowie. Za czynne popieranie ruchu powstańczego w r. 1846 zostaje oskarżony o zdradę stanu i uwięziony w Sonnenburgu. W r. 1848 organizuje jako komisarz Rządu Narodowego powstanie w powiecie odolanowskim. Po upadku powstania bierze żywy udział w życiu politycznem, upominając się jako poseł do Sejmu Pruskiego i Sejmu Krajowego w Poznaniu o prawa narodu polskiego. Niezmiernie czynny, zakłada gimnazjum polskie w Ostrowie, organizuje Towarzystwo Kredytowe Ziemskie i pracuje do końca życia jako współredaktor „Ziemianina“.

Księgozbiór lewkowski, będący prawie wyłącznie jego dziełem, jest dowodem jego niezwykle rozległych zainteresowań naukowych oraz gorącego patrjotyzmu. Reprezentowane są rozmaite działy naukowe, z których najlepiej zaopatrzone są prawo (zwłaszcza polskie), historja i rolnictwo. W dziale praw^ra znajduje się nieomal komplet dzieł polskich treści prawniczej od XVII do połowy XIX wieku. Do dzieł rzadkich należą pomiędzy innemi: „Iuris provincialis libri tres”, druk Akademji w Zamościu, 1602; Grzegorza Czaradzkiego „Foridia novella seu Constitutiones et statuta ab anno 1550 ad 1618“. Poznań, Wolrab, 1620; „Zebranie praw koronnych Rzeczypospolitej Polskiej”. Warszawa, 1781; „Prawo polityczne narodu polskiego”. Lublin, Trynitarze, 1792; „Dziennik praw Księstwa Warszawskiego”. Warszawa, 1810; „Kodeksy karne Księstwa Warszawskiego z lat 1810—11. Warszawa, 1812.

Bardzo bogato przedstawia się dział historji Polski, który obejmuje dzieła wszystkich ważniejszych historyków polskich XVIII i XIX wieku, oprócz kronik dawniejszych autorów historycznych. Twórca bibljoteki zdawał się interesować szczególnie epokami przełomowemi w dziejach Polski. I tak znajdujemy tutaj bogaty materjał do końca XVIII wieku, do emigracji polskiej i wreszcie do powstań polskich, zwłaszcza do powstania wielkopolskiego z r. 1848.

Koniec wieku XVIII ilustrują pomiędzy innemi Diarjusze i dzienniki Sejmu Głównego z 1. 1 788—89, zbiór mów w czasie sejmów 1 775—1 776, (druk. 1777), Sumarjusze praw^f i konstytucyj sejmowych z 1. 1764—1 780 (druk. 1782), i t. p.