11537 skanuj0043 (61)

5. Międzynarodowe aspekty ochrony przyrody

194

Mimo ustalonych kryteriów wyznaczania obszarów Natura 2000 sposób podejścia w poszczególnych krajach dawnej UE był zasadniczo dwojaki: albo wyznaczano dużą liczbę niewielkich obszarów, albo — na odwrót — stosunkowo mał^ liczbę obszarów powierzchniowo rozległych. We wszystkich krajach znaczący udział w sieci mają tereny objęte wcześniej ochroną na mocy prawa krajowego. W krajach, które przystąpiły do UE w 2004 roku, wyznaczono jedynie obszary ptasie, obszary siedliskowe czekają na ocenę.

Europejska sieć Natura 2000 nie spotkała się z entuzjazmem w żadnym kraju, wszędzie bowiem postrzegano ją jako zagrożenie dla dalszego rozwoju cywilizacyjnego państw i społeczeństw. Wyznaczaniu sieci w większości krajów UE towarzyszyły zatem najrozmaitsze protesty, zwłaszcza społeczności lokalnych. W wielu krajach trudności w wyznaczaniu sieci Natura 2000 wynikły także z niedostatecznej wiedzy na temat stanu siedlisk lub populacji gatunków objętych Dyrektywami. Niezależnie od tych problemów, wdrożenie obu Dyrektyw wiązało się z dużym wysiłkiem organizacyjnym i finansowym. Wymagało zaangażowania środowisk naukowych, organizacji pozarządowych, władz państwowych i samorządowych. Czas pokaże, czy i w jakim stopniu funkcjonowanie sieci obszarów Natura 2000 przysłuży się ochronie różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego.

Obszar Natura 2000 został uznany w ustawie z kwietnie 2004 roku o ochronie przyrody za jedną z dziesięciu form ochrony przyrody (zob. rozdz 9.5).

Użyteczne adresy internetowe: www.mos.gov.pl/1strony_tematyczne/natura2000/index.shtml, http://europa.eu.int/comm/environment/nature/home.htm

Europejska Sieć Ekologiczna - EECONET

Cel tworzenia EECONET-u

■ Europejska Sieć Ekologiczna — EECONET (European Ecological Network), w odróżnieniu od sieci obszarów Natura 2000, jest jedynie koncepcją połączenia krajowych systemów obszarów chronionych w przestrzennie spójną strukturę ogólnoeuropejską, bez naruszania specyfiki rozwiązań lub systemów wypracowanych i funkcjonujących w poszczególnych państwach Europy. Zamysł utworzenia takiej sieci, zrodzony w Holandii w 1990 roku, został dwa lata później przyjęty przez Radę Europy jako idea paneuropejskiego systemu ochrony dziedzictwa przyrodniczego krajów Wspólnoty Europejskiej. W 1993 roku Rada zleciła Światowej Unii Ochrony Przyrody realizację i koordynację projektu, z zaleceniem objęcia jego zasięgiem krajów środkowej Europy i Europy Wschodniej. IUCN realizowała projekt za pośrednictwem jej krajowych i regionalnych biur, w Polsce za pośrednictwem Fundacji IUCN Poland (Liro 1995, 1998).

Celem utworzenia EECONET-u jest:

■    ustanowienie przestrzennie spójnej sieci obszarów przyrodniczo najcenniejszych, bo najmniej przekształconych, które w sumie odzwierciedlą specyfikę i różnorodność przyrodniczą Europy;

■    wzmocnienie ochrony zagrożonych gatunków i siedlisk, m.in. przez stworzenie warunków migracji i zachowania różnorodności genetycznej;