0030

29

O ciąż*, powiat ostrowski, Adolfa hr. Ponińskiego.

Założona w 2. połowie XIX wieku przez Antoniego Morawskiego, bibljoteka składa się obecnie z około 5.000 tomów, przeważnie z zakresu historii i literatury. W dziale historycznym znajduje się znaczna ilość pamiętników polskich i francuskich z XVIII i XIX wieku. W dziale literackim należy wymienić zbiór autorów francuskich XVII i XVIII wieku w cennych wydaniach.

Pawłowice*, powiat leszczyński, Krzysztofowej hr. Mielżyńskiej.

Założycielem bibljoteki był pisarz koronny, Maksymiljan Mielżyński (1738—1799). Pochodzi ona mniej więcej z r. 1790 i liczy obecnie około 10.000 tomów z wszystkich dziedzin naukowych. Znaczna część zbiorów została nabyta we Francji, prawdopodobnie na jakiejś aukcji książek. Dzieła te, przeważnie francuskie, wchodziły w skład bibljotek rozmaitych zbieraczy, jak o tem świadczą exlibrisy, częściowo zdjęte, lub znajdujące się wewnątrz książek. Najczęściej spotyka się nazwiska następujące : Leopold Louis, comte d’Anhalt, D. Bolivand, canonicus Ebroi-censis, Christophorus Henricus Andreas Geret, Raymond de Pringy, i wreszcie Bibliotheca Rosenbergiana. Czy są pomiędzy niemi książki, należące do Burbonów, — jak chce Chwalewik, — trudno stwierdzić, gdyż ich exlibrisu autorka nie spotkała, a informacji pod tym względem otrzymać nie było można. Dzieła te są przeważnie oprawne w czerwony safjan, ozdobiony złotemi wyciskami. Znaczna ich ilość, zwłaszcza z zakresu sztuki, historji, geograrji i przyrody, zawiera czarne lub kolorowe sztychy w przepięknem wykonaniu. Do nich należą między innemi „Les plus beaux edilices de Romę graves”. Rzym, Bouchard i Granier, 1753; „Antiąuites etrusąues, grecques et romaines, tirees du cabinet de M. Hamilton”. Neapol, 1766; „Locupletissimum rerum naturalium the-sauri accurata descriptio et iconibus artiiiciosissimus expressio”, curavit Albertus Seba. Amsterdam, Westenius, 1754; „Histoire naturelle des oiseaux”. Paryż, Imprimerie Royale, 1750, itd.

Wszystkie działy naukowe obfitują w dzieła kosztowne i rzadkie, jednakże najlepiej zaopatrzony jest dział historji, ze szczególnem uwzględ-