16001 skanuj0045 (48)

48

ANDRZEJ KOWALCZYK

burgu w nieczynnej hucie żelaza koncernu Thyssen, w 1989 r. utworzono park krajobrazowy Duisburg-Nord (Landschaftspark Duisburg-Nord), w związku z czym w ciągu 10 lat dawne zabudowania przemysłowe odpowiednio przygotowano do przyjęcia turystów¹⁵.

W ramach „turystyki przemysłowej” mieści się duże zainteresowanie turystów muzeami kolejnictwa (np. w Warszawie, Chabówce), muzeami-kolekcjami dawnych i współczesnych samolotów (np. w Krakowie), samochodów i motocykli (np. w Podkowie Leśnej), udostępnionymi do zwiedzania statkami i okrętami (np. w Peeenemunde na wyspie Usedom, Niemcy). Częściej, niż dzieje się to w przypadku „turystyki przemysłowej” związanej ze zwiedzaniem byłych zakładów przemysłowych, uczestniczą w niej całe rodziny z dziećmi. Specyficznym rodzajem atrakq'i związanych z „turystyką przemysłową” sprowadzającą się do zainteresowania techniką wykorzystywaną w transporcie są przejażdżki starymi pociągami, które często jeżdżą specjalnie dla turystów opracowanymi trasami z licznymi dodatkowymi atrakcjami - np. zwiedzaniem obiektów kolejowych, znajdujących się wzdłuż linii kolejowej zabytków itp. (Hall 2005).

„Ttorystyka etnograficzna”

Turystyka etnograficzna z całą pewnością nie jest zjawiskiem nowym, aczkolwiek stosunkowo od niedawna jest określana osobnym terminem (jako ethno--tourism, ale znacznie częściej jako tribal tourism)¹⁶. W powstałych w dawnych czasach opisach podróży ich autorzy (np. cytowany już Marco Polo) poświęcali wiele miejsca strojom i obrzędom napotkanych ludzi, ich wierzeniom, domostwom, pracy itp. Można z całą pewnością przyjąć, że również i współcześnie „turystyka etnograficzna” budzi zainteresowanie znacznej części turystów i bez wątpienia stanowi integralną część (a przy okazji znaczącą) turystyki kulturowej. Jedną z autorek zajmującą się tą formą turystyki kulturowej jest V. L. Smith (1997), która dla określenia „turystyki etnograficznej” używa zwrotu tribal tourism („turystyka plemienna”). Według niej istota tribal tourism opiera się na zasadzie „4H”: środowisko zamieszkania (habitat), dziedzictwo (heritage), historia (history) oraz rzemiosło (handicrafts).

¹⁵    Więcej na ten temat: patrz A. Kowalczyk (2000,98-99).

¹⁶    W prezentowanym tekście użyto określenia „turystyka etnograficzna” dla podkreślenia quasi-naukowych motywacji, jakimi często kierują się osoby uprawiające tę formę turystyki. Natomiast B. Lisocka-Jaegermann (2003) w swoim obszernym artykule na ten temat używa zwrotu „turystyka etniczna”.