132 133

132

*!*»^x1^xi ***»*» Ml ^x»
1	i • i i
i	• iii
0 i	iiii
i	ii<i
i	• tii
i	i i i <
< 0	iiii
t	• itt
i	iiii
i • • •. .	tiit

Rys. 5.1. Tablica kodera koda „1 Z 10" na kod BCD z aktywną jedynką. Dla pozostałych, niezaznaczonych w tablicy, wartości sygnałów wejściowych.wyj-- ścia nie aą określone

Rys. 5.2. Koder kodu „1 z 10" na kod BCD z aktywną jedynką

Jeden z możliwych układOw realizujących tę funkcję jest przedstawiony na rys. 5*2.

Z rys. 5*1 i 3.2 widać, że schemat kodera z aktywnym zerem będzie różnił się od schematu na rys. 5.2 brakiem 9 negacji, a więc będzie znacznie prostszy.

V pewnych zastosowaniach dopuszczamy Jednoczesne pobudzenie kilku wejść kodera i żądamy, aby na wyjściu pojawiła się liczba odpowiadająca temu z pobudzonych wejść, które posiada najwyższy, wcześniej ustalony,priorytet. Taki koder nosi nazwę kodera priorytetowego (priority encoder). Przykładowa tablica kodera priorytetowego z aktywnym zerem na wejściu i wyjściu jest przedstawiona na rys. 5.3 (patrz również zadanie 5.1).

Koder priorytetowy znajduje zastosowanie tam, gdzie na wejściu urządzenia może pojawić się jednocześnie kilka wywołań, a urządzenie w danej chwili może się zająć obsługą tylko jednego z nich.

Kodery w serii 74

O

74147

Koder priorytetowy kodu „1 ' 10" aa kod ECD

SCoier priorytetowy kodu „1 z 8" na trzybitowy kod

dwójkowy    74143

*J *8 *7 »S *5 *1 *1H							SjfcIMa
TTT	i	1	1	1	ł	1	1	1	1	1
						1	i	1	1	0
	■				1	1	1	i	0	1
				0	X	X	1	1	0	(
			1	X	X	X	1	0	1	1
		t	X	X	X	X	1	t	1	(
	(	X	X	X	X	X	4	0	1	1
,1	1	X	X	X	I	X		9	0	0
tli	X	X	X	X	X	X	%	1	1	1
1 n	x	X	X	X	X	X	0	1	1	0

Koder 74147 realizuje funkcję opisaną w tablicy na rya. 5*3, zaś koóa 14143 posiada dodatkowe wejście 1 wyj-».• Se umożliwiające połączenie szerego-v-9 koderów w celu uzyskania prioryta-ioofJiTę kodera „1 z n".

7-2. Dekodery

Rys. 5*3. Tablica działania priorytetowego kodera „1 z 10" na kod BCD z aktywnym zerem na wejściu 1 wyjściu (74147)

Konwerter zamieniający dowolny kod ' i icioty na kod „1 z n" nazywamy de->.• “rer. Dekodery stosowane są przy oprowadzaniu na zewnątrz informacji z .‘.ladS ? cyfrowych zamieniając liczby pr^sdjtaśiene w określonym kodzie dwójkowym la liczby dziesiętne (kod „1 z 1(70 ---i.: wszędzie tam, gdzie zadanej informacji (adresowi, instrukcji), w potroi liczby dwójkowej należy przyporządkować pobudzenie jednej określonej linii.

Najczęściej spotykanym dekoderem Jest dekoder Jednego z kodów dwójkowo-?^Łcych na kod ,.1 z 10". Na rys. 5.4 przedstawiono tabelę działania dekadom z aktywnym zerem. W dekoderze tym dla liczb wejściowych 1010-im żadne • 37JŚĆ nie przyjmuje wartości.O, co może być wykorzystane do wykrywania liczb wejściowych nie należących do kodu BCD, a pojawiających się r~. w przypadku uszkodzenia stopni poprzedzających dekoder.

^*l*l*«	Vt lii 9t 9t 9s «t 9i Di
IIII	9
9 9 9 1	0
9 9 19	1 ^0
0 9 11	9
9 19 9	0
9(91	9
0 119	0
9 111	• i
10 9 9	9
19 0 1	0
10 19 ł 1 'i 1	1

Jak iridać z tablicy, każde z wyjść jeet opisane jednym czynnikiem ZNPI.

K-rnikający stąd echemat przedstawiono r-. rys. 5-5.

Dakodar nie wykrywający liczb większych od 9 (gdy przy projektowaniu przyjęto, ia odpowiadające tym liczbom wyjścia są nieokreślone) ma prostszy schemat (patrz zadanie 5.2).

Rys. 5.4. Tablica działania dekodera kodu BCD na kod „1 z 10" z aktywnym serem

Cz?3to stosowane są także dekodery kodów dwójkowo-dzieslętnych na kod ftskaźnika 7-segmentowego, służącego do wyświetlania cyfr dziesiętnych. Dekoder taki ma 4 wejścia i 7 wyjść 1 zamienia liczbę wejściową na odpowiednią kombinację wyjściową taką, aby uzyskać

dzla-

wyświetlanie przez wakaśnik odpowiedniej cyfry dziesiętnej. Tabela łania takiego dekodera przedstawiona jest w tablicy na rys. 5.6.