19689 Zdjęcie1179 (2)

"tai “‘“ta. V*May dogmatów i obrzędów religijnych, nawet ustroje ekonomiczne i r*lw ne, które znajdujemy w świecie humanistycznym. nie zawdzięczają swych cech zasadniczych i swego wewnętrznego układu temu, że zostały wytworzone w pewnych społeczeństwach i te są nadal przez te społeczeństwa utrzymywane, lecz temu, że składające je elementy są powiązane w pewien względnie stały sposób". Co więcej, samo żyde społeczne Znaniecki uważał za zależne „(...) od nadspołecznej obiektywności tych systemów”

Nie znaczy to, oczywiście, że między zjawiskami społecznymi i pozostałymi zjawiskami kulturowymi nie zachodzą, według Znanieckiego, żadne związki istotne. Zwłaszcza ekspansja i trwanie poszczególnych systemów kulturowych zależą w ogromnej mierze od interakcji społecznej, ponieważ w większości wypadków i u olbrzymiej większości jednostek przynależność do takiej lub innej grupy społecznej rozstrzyga

0    tym, w jakich systemach kulturalnych — technicznych, religijnych, poznawczych, estetycznych — jednostka będzie uczestniczyła ’ •*.

I, na odwrót, uczestnictwo w takim lub innym systemie kulturowym wpływa na przynależność do takich lub innych grup społecznych.

Między poszczególnymi systemami kulturowymi zachodzą jednak Tóżnice jakościowe

1    każdy z nich odznacza się dużym stopniem niezależności od pozostałych. Dużą autonomią powinny przeto odznaczać się również nauki badające owe systemy. Na przykład socjologia może wyjaśnić w religii bądź nauce nie więcej niż religioznawstwo czy naukoznawstwo w systemach społecznych, w związku z czym takie nauki, jak socjologia religii, socjologia wiedzy czy socjologia sztuki (mniej jasna jest sprawa z socjologią moralności) zostały, zdaniem Zna-

nlTMciąn, m gruntu ile pomyślane- Mają or»«

—n< ni* *11 1 i_V ■ ■ _U n-iż taicie„ ciaj^c« sic; wymyślić, ilj w jn>lli>y. jak religionlstyka sztuki, jąxylco—I znawstwo religii <sty crgologia wieday. „Zad®' niem socjologii Jest t> adanie syste x»ycła„ nie zaś Innych rodxaJ6w systel

rowych*- *»_ Znaniecki r>o<ijąl    • —--—--L

Postulat ukonstytuowania socjologii jako nauk» specjalnej, odrzucając -wszystkie wcześniejsi® koncepcje tej nauki (np. koncepKiją Durkheimsh według których miała ona hyt tożsama z nau^⁴* ° kulturze jako całości_

Jpowiązaniarcu. poprzez stosunki szelka zaś integracja kulturowa jakiejś iHci zależy ostate cznie od społecznej organizacji’* *•. "Ważna ta myśl pozostała jednak niemal wyłącznie postulatem pod adresem ^irŁ_

nych socjologów. którzy - chcąc go zr e alizo-

wać - musieliby odstąpić od innych - -wcześniejszych 1 liczniejszych - pouczeh Znaniec

kiego na ten sam temat.

Wstąpu do socjologii przedstaw 11 dwa argumentów, przemawiających za wy-leniem spośród ogółu systemów kultu rowych specjalnej kategorii syste mów społecz-

‘ a I    --iycie

Znaniecki był w kej sprawie konsekwentny* *l^e Rodzi się odnotow aó, że jego pogląd na zależność zjawisk kulturowych od społeczny uległ później jak gdyby osłabieniu. AA/^- każdy razie, -w Naukach o kultu-rze możemy przec*y tać opinią następującą. „Socjologowie nie tylko pokazać, że ciągłe istnienie sw systemów k ul turowych zależy cx2L tywnie uporządkowanej interakcji lecz również, że owe związki mi mi systemami kulturowy mi ssą z-w

pierw sze , 3 każdej

owości

Jest. ca-

nych.