0012

8

DRZWI KOŚCIELNE

wielu. Cudzoziemcy umyślnie zbaczali między gruzy wielkiego grodu, aby oglądać one, jako przedmiot sztuki. Znamienici pisarze tym się zajmowali. Niebrakło tedy wzmianek, wspomnień roznoszących sławę pomnika, między płodami owego wieku, niepospolite trzymającego stanowisko. Ale dopiero 1823, w lat 666, Friderik Adelung wygotował i ogłosił jich rysunek, opis i gruntowne wszystkich części, oraz losów jakim ulec mogły, rozpatrzenie. Z tego trudu biegłego rozpatrywacza, dajemy figurę a z opisu wyciąg czynimy: poczytując ten wspaniały pomnik, zda mi się słusznie, za nasz narodowy, bo dla jednej z naszych djecezji wygotowany ¹).

Drzwi te korsuńskiemi są zwane, bo tak Ruś mieni wszystkie pomniki przestarzałe, o których początku nie-wie. Arcybiskupi nowogrodzcy, czynili nakłady na drzwi kościelne i są jich staraniem zawieszone. To niemoże się ściągać do płockich obrządkiem łacińskim pokrytych, a nie

1

) O korsuńskich w Nowogrodzie wielkim, w cerkwi Stój Sofji zawieszonych pierwszy z pisarzy drzwi widzący, wspomniał Zygmunt Herberstein (rerum moscov. comment. Basil. 1556, p. 75; meine Siegra. Freihern von Herberst. Raittung und Anzaigen meines Lebens, w zbiorze Kovachicha, Ofen, 18C5, I, p. 147). Zastanowiły one następnie Williama Coxa, travels in to Poland, Russia, Sweden and Danemark, London, 1784, t. I, p. 452, przekład francuski, Geneve 1786, t. II, p. 203. — Chantreau, voyage pittoresąue fait en Russie, Paris 1793, t. II, p. 196. — Raupack, Reise von S. Petersburg v. I). R. Bres-lau 1809, p. 33, oraz pisarza Spazierfahrt nacli Moskau, Leipzig 1810, p. 41. — Za nimi wielu pisarzy o tych drzwiach powtarzało i wspominało. Rossjanie także czasem o jich bycie przeświadczający się naocznie. Kilka chwyconych napisów zaspakajało jich powiastki, które niemogły uprzątnąć licznych wątpliwości jakie podwoje te obciążają, a wymagają objaśnienia. Rozpatrzył je dokładniej wyborną analyzą i ocenieniem Friderik Adelung w piśmie, die korsunische Thtiren in Kafchedralkirche zur heil. Sophien in Nowgorod beschrie-ben und erleutert, Berlin, bey Georg Reimer, 1823, 4°: owoc rozległej erudicji, wzorowej pracy, a trafnego kriticznego widzenia. — Rysunek drzwi przygotowany został 1817 przez Rumiańcowa, z tego korzystał do swej rozprawy Adelung.