10107 skanuj0132 (12)

Zarządzanie zapasami

paliwa. I przeciwnie, odstępując od praktyki cotygodniowych zakupów w hipermarkecie, na izecz codziennych zakupów w pobliskim sklepie spożywczym, być może będziemy mogli ‘pozbyć się wielkiej lodówki (czasem nawet zamrażarki) i zastąpić ją lodówką małą i tańszą Er eksploatacji. Poszukiwanie właściwego, „kompromisowego" rozwiązania (a więc określenia 9e proszku powinniśmy kupować jednorazowo) jest jednym z klasycznych zadań logistyki.

Podobne rozumowanie możemy przeprowadzić w odniesieniu do zapasu zabezpieczającego. Im jest on większy, tym więcej kosztuje jego utrzymanie, ale tym niższe są koszty ^Wynikające z braku zapasu, bowiem takie sytuacje będą zdarzały się znacznie rzadziej.

Jak mierzyć i oceniać zapasy?

Poziom zapasów musi być starannie kontrolowany. Z jednej strony ich poziom może wpływać na poziom obsługi odbiorców, ale z drugiej wpływa na koszty (przyjmuje się, że roczne utrzymanie zapasów kosztuje 10-20% wartości zapasu). W wielu przypadkach mogą to być naprawdę duże pieniądze! Potrzebne są zatem pewne wskaźniki, których wartości mogą być planowane, kontrolowane, porównywane, a wyniki tych pomiarów stają się podstawą działań korygujących.

Najprostszymi wskaźnikami są: wartość lub wielkość zapasu (np. średni zapas roczny wynosił 595 tys. zł, albo 1 789 sztuk). Wskaźniki te spełniają swoje zadanie, gdy śledzimy i oceniamy zmiany zapasu jakiegoś materiału lub towaru w czasie. Jeśli zatem w tym przypadku, w zeszłym roku średni zapas wynosił 766 tys. zł, to oznacza, że udało nam się poziom zapasu tej pozycji zmniejszyć. Z drugiej jednak strony takie wskaźniki nie pozwalają na porównanie pomiędzy różnymi materiałami lub grupami materiałów. W takim przypadku korzystniejsze jest zastosowanie współczynnika (wskaźnika) rotacji lub pokrycia potrzeb zapasem.

Współczynnik pokrycia potrzeb zapasem Wp określa na jak długo wystarcza zapasu. Oblicza się go dzieląc średni zapas przez średni popyt odpowiadający przyjętej jednostce czasu:

Wp = —    (wzór 5.1)

Z kolei współczynnik rotacji mówi o tym ile razy zapas „obróci się" w rozpatrywanym okresie czasu:

(wzór 5.2)

Jak widać oba współczynniki są ze sobą ściśle związane: jeden jest odwrotnością drugiego, jednak wyrażają ten sam stan w odmienny sposób.

Na przykład: jeśli średni zapas jakiegoś materiału wynosił 2460 kg, a tygodniowe zużycie (popyt) było równe 792 kg, to

Wp =    * 3,11 tygodnia.

Oznacza to, że średni zapas pokrywał nieco ponad 3-tygodniowe średnie zapotrzebowanie.

Korzystając bezpośrednio ze wzoru 5.2 obliczymy współczynnik rotacji, otrzymamy:

137