21112 Słownik1

zxzcr    lo—JiS&jo&.ic zegyut&f    ^^Ł’^{c z}^

___i. U>, f)    ■'>    ..    „    / belzebub

belwederczyk łfaźi

'CciX

belzebub

i łąki wznosił się jasny belweder. Wyrazy i połączenia bliskoznaczne: pałac, willa, pawilon.

2.    architektoniczny „pięterko lub nadbudówka nad najwyższą kondygnacją budynku, najczęściej pałacowego, zwykle z tarasem": Jan biegł po schodach na górne piętro aż do izdebki na belwederze.

3.    architektoniczny „pałac klasycysty-

czny w Warszawie, wzniesiony w latach 1818-1822 przez Jakuba Kubickiego na miejscu wcześniejszego pałacu; od 1918 r. reprezentacyjna siedziba państwowa”:    W warszawskim

Belwederze od 1818 roku rezydował wielki książę Konstanty. Powstanie listopadowe rozpoczęło się od ataku na Belweder.

4.    historyczny „nazwa Królewskiej Fabryki Fajansów, założonej około 1770 r. przez króla Stanisława Augusta w budynkach stajennych warszawskiego pałacu Belweder”: Wazy i serwisy z Belwederu zdobiono charakterystycznymi wzorami dekoracyjnymi.

5.    przenośny „urząd Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, kancelaria tego urzędu, ekipa współpracowników Prezydenta w czasach, gdy siedzibą tego urzędu był budynek warszawskiego Belwederu”: Nie wiemy, jak na tę propozycję rządową zareaguje Belweder. Racje Belwederu trafiły na podatny grunt.

6.    historyczny „przedmiot (np. telewizor, papieros, dziś: wódka) marki «Bel-weder»”. Połączenia wyrazowe i frazeologia: • Zapalić belwedera.

Wyrazy pochodne: zob. przymiotnik: belwederski; zob. też: belwederczyk. Por. budynek, budowla.

belwederczyk pochodny od Belweder; rzeczownik r. m; D. B. belweder-czyka, N. belwederczykiem, L mn. M. belwederczycy, D. B. belwederczyków; 1. historyczny „jeden z kilkunastu spiskowców ze środowiska młodej inteligencji warszawskiej, która 29 listopada 1830 roku, pod wodzą Ludwika Na-bielaka, podjęła atak na Belweder -warszawski pałac, siedzibę wielkiego księcia Konstantego, rozpoczynając powstanie listopadowe”: Jednym z belwederczyków był poeta Seweryn Goszczyński.

2. środowiskowy „profesor, któremu nadano tytuł naukowy profesora, a wręczenia dyplomu profesorskiego dokonał Prezydent w Belwederze”: Od kilku tygodni jestem już belwederczykiem. Wyrazy i połączenia bliskoznaczne: profesor tytularny.

belwederski pochodny od belwederli Belweder; przymiotnik, belwederska, belwederskie, belwederscy; nie stopniuje się; w nazwach własnych piszemy wielką literą,

„dotyczący belwederu, czyli dawnej budowli ogrodowej usytuowanej na wzniesieniu, z którego się roztaczał rozległy, piękny widok; również; dotyczący Belwederu - pałacu klasycysty-cznego w Warszawie, od 1918 roku reprezentacyjnej siedziby państwowej, i związanych z nim instytucji": Uroczystości odbędą się w ogrodach belwe-derskich. Połączenia wyrazowe i frazeologia: A plastyczny Apollo Belwederski 'rzeźba Leocharesa, powstała w IV w. p.n.e., której kopia, odnaleziona w 1495 r., wystawiona jest w rzymskiej galerii zwanej Belwederem Watykańskim’. A środowiskowy Profesor belwederski 'profesor posiadający tytuł naukowy nadany przez Prezydenta’.

belzebub pochodny od Beelze-bubllBaal-zebub - hebrajskiej formy semickiego imienia bóstwa Beel-zebul; rzeczownik r. m; D. B. belzebuba, Ms. belzebubie, L mn. M. B. belzebuby, D. belzebubów; dla znaczenia 1. bez L mn.; imię własne piszemy wielką literą rzadko w formie Beelzebub;

1. religijny „przydomek boga Baal Alijan, pana podziemi; w żydowskiej i chrześcijańskiej literaturze religijnej: imię złego ducha, władcy piekieł; w Starym Testamencie Beelzebub odnotowany został jako bóg Ekronu -jednego z miast filistyńskich”: Prorok Eliasz zarzucał choremu królowi

tez    ^ ¥ &3

~tf PćP

belzebubi

37

bełkot

I Ochozjaszowi, że zamiast szukać pomocy u prawdziwego Boga, .wysłał słu-j . gi do Belzebuba. Faryzeusze podejrzewali, że Chrystus, wyrzucając z opętanych złe duchy, posługuje się mocą Belzebuba.

2. „wyzwisko kierowane do człowieka, którego 'postępowanie uważamy za _; złe”: Te chłopaki to istne belzebuby, znowu wszystko mi poniszczyli! Wyrazy i połączenia bliskoznaczne: antychryst, bies, czart, czort, diabeł, ka-; duk, kusy, lucyfer, lucyper, siła nie-|    czysta, szatan.

Wyrazy pochodne: zob. przymiotnik: belzebubi. j    Por. diabeł.

belzebubi pochodny od Belzebub; przymiotnik; belzebubia, belzebubie;

•    nie stopniuje się;

■    rzadki „taki, któiy należy do Belzebu

ba lub związany jest z Belzebubem -j władcą piekieł”: Usłyszeliśmy jakieś dziwne chrapnięcie, prawdziwie belzebubie. Wyrazy i połączenia bliskozna-j    czne: czartowski, diabelski, szatański.

belchatowianin pochodny od Beł-! chatów; rzeczownik r. m.; D. B. bełcha-towianina, Ms. bełchatowianinie, L mn. M. bełchatowianie, D. B. bełchatowian; i „osoba, która mieszka w Bełchatowie albo pochodzi z Bełchatowa - miasta w województwie piotrkowskim”: Wielu bełchatowian pracuje w zagłębiu węgla brunatnego. Jan od lat mieszka w Gdy-1 ni, ale czuje się wciąż bełchatowiani-! nem. Wyrazy i połączenia bliskoznaczne. mieszkaniec Bełchatowa.

Wyrazy pochodne: zob. forma żeńska: i bełchatowianka. i Por. mieszkaniec.

bełchatowianka pochodny od beł-| chatowianin; rzeczownik r. ż.\ D. beł-| chatowianki, C. Ms. bełchatowiance,

| i mn. M. B. bełchatowianki, D. bełcha-| towianek;

| „kobieta, która mieszka w Bełchatowie j albo pochodzi z Bełchatowa - miasta w województwie piotrkowskim”: Już i w XIX wieku bełchatowianki pracowały w zakładach włókienniczych. Wśród kandydatek na studia zaoczne jest bełchatowianka. Wyrazy i połączenia bliskoznaczne: mieszkanka Bełchatowa. Por. mieszkanka.

belchatowski pochodny od Bełchatów; przymiotnik; bełchatowska, beł-chatowskie, bełchatowscy; nie stopniuje się; w nazwach własnych piszemy wielką literą.

„taki, który dotyczy Bełchatowa, związany jest z Bełchatowem - miastem w województwie piotrkowskim”: Niestety, nie pamiętam nazwy tej bełcha-towskiej firmy, o której wspomniałeś dwa dni temu. Bełchatowscy górnicy grożą strajkiem. Połączenia wyrazowe i frazeologia: a Bełchatowskie Zagłębie Węglowo-Energetyczne 'zagłębie węgla brunatnego w województwie piotrkowskim'.

bełdański pochodny od Bełdany; przymiotnik bełdańska, bełdańskie, bełdańscy; nie stopniuje się;

„taki, który dotyczy Bełdan, związany jest z Bełdanami - jeziorem rynnowym na Pojezierzu Mazurskim, w województwie suwalskim”: Wysokie brzegi bełdańskie porasta las - wokół rozciąga się Puszcza Piska. Fotografia przedstawia starego, bełdańsłdego rybaka.

bełkot pochodny od bełkotać; rze-czownilc r. m; D. bełkotu, Ms. bełkocie, 1. mn. M. B. bełkoty, D. bełkotów; dla znaczenia 3. L poj. D. B. bełkota, l. mn. B. bełkotów; dla znaczenia 1., 2. i 4. rzadko w l mn.;

1.    „niewyraźna mowa; wydawanie głuchych gardłowych dźwięków”: Z korytarza dochodził bełkot hałasującego pijaka. Nie zdołałam wiele zrozumieć z tego bełkotu. Wyrazy i połączenia bliskoznaczne: bełkotanie, mamrotanie, jąkanie, jąkanina.

2.    przenośny „niezrozumiały tekst”: Przecież tego artykułu nie da się przeczytać, to kompletny bełkot. Nie powinno się proponować studentom podobnego bełkotu. Połączenia wyrazo-