22785 skanuj0039 (31)

228    8. Zmiany w środowisku społecznym i przyrodniczym pod wpływem turystyki 8. Zmiany w środowisku spofeczaya

no-zachodnich wybrzeży Madagaskaru wyspa Nosy Be, gdzie koncentruje się aż 60% przyjazdowego ruchu turystyczego. Zdaniem C. Cabanne [1994] występuje na niej istotny czynnik hamujący rozwój turystyki, a mianowicie liczne siedliska komarów (na drugim miejscu jest dyskomfort turystów spowodowany wypalaniem przez mieszkańców roślinności w celu zdobycia nowych terenów pod uprawy).

Jedną z szans pogodzenia rosnącego zainteresowania społecznego turystyką z wymogami ochrony przyrody jest coraz większa popularność wspomnianej wcześniej turystyki alternatywnej, a zwłaszcza ekoturystyki. Podczas badań kwestionariuszowych przeprowadzonych w początkach lat osiemdziesiątych w Stanach Zjednoczonych 29 min Amerykanów okazało się zwolennikami „niekonsumpcyj-nego” korzystania ze środowiska naturalnego [Boo 1990, 3].

Zdaniem E. Inskeepa [1991, 459-467] turystyka alternatywna (którą nazywa „turystyką zrównoważoną”, ang. sustainable tourism) powinna charakteryzować się następującymi cechami:

•    uwzględniać specyfikę kulturową i przyrodniczą obszaru;

•    angażować ludność miejscową;

•    uwzględniać w analizie kosztów i korzyści działalności turystycznej nie tylko obecną sytuację, ale również przyszłe następstwa, zwracając przy tym uwagę, aby koszty i korzyści były równomiernie rozłożone między turystów i miejscową ludność;

•    dążeniem do zachowania przyrody dla następnych pokoleń;

•    zintegrowaniem turystyki z innymi działami gospodarki;

•    dokonaniem oceny wpływu turystyki na środowisko przyrodnicze i kulturowe oraz podjęciem odpowiednich działań, aby nie był on niekorzystny.

Coraz częściej używane pojęcie „turystyka zrównoważona” pochodzi od powszechnie akceptowanego terminu „rozwój zrównoważony” (lub „rozwój trwały”). Pojęcie rozwoju zrównoważonego jest najczęściej rozumiane jako rozwój bez dalszego naruszania zasobów naturalnych, rozwój pozostający w zgodzie oraz w harmonii z przyrodą i otaczającym światem. Chociaż powyższa definicja w pełni określa pojęcie rozwoju zrównoważonego w odniesieniu do środowiska przyrodniczego, w naukach społecznych jest ono rozumiane jako zmiana celów ekonomicznych, polegająca na położeniu nacisku nie na wzrost gospodarczy, ale na jakość życia. Jak podaje zajmujący się perspektywami rozwoju turystyki w Republice Południowej Afryki P. Hattingh [1994, 3], niekiedy turystyka alternatywna (nazywana jednak przez niego ecotourism) może mieć wymiar polityczny¹. W konkretnym przypadku RPA, w obliczu ogromnych różnic kulturowych i w poziomie zamożności, będących pozostałością po polityce apartheidu, turystyka może być jedyną perspe-

ktywą dla rozwoju terenów o i dla obszarów peryferyjnych i

Chociaż koncepcja turysl słanek zakładających bezkotir badacze wykazują, że może o daje E. Boo [1990, 16], oH przez turystów Parku Narodoi jaki przynosi obecność w pa nawet 610 000 USD. Jednocz* od turystów odwiedzających ] przypadku przekształcenia w szczególnie wyraźne korzyści zbawionych innych możliwa gdzie rozwój tej formy turysty dia, która do niedawna była je dukcji opium i heroiny. W n miejscowej ludności innych źr turystyki, skupiając uwagę gł (trekking). Zdaniem P. Dearde nocnej Tajlandii odwiedzało ■ tę formę turystyki, co dawali USD. Ponadto roczne dochod nocnej Tajlandii oceniano na głównym źródłem dochodów i i przemyt).

Jednak nawet na terenach wana za turystykę alternatyw zmian w przyrodzie. Znane są wodowane przez turystów upi oraz Mount Everest (Nepal), ścieżek doszło do poważnych za sobą erozję gleby oraz zagn i pantery śnieżnej. W ocenie E głównym powodem wylesieni wych Annapurna i Sagarmaih co jest ubocznym skutkiem na lejnym problemem w odwied czyszczenie środowiska odpad oraz tragiczny stan sanitarny toalet). Dotyczy to zwłaszcza i trekking u podnóża Mount Ev

1

P. Hattingh przytacza w tym kontekście wypowiedź Sekretarza Generalnego Światowej Organizacji Turystycznej: „Turystyka jest na pierwszej linii walki o zlikwidowanie ubóstwa, tworzy stanowiska pracy, sprowadza pieniądze z zagranicy, rozwiązuje problemy wsi oraz stymuluje rozwój społeczny i kulturalny w społecznościach lokalnych” [Hattingh 1994, 3].