43
ski, Władysława Stachowskiego (ok. 1.000 tomów z dziedziny miast i mieszczaństwa polskiego ; własny exlibris); Jaworowo, powiat gnieźnieński, Stanisława Sczanieckiego (Księgozbiór historyczno-literacki); Kobylniki, powiat szamotulski, Heleny Twardowskiej (Bibljoteka historyczno-literacka); Królików, powiat szubiński, Klaudji Rogalińskiej (Zbiór dzieł i rękopisów z epoki Jana Sobieskiego): Objezierze, powiat obornicki, Jerzego Turno (Bibljoteka, założona w końcu XVIII wieku przez hr. Branicką, liczy obecnie około 5.000 tomów oraz 12 tomów rękopisów. Najlepiej zaopatrzony jest dział historji. Katalog opracował Ludwik Kurtzmann); Piotronki, powiat chodzieski, Ignacego hr. Bnińskiego (Bibljoteka polsko-francuska rozmaitej treści, zawierająca mnóstwo wydawnictw ilustrowanych); Rokosowo, powiat gostyński, Zygmunta ks. Czartoryskiego (Bibljoteka polsko-francuska rozmaitej treści, zawierająca liczne stare druki); Starkowdce, powiat koźmiński, Antoniego Przyłuskiego (Bibljoteka po arcybiskupie Leonie Przyłuskim, 1789—1865); Stary Sielec, pow. rawicki, Olgierda ks. Czartoryskiego (Bibljoteka polsko-francuska z rozmaitych dziedzin naukowych, ze szczególnem uwzględnieniem sztuki); Wilkowo, powiat gnieźnieński, Romanowej Ry-merowej (Księgozbiór historyczno-numizmatyczny); Wolsztyn, powiat wol-sztyński, ks. Zdzisława Zakrzewskiego (Bibljoteka historyczno-teologiczna); Wronczyn, powiat poznański, Tadeusza Jackowskiego (Bibljoteka z zakresu gospodarstwa rolnego); Wronczyn, Ireny Leszczyńskiej (Księgozbiór z dziedziny teatrologji i sztuki; własny exlibris); Zerniki, powiat inowrocławski, Adolfa hr. Ponińskiego (Bibljoteka polsko-francuska rozmaitej treści); Zydo-wo, powiat śmigielski, Wiktora hr. Szołdrskiego (Bibljoteka polsko-francuska, w skład której wxhodzi znaczna ilość wydawnictw ilustrowanych).
Zakończenie.
Jak już wspomniano, praca niniejsza nie odtwarza dokładnie całokształtu wielkopolskich bibljotek prywatnych. W chwili obecnej ulegają one większym zmianom niż w przeszłości. Księgozbiory, które w okresie ucisku politycznego ze strony rządu pruskiego przechodziły pewien zastój, zaczynają się znowu rozwijać normalnie. Obecni właściciele uzupełniają je dziełami współczesnemi z rozmaitych zakresów naukowych, przez co bibljoteki te nabierają znowu charakteru żywotnego. Podnieść także należy fakt, że po od-