21790 skanuj0039

70 J M#tody prognozowań* MoaunAów mędzynamdowycb

do prognozowania krótkookresowego. W literaturze przedmiotu wskazuje się na wndy i zalety metody ekstrapolacji trendu.

Zalety to:

•    względna prostota,

•    umożliwia proste wariantowanie (nadaje się do symulacji);

•    dla krótkich okresów cechuje się dużą niezawodnością:

•    klasyczne modele tendencji rozwojowej wykorzystywane do prognozowania są na ogół liniowe względem parametrów lub dają się do takiej postaci sprowadzić, dlatego nie ma trudności z ich estymacją;

•    łatwo można ocenić dokładność budowanych prognoz, wykorzystując mierniki dokładności prognoz ex anfe.

Ekstrapolacja ma również wady :

•    nic nadaje się do prognozowania zjaw isk nieciągłych (nagłych, rewolucyjnych);

•    pewną trudnością jest trafny wybór analitycznej postaci trendu;

•    nie nadaje się do prognozowania długookresowego.

W prognozowaniu międzynarodowym można ją stosować do przewidywania wielkości eksportu'importu, rozwoju demograficznego, wzrostu mocy komputerów. rozwoju procesów integracji itp.

13.3.2. Metody oparte na analogii

Według definicji słownikowej analogia (gr. analogia. odpowiedniość, podobieństwo) to zgodność, odpowiedniość, podobieństwo, analog(on) to odpowied-Prognozowanie przez analogię (prognozowanie analogowe) polega, naj-tgólniej biorąc, na przenoszeniu twierdzeń o jednym obiekcie na inny obiekt na hhUlawie zachodzącego między nimi podobieństwa--¹. Z reguły chodzi o wyjaś-Ucłiic czegoś, co znamy słabiej, przez coś, co znamy lepiej²⁵. Metody oparte na nalogii (metody analogowe) służą do prognozowania polegającego na przewiewaniu przyszłych wartości badanej zmiennej (mogą to być prognozy ilościo-

tc i jakościowe) dzięki wykorzystaniu informacji dotyczących innych zmien-ych (zarówno zmiennych będących „przyczynami’', jak i zmiennych „symptomatycznych”), których przebieg (trend, wahania okresowe i losowe) w czasie |opr/cdzającym objęty prognozą okres, jest podobny²*.

Prognozowanie analogowe polega na przewidywaniu przyszłości określonej imennej pr/cz wykorzystanie informacji o innych zmiennych, których zmiany \ czasie są podobne, jakkolwiek nicrównoczcsne. W literaturze przedmiotu wy-

| W kofulińtki. Simmi ... dr t)t, ■ >2

* Por. W. Pyiko*»Ju, OrpMMtftf NaM i «f<M pm imknęfM, PWN. W*iw«wu 1985. 129; A. /cliflł, )t Pflwdik. S W«wi. P- ■■■ • • rhwipl—t    sodoma.

ktlaMUCt»oiNtukowf l*W " ¹    -

różnią się cztery rodzaje metod analogowych: analogie biologiczne, przestrzenne, historyczne oraz przestrzenno-czasowc^r. Wydaje się, że do tej listy można dołączyć metodę analogii fizyko-chemicznych.

Analogia jest czymś pośrednim między indukcją a dedukcją, przenoszone są bowiem spostrzeżenia z jednego przedmiotu na drugi. Ważne jest zastrzeżenie, że analogia nie ma siły dowodowej⁷*.

W literaturze przedmiotu jako główne zastosowanie metod analogowych wskazuje się następujące problemy:

•    prognozowanie punktów' zwrotnych trendu;

*    prognozowanie zmian postaci związków między zmiennymi;

•    prognozowanie postaci trendu;

*    prognozowanie zajścia nowych zdarzeń w obiekcie⁷⁴.

Metody analogowe nadają się do prognoz średnio- i długookresowych, ilościowych i jakościowych. Podobnie jak w wypadku ekstrapolacji również tutaj nie jest konieczna teoria funkcjonowania obiektu, lecz jedynie prawidłowo zidentyfikowane podobieństwo. Metody analogowe można stosować samodzielnie lub jako uzupełnienie czy wspomaganie innych metod, zwłaszcza metody ekstrapolacji.

Trzeba pamiętać, że „w wykorzystywaniu analogii obowiązują wyłącznie rygory poprawności informacyjnej, co w analogiach fizycznych wyraża się identycznością struktury wzorów matematycznych. Natomiast nie jest bynajmniej konieczne, żeby analogami były wielkości o podobnym charakterze fizycznym, np. opór elektryczny nic musi być analogiem oporu mechanicznego*’”.

Tablica 3.1. Analogie fizyczne

Oryginały	Obrazy
0V—gag	C—pojemność elektryczna
R - opór tarcia	G - przewodność elektryczna
K - podatność sprężyny	L — mdukcyjność
r- droga	ę - strumień magnetyczny
F-di	/- na^żcatc prądu elektrycznego
v - prędkość	V - napiec-e elektryczne

Zrńdlft M. Muur. J>ikoiiht»a fiwM faiotmacfi, WNT. Wnsaea 19% ł 105.

Ta sama zasada obowiązuje w prognozowaniu międzynarodowym. Oznacza to na przykład, żc prognozowanie rozwoju konfliktu wewnętrznego lub międzynarodowego nic musi być porównywane wyłączne z innymi konfliktami. Można

** £ob. M. Cteślak (red.). Prognotowtuilt gospodarne, dz. cyt., rozdz. 5; A. Zeliaś. U. Pawełek, S. Wanat, Proumnonuttie rk»mnmctmt, d/. cyt.. n>/d/. 9; E. Nowak (red.), PntumanMunie gospadarat, dr. cyt., rwd*. 10. U tłtink, D. Appen/ellcr, W. Jurek. I^mgnounuinte l aymulad* •*> iMjpcMffłia, Alt, PoamA 300.1, ro/dn 17.

" Hor. W, PytkdtMkt, ............_... , At cyt. i. IJU

'    dł cyt.* IM