0012301 djvu

pociągnie. W Przebieczanach, w pow. wielickim ‘) słomy z pod umarłego nie dają do nawozu, gdyż z tego powodu nie byłoby w tym roku urodzaju. W Gremboszowie ^{1 2}) słomą z wozów po nieboszczyku palono pozaw sią. WBędziemyślu koło Sędziszowa^{3 4}) wszystką słomę z pod zwłok i z wozu pali się. Podobnie palą słomę w Ropczyc-kiem '). W Rzeszowskie ^{5 6 7}m⁸) (Wola zglob.) wióry z trumien wynoszą na zapłocie, drogi i fosy. W Krakowskiem ') słomę, na której leżał umarły, wyrzucają pospolicie do rowu przy drodze, aby przechodzący ujrzawszy ją zmówili: „Wieczny odpoczynek". Słomy takiej nie należy wyrzucać do gnoju na oborę, bo na takim nawozie przez siedm lat nicby się w polu nie urodziło. W Chrzanow-skiem⁹) słomę z pod umarłego palą na rozstajnych drogach. W Przemyskiem^s) po wyniesieniu z domu ciała nieboszczyka, wynoszą zaraz i słomę, na której leżał, na próg domu (złożywszy ją tu na chwilę) lub na podwórze, a później wyrzucają ją na drogę. W Siedleckiem, w Krzesku °) słomę z pod zmarłego wyrzuca się zwyczajnie w gnój. W Nałęczowie, w Lubelskiem¹⁰) słomę tę wyrzucają do obory, a czasem palą. W Krasnostawskiem¹¹) pali się nawet pościel po umarłym. W okolicy Zamościa i Hrubieszowa ^{12 13}), kiedy umarłego wynoszą z domu, wtenczas wszystkie śmiecie i trzaski, pozostałe z wyheblowanej czy struganej trumny, zdaleka na drogę należy powyrzucać, bo jakakolwiek pozostałość może znowu komuś śmierć sprowadzić. W Chełmskiem¹⁸) (Sawin, Chełm, Dubienka), po wyniesieniu trumny z domu na wóz, wynoszą także przed chatę słomę, na której nieboszczyk leżał i palą takową. W okolicach Włodawy i Opalina wióry z trumny ^u) zbierają starannie i wynoszą za wieś, kładąc je w miejscach mniej uczęszczanych.

Na Podgórzu wschodnio-małopolskiem *) słomę z umarłego pali się, gdyż w razie wyrzucenia na gnój lub zakopania szkodzi się urodzajowi. Małorusini^{14 15}) zaraz po wyniesieniu zwłok zamiatają izbę, a śmiecie i słomę z pod zmarłego palą i popiół sypią na wodę, aby „nieboszczykowi było tak lekko na tamtym świecie żyć, jak popiołowi płynąć po wodzie". Również na Litwie¹⁶) pali się słomę z pod umarłego. Dawni Łotysze ^{17 18}) najpierw palili suknie zmarłego i łoże, na którem skonał. W gub. kałuskiej, w pow. medyńskim ¹⁹) obmywają po śmierci zwłoki w ten sposób, że podścielają słomę i słomą tą również ciało wycierają. Słomę taką wynosi się potem na cudze pola, aby śmierć przegnać ze swej wsi. We wsi Jedro-wie (gub. nowogrodzka, pow. wałdajski) ^c) wrzucano słomę do jeziora pod wsią będącego, a zimą na lód na jeziorze.

Ludność połabska ²⁰) słomę z pod trumny pali, lub też dzieci chodzą po niej, aby wyzbyć się lęku przed zmarłym. Przed cmentarzem leży wiele porzuconej słomy, której nie można jednak używać na podściółkę dla bydła, aby nie chorowało. W Czechach ²¹) słomę, na której zmarły leżał, wyrzuca się na pole w przekonaniu, że gdy słoma zgnije, także ciało zmarłego zgnije i znajdzie spoczynek. W innych stronach słomę się pali, gdy się bowiem słomy takiej nie zniszczy, umarły niema w grobie spokoju. Chorwaci²²) palą również taką słomę na polu. Bułgarzy²³) po pogrzebie palą wszystkie odpadki z trumny i wióry, aby wraz z niemi spalić pozostałą jeszcze w domu chorobę.

Podobnie w Niemczech ⁿ) w średnich wiekach palono słomę, na której leżał umarły, a dom cały oczyszczano. We współcze-

229

1

’) Mat. antr. arch. i etn. T. IV, s. 108.

2

-) Bojko, Okruszyny z Grcmboszowa, s. 108.

3

“) Kolberg, Przemyskie, s. 52.

4

•) —¹⁰) Zapiski A. Pasiaka.

5

*) Zbiór wiad. antr. kraj. T. XIV, s. 121.

6

^L)    Mat. antr. arch. i etn. T. X, s. 134.

7

") Kolberg', Lud. S. VI, s. 6.

8

•*) Zapiski własne.

9

) Polaczek, Powiat chrzanowski, s. 62.

10

■') Wisła. T. X, s. 189.

11

^la) Wójcicki, Archiwum domowe, s. 519—20.

12

^,n) Kolberg, Chełmskie. T. I, s. 186.

13

^M)    j. w., s. 184.

14

‘) Etnograficzny) Zbirnyk. T. V, s. 169.

15

*) Paczowskij, Pochoron. obrjad, s. 16, 22.

16

Archiv f. Religwiss. T. XVII, s. 480.

17

^J) Bruckner, Litwa, s. 124.

18

) Etnograf. Obozrjenie. T. XXIX (1896), Nr. 2—3, s. 203.

19

') Nowoje Wremja. R. 1870, nr. 226. Wedle Tek Laguny.

20

^:) Tetzner, Die Slawen, s. 375.

21

) Grohmann j. w., s. 190, 192.

“1 Kotlarewskij, O pogreb. obycz. s. 225.

22

’") Strausz, Die Bulgaren, s. 451.

23

’*) Wuttke j. w., s. 466, § 739; Meyer, Deutsche Ykunde, s. 274.