Ładowarki to maszyny przeznaczone do załadunku i transportu urobku, materiałów sypkich, zbrylonych i kawałkowych na bliskie odległości przy wykorzystaniu osprzętu w formie łyżki. Mogą być również wykorzystane do odspajania nie zamarzniętych lekkich gruntów. Wydajność eksploatacyjna ładowarki zależy w dużej mierze od organizacji stanowiska roboczego, tj. drogi przejazdu do środka załadowczego i od właściwości trakcyjnych maszyny -tabl. 3.23.
Równiarki są maszynami pomocniczymi stosowanymi do profilowania i równania podłoży pod nawierzchnię dróg, lotnisk, rowów, poboczy i wyrównywania nasypów. Stosowane są również do mieszania materiałów drogowych w procesie stabilizacji, zrywania sEfrej nawierzchni, niwelacji terenu przy gruntach I-rIII kategorii. Równiarki są maszynami o pracy cyklicznej, a ich wydajność eksploatacyjną można obliczać w m3/h (lub na zmianę) przy przemieszczaniu urobku, wykonywaniu wykopów, w m2/h przy równaniu podłoża oraz w m/h wyprofilowanej drogi czy nasypu — tabl. 3.24-3.26.
Walce służą do statycznego zagęszczania gruntów przez wałowanie, co polega na obciążeniu gruntu przetaczającymi się walcami o różnej budowie i kształcie — tabl. 3.27 i 3.28.
Ubijaki służą do dynamicznego zagęszczania gruntu poprzez uderzanie płyty udarowej o grunt - tabl. 3.29.
Tablica 3.12
Obliczanie wydajności eksploatacyjnej koparki jednonaczyniowej We [l]
Wzór |
Oznaczenia |
We = 60nQSnSsSw [m3/h] n = 3600 t f = tn+to + tw [s] |
Q — pojemność geometryczna łyżki (naczynia roboczego), [m3] n — liczba cykli roboczych na godzinę Sn - współczynnik napełnienia łyżki (naczynia roboczego) zależny od jej wielkości, kategorii i rodzaju gruntu (S„ - 0,9+1,25) Ss — współczynnik spoistości gruntu (odwrotność współczynnika spulchnienia S^) Sw — współczynnik wykorzystania czasu pracy koparki (Sw * 0,6+0,8) t - czas cyklu roboczego koparki tn — czas odspajania gruntu i napełnienia łyżki (zwykle tn = 0,300 tQ — czas obrotu nadwozia do miejsca wyładunku urobku z podniesieniem łyżki do poziomu wyładowaniu oru/, czas powrotu naczynia do miejsca kopania (zwykli- lu 0,600 tw — czas wyładowania naczynia roboczego (zwykła iw 0.10/) |
Tablica 3 I
Orientacyjne wartości współczynników napełnienia naczynia roboczego dla koparek [8, s, |
Kategoria gruntu |
Współczynnik napełnienia naczynia roboczego Sn | |||
Osprzęt przedsiębierny |
Osprzęt podsiębierny |
Osprzęt zbierakowy |
Osprzęt chwytaków; | |
I |
0,95 |
0,90 |
0,80+0,90 |
0,50+0,70 |
II |
0,80 |
0,80 |
0,75+0,90 |
0,55+0,70 |
III |
0,75 |
0,75 |
0,50+0,55 |
0,41+0,50 |
IV |
0,65 |
0,65 |
0,65+0,80 |
0,40+0,60 |
V |
0,65+0,90 |
0,65+0,80 |
0,35+0,50 |
0,25+0,35 |
Orientacyjne czasy trwania cyklu roboczego koparek jednonaczyniowych w zależności od pojcninorfi naczynia roboczego [8, s. 227]
Typ osprzętu roboczego |
Czas trwania cyklu roboczego t [s] dla danej pojemności ii roboczego Qz [m3] | |||||
0,25 |
0,50 |
1,0 |
1,5 |
2,0 |
3,0 | |
Przedsiębierny |
16 |
16 |
17,5 |
19 |
21 |
23 |
Podsiębierny |
20 |
20 |
22 |
25 |
30 |
32 |
Chwytakowy |
22 |
22 |
25 |
30 |
35 |
42 |
Zbierakowy |
18 |
20 |
18 |
24 |
27 |
31 |
3,5
Zalecany dobór środków transportu do wielkości maszyn (ujęcie ogólne) |1, s. 320|
'ojemność naczynia roboczego Qz [m3] |
Ładowność środka transportowego (.), 1 i |
0,15+0,50 |
4,0+6,0 |
0,6 |
6,0+11,0 |
1,0+1,4 |
7,0+20,0 |
2,5+3,0 |
15,0+27,0 |
5,0 |
15,0+27,0 |