17674 Obraz1 (14)

I,

% . X

107

fi^ps

§g|g| nawet L | jH wobec siek 1 “mowy określ he. DJa módjObg zenia było spija® Postępująca zlozo-lienia koniecznie idywiduainości i -

erwsze teorie oso-go rzeczywistość ‘awidłowości rzą-osobowych i W yka zamaskowa-I wprowadzając ść realizowania irowo-społeczny gię analityczną i psychologia-g opisuje i wyśnienia i stoso-mowi rezultat ^lHlft>rego iha-

Psychologiczna problematyka maski

ska może stanowić zagrożenie dla urzeczywistnienia tkwiącego w człowieku potencjału rozwojowego. Wszechstronność koncepcji persony Junga dopełniana jest zawartą w niej możliwością predykcji. Dotyczące maski ustalenia twórcy psychologii analitycznej tłumaczą narastający od kilkudziesięciu lat niepokój, związany z kwestiami zamaskowania. Niepokój, którego wyrazem były rozpoczęte w latach 60. przez Erika H. Eriksona i kontynuowane przez wielu badaczy prace nad problematyką tożsamości. W ramach psychologicznej problematyki maski wyrazem niepokoju jest [^interpretacja koncepcji Junga dokonana przez Jacobi, analizującą możliwości uformowania stabilnej tożsamości, „samorealizacji” i „bycia sobą” w obecnym świecie, zmuszającym osoby do nieustannego nakładania kolejnych. często skrajnie odmiennych masek. Z połączenia twierdzeń Junga na temat struktury i rozwoju psychiki z zapisanymi w Zamaskowaniu obserwacjami Jacobi wyłania się obraz historycznych przemian znaczenia maski w życiu ludzkim oraz jej statusu w życiu człowieka współczesnego.

Dzisiejsza rzeczywistość różni się diametralnie od tej, w jakiej funkcjonowali nasi przodkowie, wypracowane przez nich w ciągu dziejów, niegdyś przystosowawcze z punktu widzenia rozwoju osób i kultury formy zachowania, które uzyskały reprezentację w strukturze psychicznej w postaci archetypów, obecnie nie spełniają już swoich zadań. Ukształtowana w toku antropogenezy maska utraciła swoje pierwotne funkcje. W swoich archaicznych formach materialnych, związana mitami ze sferą sacrum, maska chroniła swojego nosiciela przed niebezpieczeństwami świata, rządzonego niezrozumiałymi, potężnymi siłami przyrody. Jednocześnie, użyczając człowiekowi swoich atrybutów oraz siły płynącej ze związków z sacrum, maska ustalała jego tożsamość i dawała mu odwagę niezbędną dla stawienia czoła rzeczywistości. Wraz z postępującym rozumieniem świata zjawiska naturalne były stopniowo oswajane, przestawały budzić lęk. Źródłem zagrożenia stali się inni ludzie, wzajemnie się obserwujący i oceniający, mający moc zaakceptowania bądź potępienia konkretnej osoby. Aby wciąż spełniać swoje funkcje, maska musiała uwolnić się od konkretu, znaleźć inne formy ekspresji. Uformowała się persona, zdolna, jak jej materialna poprzedniczka, uwolnić osobę od lęku przed światem zewnętrznym, dać jej siłę potrzebną dla poruszania się w owym świecie. Persona miała równocześnie znaczenie dla ukształtowania stabilnej tożsamości indywidualnej, niezbędnej w realizacji zadań rozwojowych i podążaniu drogą wiodącą ku osiągnięciu wewnętrznej równowagi. Do pewnego momentu ludzkiej historii maska - najpierw materialna, potem symboliczna -działała na korzyść nosiciela, pomagała mu w adaptacji do dwóch wymiarów funkcjonowania: społecznego i indywidualnego, oraz wspierała procesy kształtowania takiej tożsamości, która byłaby adekwatna do wymogów stawianych przez dwa aspekty rzeczywistości, wewnętrzny i zewnętrzny. W wyniku gwałtownych przemian cywilizacyjnych, niemożliwego do poznawczego ogarnięcia i powodującego bezustanne poczucie zagrożenia wzrostu tempa i złożoności życia, maska została zdegradowana do roli narzędzia służącego unikaniu lęku. Jej znaczenie sprowadzone zostało do