uprawianiu, oraz opanował umiejętność czynnego wypoczywania, co jut Jest procesem o wiele dłuższym. Uprawianie przez niesłyszących różnych dyscyplin aportowych ma sprzyjać nie tylko rozwojowi tężyzny fizycz- I nej, umiejętności współdziałania, a więc uspołecznieniu, kształtować po- I czucie estetyki i hanmonii ruchów ciała, poczucie rytmu itd. Jednym ■ I istotnych zadań rewalidacyjnych uprawiania sportu i turystyki jest rozwój języka i mowy wychowanków. To dopiero umożliwia pełny rozwój osobowości przez uczestnictwo w sporcie oraz przez aktywny, czyn- ;i ny wypoczynek. Wymaga to jednak wdrożenia niesłyszącego do takiego, rodzaju aktywności, która umożliwia mu rozwijanie zainteresowań d zaspakajanie potrzeby poznawczej oraz potrzeb społecznych jednostki. •: W znacznym stopniu izolowana podkultura niesłyszących, z jej ubóstwem przede wszystkim w zakresie poznania, nie (może w pełni ani rozwinąć, and zaspokoić tych potrzeb. Zatem inspirowanie i rozwijanie zainteresowań dotyczących umiejętności godziwego spędzania czasu wolnego w szkolnym okresie dziecka ma istotne znaczenie w późniejszym ^ dorosłym już życiu każdego niesłyszącego. Wychowanie przez sport i wypoczynek jest zatem między innymi wychowaniem do racjonalnego i wartościowego, .przyczyniającego się do rozwoju języka i rozwoju ogólnego, spędzania czasu wolnego.
Rewalidacja przez sport i wypoczynek dokonuje się przez:
— funkcję usprawniającą, gdyż wskutek ogólnego wzmożenia gotowości fizycznej organizmu osoby ndesłyszącej ułatwia jej skuteczniejsze pokonywanie trudności w naiuce i w życiu społecznym;
— funkcję kompensacyjną, gdyż wyrównując niedostatki rozwoju fizycznego, wynikające przede wszystkim z uszkodzenia słuchu, oraz kształtując aktywną postawę do życia, uczy racjonalnego spędzania czasu twolnego, ułątwia pokonanie bariery poznawczej, wynikającej | ubóstwa języka i mowy;
— funkcję korekcyjną, gdyż umożliwia poprawianie wad rozwoju fizycznego, oraz korygowanie niewłaściwego stosunku do kolegów (postawy społecznej), który uzewnętrznia się w toku aktywności sportowo-rekreacyjnej, daje także możność korygowania wiadomości i umiejętności językowych w toku aktywności sportowej i sportowo--turystycznej.
I ZASADA INDYWIDUALIZACJI A WYCHOWANIE W ZESPOLE
Wychowanie dziecka, także niesłyszącego, dokonuje się — jak wiemy — zarówno w spontanicznie (przebiegającym .(procesie socjalizacji,
i w sposób świadomie i celowo zorganizowany w systemie instytucji wychowawczych. Celowy, instytucjonalny proces wychowawczy odby-
w£mymd. Interakcje te mogą przyjmować wawca — wychowanek; wychowawca — BB
wa się w toku interakcji między osobami fffMflBHH
wawca — wychowanek — zespół wychowawczy. I wynńenimqNfc IjflB
cjach wychowawca zaweze pełni rolę kierowniczą. Aląr -
dziła jakakolwiek interakcja, niezbędna jest wjmjana
nienie przekazu informacji i jej odbiorą jflH dla przeciątaąft |||H
szącego problemem samym w sobie. W prscnri* I
przyswaja sobie z reguły język migowy, w toku
nym stopniu uczy się języka i mowy oraz jego subkodu w pafltaflll9|^| tylologii. Naturalny dla niesłyszących językowy kod dzo niedoskonały (w porównaniu z językiem mówionym), między iząB mi dlatego, że niesłyszący ze zrozumiałych względów nie odpowiednio bogatyhu wzorcami do naśladowania, z kolei |trtą^||j8 komunikacyjny, realizowany w postaci mowy i daktyloiogii jest zwykle słabo przyswojony, zaś o kompetencji komunikatywnej w oglia nie ma mowy. Jednocześnie, jak we wszystkich pi ją mikach fl^B^gjra ności, jeden z kodów przeważa. U osób niesłyszących jest to MMęg/ĘM kod języka migowego, który jest znacznie uboższy od kotki e|SBaćjg^ Wychowawca znajduje się zatem w sytuacji, w której niesłyszący porozumiewają się z zasady ubogim i dodatkowo zubożonym migowym, będącym wyrazem zubożonego myślenia, a także rozumicwk nie w pełni przyswojonego języka i mowy, jaką z kolei posługuje wką wychowawca i która z natury rzeczy dominuje w jego myśleniu. Zatem jednym z głównych problemów wychowania zespołowego osób niesłyszących jest rozumienie języka i mowy i oddziaływanie za pośrednictnąB| języka podczas różnych czynności wykonywanych przez wycłMSVfH^^| Wychowanie zespołowe, a więc wychowanie w grupie rówieśniczej, zorganizowanej celowo dla realizacji zadań rewalidacyjnych, wymaga dodatkowych wyjaśnień. Chodzi tu przede wszystkim o rozróżnienie organizacji procesu wychowawczego takich pojęć, jak indywidił- j alizm i przeciwstawny mu kolektywizm oraz indywidualizacja w wychowaniu. Są one ważne ze względu na ich znaczenie w procesie rewalidacji. Wokół wymienionych pojęć narosło bowiem w wychowawczej praktyce sporo nieporozumień. Indywidualizm oraz kolektywizm w wychowaniu należy łączyć z kształtowaniem umiejętności zaspokojenia określonych .potrzeb osobistych i społecznych. Jednakże zaspokajanie tych potrzeb według wzorców indywidualistycznych wiąże się ze współzawodnictwem i rywalizacją, które przyczyniają się do kształtowania nastawień egocen trycznych i w konsekwencji far- J mułu ją .postawy mniej lub bardziej aspołeczne. W warunkach uwpót ■ zawodnie twa i rywalizacji interes własny zwykle dominuje Inte- j
resem społecznym. Surdopsychologia z kolei informuje nas, a B potwierdza, że jedną z możliwych konsekwencji uszkodzenia ełiadid