22881 medsadowa7

Wskazaniu dotyczące sądowego ustalenia ojcostwa zawarto są w „Wytycznych wymiaru sprawiedliwości" z 1952 r., w których Sąd Najwyższy wypowiada się o znaczeniu wyżej wymienionych dowodów służących dochodzeniu ojcostwa. Z praktyki wynika, że sądy bardzo szeroko korzystają z badań cech grupowych krwi, a dopiero po uzyskaniu opinii, która nie wyklucza ojcostwa pozwanego, zwracają się na wniosek pozwanego (rzadziej z własnej inicjatywy) o opinię dotyczącą analizy okresu poczęcia, badania płodności lub badań antropologicznych. W niniejszym podręczniku zagadnienia hemogenetyki sądowej przesunięto na koniec rozdziału ze względów dydaktycznych — z powodu obszemości materiału i jego powiązania z treścią następnego rozdziału omawiającego badanie śladów biologicznych.

10.2. Analiza okresu poczęcia i dojrzałości dziecka w chwili jego urodzenia

Zgodnie z cytowaną już treścią art. 85 „Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego" Pustawodawca za podstawę domniemania ojcostwa przyjął fakt odbywania stosunków płciowych w określonym czasie przed urodzeniem dziecka. Jest to tzw. okres koncepcyjny, czyli prawnie ustalony okres, w którym nastąpiło zapładniające spółkowanie, w wyniku którego od stu osiemdziesięciu do trzystu dni później urodziło się dziecko zdolne do życia. Opinia lekarska wydana na zlecenie sądu ^powinna więc m,in. stwierdzić, czy podana przez strony lub ustalona w toku (Tprocesu sądowego data odbycia stosunku płciowego może być uznana za datę P poczęcia w ramach prawnie przyjętego okresu koncepcyjnego lub poza nim. Niezbędne dla lekarza biegłego ustalenia sądu dotyczą przede wszystkigudaty Rorodu i daty spółkowąnia. Muszą one jednak obejmować również dane dotyczące stopnia dojrzałości noworodka w chwili urodzenia, a także w miarę możliwości daty ostatniego przed porodem krwawienia miesiączkowego u matki dziecka.

O ile ścisłe ustalenie terminu porodu jest na ogół łatwe, o tyłe”określenufctaty odbytego lub odbytych stosunków płciowych wymaga od sądu dużej inwencji w toku procesu. Zawodnością odbarczone jest ustalenie terminu ostatniej miesiączki, m.in. z uwagi na możliwość celowego wprowadzenia w błąd lub też nieświadomego uznania przez matkę dziecka tzw. poronnych krwawień miesiączkowych, zdarzających się w pierwszych miesiącach ciąży, za termin ostatniej rzeczywistej miesiączki.

Ustalenie stopnia dojrzałości jest ułatwione, jeżeli poród odbył się na oddziale szpitalnym, gdzie odnotowuje się podstawowe cechy dowodzące stopnia dojrzałości noworodka, zwłaszcza wagę, długość, ciała i obwód głowy. Trzeba przy tym pamiętać, że pojęcia dojrzałoscUub niedojrzałości nie są równoznaczne z pojęciami „donoszenia", „niedonoszenia" czy „przenoszenia", jak również ze „zdolnością do życia pozałonowego”.

Mając te dane, można ustalić prawdopodobieństwo lub nieprawdopodobieństwo, a w krańcowych przypadkach nawet niepodobieństwo, by urodzone dziecko mogło pochodzić ze stosunku odbytego przez matkę dziecka z pozwanym mężczyzną w czasie ustalonym przez sąd.

Przeciętny czas trwania ciąży, licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki, wynosi 280—284 dni p.m. (post menstruationem), a od daty stosunku zapład-niającego 266—270 dni p.c. (post conceptionem). Powyższa różnica wynika z założenia, że od ostatniej miesiączki do jajeczkowania upływa na ogół 12—14 dni. Ze zbiorowego doświadczenia naukowego i z dostępnych statystyk wynika |odnak, że czas trwania ciąży podlega, jak każde zjawisko biologiczne, dużym wahaniom.

W toj ttylum |i wszystko, co mieści się w pewnej odległości od tych przeciętnych danych, Jest niewykluczone, chociaż coraz mniej prawdopodobne.

Przyjmuje się na ogół, że urodzenie dziecka o cechach dojrzałości w okresie krótszym od 250 lub dłuższym od 290 dni p.c. można zaliczyć do rzadkich przypadków (ok. 5% dzieci), natomiast urodzenie takiego dziecka w okresie krótszym od 240 lub dłuższym od 300 dni p.c.—do niezwykle rzadkich przypad k ó w (poniżej 1% urodzonych dzieci). Krańcowe przypadki wiarygodnie opisane w pis miennictwie światowym dotyczą 229 dni p.c. jako najkrótszego oraz 321 p.c. Jako najdłuższego okresu ciąży zakończonej urodzeniem dziecka żywego, w pełni dojrzałego. Tak więc urodzeniedziecka dojrzałego przed upływem 229 dni lub po 321 dniach trwania ciąży można uznać zn niemożliwe.

W przypadku urodzenia noworodka o cechach niedojrzałości opinię powinien wydać zakład naukowy dysponujący odpowiednimi zestawieniami statyslyt / nymi, mogącymi być podstawą do obliczenia stopnia prawdopodobieństwa um

5000

Waga noworodka

Hyr 10,2. Prsoeiętny czas trwania dąiy n waga nownmilka