14 (82)

198 ^{L PcKjstaw}>' komunikacji

Kiedy komunikujesz się z mężczyznami lub kobietami, unikaj przypisywania im specyficznych zachowań niewerbalnych na podstawie stereotypów związanych z płcią. Taka stcreotypizacja mogą powodować, że druga osoba będzie demonstrować stereotypowe zachowania niewerbalne oraz ograniczać możliwości wyboru repertuaru tych zachowań, uniemożliwiając w ten sposób komunikację. Nie zakładaj, że możesz stosownie interpretować motywy komunikowania się drugiej osoby na podstawie stereotypów dotyczących niewerbalnych zachowań kobiet i mężczyzn.

Jeżeli przewidujesz, że będziesz nawiązywał kontakt z kimś z kultury innej niż twoja, dokształć się na temat obyczajów danej kultury, łącznie z zachowaniami niewerbalnymi. Bycie świadomym tych różnic i wrażliwym na nic jest pierwszym krokiem w kierunku ich zrozumienia i szacunku. Jeżeli podczas komunikacji zdarzy się coś nieoczekiwanego, pozostań elastycznym. Jeżeli ktoś się spóźnia, staje za blisko i zakłóca twój spokój albo unika patrzenia d w oczy, to nie traktuj lego osobiście. Pamiętaj, że takie zachowania najprawdopodobniej są odbidem różnic kulturowych w komunikacji niewerbalnej. Potraktuj te różnice jako możliwość poszerzenia własnych horyzontów.

5.6.3. Połącz komunikację werbalną z niewerbalną

Wiadomości niewerbalne są wysyłane i odbierane ciągle, co oznacza, że często są komunikowane równocześnie z wiadomościami werbalnymi. Wiele z omówionych już trudnośd powstaje, kiedy wiadomośd werbalne i niewerbalne nic są skutecznie lub odpowiednio skoordynowane. By komunikować się kompetentnie, należy sprawić, żeby sygnały’ werbalne i niewerbalne działały wspólnie oraz uzupełniały się nawzajem.

Przykłady ilustrujące skuteczną i stosowną koordynację można znaleźć w sporcie, kiedy trenerzy są szkoleni, by motywować i zachęcać graczy przez wzmacnianie ich stwierdzeń werbalnych językiem ciała (Simon, 1995). Ponadto, terapeuci są szkoleni w wykorzystywaniu komunikacji niewerbalnej w celu uzupełniania słownego dialogu z klientami (Mohacsy, 1995). Podobnie, ludzie komunikujący się za pomocą mediów elektronicznych odczuwają potrzebę włączenia sygnałów niewerbalnych w wiadomości werbalne. Kiedy korzystamy z poczty e-m3ilowcj, wykorzystujemy symbole, które przedstawiają wyrazy twarzy, co przypomina rozmowę między ludźmi. Więcej informacji na temat prób integrowania komputerowych werbalnych i niewerbalnych wiadomośd znajdziesz w Rozdziale 7.

Jednym ze sposobów efekty wnego integrowania przedwstawnych wiadomośd werbalnych i niewerbalnych jest przeniesienie w iadomośd niewerbalnej na poziom werbalny. Kiedy wiadomości werbalne i niewerbalne jakiejś osoby wydają się przeczyć sobie nawzajem i istnieje możliwość niezrozumienia, zamiast zgadywania, co chciała wyrazić, poproś mówcę o wyjaśnienie wiadomośd. Taki proces wyjaśniania skutecznie zintegruje wiadomości werbalne z niewerbalnymi oraz okaże rozmówcy szacunek.

Komunikacja niewerbalna używana skutecznie i stosownie pomaga w budowaniu zrozumienia i tworzy społeczności, w których ludzie współdziałają dla osiągnięcia ccłów oraz uczestniczą we wzajemnie korzystnych i nagradzających związkach. W części wstępnej, Justin i Samantha wykorzystali skutecznie i stosownie sygnały niewerbalne w celu przekazania swojego zainteresowania sobą. Kiedy Samantha zdała sobie sprawę, że Justin jest atrakcyjny, usiadła przy stole blisko niego. Zaczęła rozmawiać, obniżyła swój głos, pochyliła się w stronę Justina, uśmiechała się i utrzymywała bezpośredni kontakt wzrokowy. Efektem jej sygnałów niewerbalnych była reakcja Justina - pochylił się do przodu, dotknął delikatnie ręki Samanthy i poprosił ją o spotkanie. Podobnie jak Justin i Samantha, ty też możesz poprawić swoją kompetencję komunikacyjną w zakresie komunikacji niewerbalnej oraz umiejętnie zintegrować komunikację werbalną z niewerbalną.

Podsumowanie rozdziału

Komunikacja niewerbalna obejmuje wszystkie ludzkie zachowania, postawy i akcesoria {Inne niż słowa), które komunikują wiadomości oraz mają wspólne znaczenie. Kiedy porównuje się ją z językiem, to komunikacja niewerbalna jest bardziej ciągła i wieloznaczna, operuje na niższym poziomie świadomości, wykorzystuje różnorodne kanały i przekazuje emocjonalną i relacyjną część wiadomośd. Faktycznie, 65% znaczenia wiadomośd w rozmowie pochodzi z sygnałów niewerbalnych, sygnalizując, że komunikacja niewerbalna jest podstawowa w życiu osobistym I zawodowym.

Ludzie wykorzystują sygnały niewerbalne w celu zastępowania, powtarzania, uzupełniania i akcentowania słów. regulowania interakcji I konwersacji, zaprzeczania słowom. Wiadomośd niewerbalne, które spełniają te cztery funkcje, to wygląd fizyczny, mowa ciała, ruchy i postawa ciała, ekspresja twarzy, kontakt wzrokowy. dotyk, głos oraz czas i przestrzeń.

Wygląd fizyczny, zawierający również ubrania i inne przedmioty, w sposób znaczący wpływa na pierwsze wrażenia. Ruchy i postawa ciała komunikują to. jak ludzie spostrzegają władzę, jak czują się sami ze sobą ora z jak czują się w temacie rozmowy. Naturalne gesty, które pasują do werbalnych wiadomośd, wzmacniają je, zaś gesty negatywne, jak wiercenie się lub całkowity brak gestów, odwracają uwagę od wiadomośd. Ekspresja twarzy - uniwersalne kulturowo okazywanie smutku, złości, wstrętu, strachu, zdziwienia i radości - przekazuje emocjonalne znaczenie wiadomośd. Skuteczne i stosowne wykorzystanie kontaktu wzrokowego wpływa na wiarygodność oraz komunikuje szczerość, zaufanie, przyjaźń i intymność. Dotyk jest używany w cekr komunikowania wsparcia, władzy i afiliacji oraz określania poziomu rn-tymnośd związku. Zróżnicowanie głosu, czyli para język, jest osiągane przez zmiany wysokości, tempa I głośności oraz przez skuteczne wykorzystanie dszy. Korzystanie z ciszy i unikanie przerywników wokalnych lub niepłynnośd jest także częścią para języka. Sposób wykorzystania czasu dostarcza informacji o wartościowaniu samego czasu, o tym, jak ludzie cenią się nawzajem oraz o ich statusie i władzy Sposób wykorzystania i wypełnienia przestrzeni przez łudzi także przekazuje ważne wiadomości niewerbalne.

Wyzwania i trudności wiążą się z liczbą oraz ciętością wiadomości niewerbalnych, niskim poziomem świadomości sygnałów niewerbalnych oraz indywidualnymi, płciowymi i kulturowymi różnicami w zakresie komunikacji niewerbalnej. Trudnośd te mogą być pokonane, jeśli będziemy bardziej świadomi wiadomości niewerbalnych, będziemy zdobywać wiedzę na temat różnic w komunikacji niewerbalnej, okazywać wobec nich szacunek oraz umiejętnie integrować wiadomości werbalne z niewerbalnymi. Przełamywanie tych tiudnośa jest jednym ze sposobów rozwijania zrozumienia innych ludzi oraz. dzięki skutecznej i stosownej komunikacji niewerbalnej, tworzenia spolecznośd.