13561 skanuj0044 (100)

1.    Wyłącz sprzęgło

2.    Włącz tylny bieg

3.    Włącz sprzęgło

4.    Naciśnij gaz

W trzecim stadium (autonomicznym) dana czynność automatyzuje się i przyrost wprawy jest już niewielki (por. spłaszczenie krzywej uczenia się w górnym jej przebiegu na rys. 16). W tym stadium zbędna jest zwykle werbalizacja towarzysząca przyswajaniu jakiejś umiejętności, np. prowadzenia samochodu, a z czasem może zupełnie zatracić się zdolność do werbalizowania dobrze opanowanej umiejętności.

Opanowanie wszelkich wiadomości i umiejętności możemy na ogół oceniać na dwóch wymiarach: szybkość i dokładność (precyzja). Dana czynność, wykonywana jest coraz szybciej i coraz dokładniej. Ta druga właściwość obejmuje też dopasowanie wykonywania danej czynności do zmieniających się warunków sytuacyjnych.

Czynniki wpływające na nabywanie wprawy

Rozpatrzymy szereg czynników, od których może zalezeć przebieg nabywania wprawy. Podstawowym czynnikiem jest tu ćwiczenie, powtarzanie, kolejnym transfer, czyli przeniesienie wprawy w wyuczeniu się jednej czynności na opanowywanie innej, i szereg czynników związanych z różnymi sposobami uczenia się, jak: rozkłady powtórzeń w czasie, uczenie się całości materiału czy też opanowywanie go częściami, jak różne cechy zapamiętywanego materiału i rola nastawień.

Potęgowe prawo powtarzania

Roli ćwiczenia w nabywaniu wprawy nie można przecenić. Wpływa ono na szybkie przyrosty wprawy w stadium skojarzeniowym i coraz powolniejsze w stadium autonomicznym.

Czas wykonywania różnych czynności jest zależny od fizycznych możliwości mięśni zaangażowanych w daną czynność, od wieku danej jednostki itp. Nie ma ograniczeń natury poznawczej w wykonywaniu określonej czynności. Dlatego też czas wykonywania danej czynności w miarę jej powtarzania stale się skraca, jakkolwiek w kolejnych próbach to skracanie przyjmuje coraz mniejsze wartości. Jeśli przedstawimy tę zależność czasu wykonywania czynności od liczby jej powtórzeń na skali logarytmicznej, to uzyskamy prostą funkcję potęgową¹.

142

1

Funkcja potęgowa określa zmienną zależną (w tym wypadku czas reakcji) poprzez podniesienie zmiennej niezależnej (w tym wypadku liczba powtórzeń) do potęgi. Najprostszy wzór funkcji potęgowej to y=axb.