19618 skanuj0032 (86)
4. Naukowe podstawy prawnej ochrony przyrody
122
Podstawą wyróżniania typów fitocenoz (tzw. fitocenonów) oraz grupowania ich w typologiczne jednostki wyższego rzędu (syntaksony określonej kategorii) jest kombinacja gatunków, na którą składają się tzw. gatunki charakterystyczne i wyróżniające dany syntakson o różnym stopniu wierności oraz gatunki towarzyszące o najwyższych stopniach stałości (ramka 4.3).
Zespół jest wprawdzie podstawową, ale nie najniższą jednostką syntaksonomicz-ną. Reprezentujące go fitocenozy charakteryzuje często zmienność, która może być rozpatrywana w czterech aspektach: 1) lokalnosiedliskowym, wywołanym zróżnicowaniem warunków środowiskowych, np. żyznością lub wilgotnością gleby, 2) geograficznym, w którym źródłem zmienności fitocenoz reprezentujących ten sam zespół są gradienty makroklimatu lub historycznie uwarunkowane różnice flory, 3) dynamicznym, tj. zależnym od stopnia rozwoju zbiorowiska albo jego fazy degeneracyjnej lub regeneracyjnej oraz 4) piętrowym, wynikającym z położenia nad poziomem morza. Zależnie od podłoża tego zróżnicowania w systemie syn taksonomicznym przewidziano osobne kategorie jednostek roślinności niższych niż zespół, wyodrębnianych za pomocą grup gatunków wyróżniających. Na przykład, w zakresie zmienności lokalnosiedliskowej wyróżnia się cztery jednostki hierarchicznie podporządkowane: podzespoły, warianty, podwarianty, a niekiedy także stopnie.
Nazewnictwo Międzynarodowe nazewnictwo syntaksonomiczne tworzy się przez dodanie do syntaksonomiczne nłzenia łacińskich nazw rodzajowych roślin, rzadziej także gatunkowych, odpowiedniej końcówki określającej rangę syntaksonu: -etum dla zespołu, -ion dla związku zespołów, -etalia dla rzędu zespołów i -etea dla klasy zespołów, a dla podzespołu końcówki -etosum dodanej do rdzenia rodzajowej nazwy jednego z gatunków wyróżniających. Podzespoły typowe, z definicji nie mające gatunków wyróżniających, oznacza się przymiotnikiem typicum. Pozostałe jednostki niższe niż zespół określane są w językach narodowych tylko opisowo, np. odmiana środkowopolska, wariant z Oxalis acetosella, forma górnoreglowa. Pełna nazwa naukowa syntaksonu zawiera także nazwisko lub skrót nazwiska autora, który jako pierwszy opisał daną jednostkę oraz rok publikacji (Barkmann, Moravec i Rauschert 1995). Zasad tworzenia polskiego nazewnictwa zbiorowisk roślinnych dotychczas nie opracowano, dlatego stosowane są nazwy utrwalone w języku potocznym, w praktyce rolniczej lub leśnej, a także w literaturze pięknej.
Syntaksonomia, jako dział fitosocjologii zajmujący się systematyką zbiorowisk roślinnych, jest dziedziną trudną, wymagającą wielkiego doświadczenia, rozległej wiedzy o ekologii i geografii zbiorowisk roślinnych, olbrzymiej dokumentacji faktograficznej i bardzo żmudnej pracy z zestawianiem i porównywaniem tysięcy sformalizowanych opisów fitocenoz — tzw. zdjęć fitosocjologicznych. System fito-socjologiczny nie jest absolutnie wyczerpujący lub całkowicie rozłączny. Nie dla wszystkich fitocenoz występujących w przyrodzie jest w nim miejsce, co częściowo wynika z ciągłego procesu powstawania nowych kombinacji gatunków i nowych
Wyszukiwarka