25055 SDC10660

17 S

Na poziomic samodzielności (BI i B2) znajdują się także studenci, którzy uczą się systemem szkolnym, przechodząc z jednego stopnia zaawansowania na drugi. W takim przypadku należy kierować się zasadą pracy ze studentami początkującymi, kładąc nacisk na płynność i swobodę wypowiedzi, a nie poprawność gramatyczną. Łatwiej jest też egzekwować po-    I

prawną wymowę, bo ta zła nie jest zazwyczaj jeszcze tak mocno zakorzeniona nitajadomości uczącego się.    |

I

POZIOM BIEGŁOŚCI C1 i C2    |

Na poziomie Cl i C2 uczący powinni zwracać szczególną uwagę na roz-    ®

wijanie umiejętności rozbudowywania wypowiedzi monologowych, a zwłaszcza na ćwiczenie łączenia kolejnych wypowiedzeń w tekst. „Zde-    ■

cydowanie najpowszechniejszą formą [wypowiedzistudentów-A.S.,E.L.]    ■

fifcL    II. Nauczanie i rozwijanie sprawności językowych

wadzenia rozmowy. „Unikniemy wtedy sytuacji „potknięć” w dialogu,d( gich pauz, rozpaczliwego poszukiwania brakującego elementu i »wygjj szania”, a nie mówienia dialogu” (tamże). Należy również wprowadź rozwijać i nieustannie powtarzać funkcje komunikacyjne⁹ (powitanie,p₀' dziękowanie, zapraszanie, uzasadnianie, aprobata, dezaprobata itp.), U rc stworzą bazę do swobodnego komunikowania się zgodnie z zasobem leksykalnym przewidzianym na dany poziom.

Na poziomie Al i A2 należy sumiennie ćwiczyć (także przy pomocyglo. śnego czytania) ze studentami poprawną wymowę i intonację. Jeśli zostam one źle przyswojone, będzie bardzo trudno je korygować w późniejszych etapach nauki. Od samego początku należy też zwrócić uwagę na „pauzywy. pełnione elementem obcym fonetycznie (ę), ponieważ nie jest on wypierany w miarę zdobywania kompetencji językowej” (U. Awdiejew, 1981:74).

POZIOM SAMODZIELNOŚCI B1 i B2

Na poziomie BI i B2 musi nastąpić kontynuacja rozwijania funkcji komunikacyjnych, które na tym etapie nauki powinny być już dobrze znane. Zakłada się bowiem, że na wyższych poziomach sąjuż całkowicie opanowane i nie umieszcza się ich w programach. Następuje też doskonalenie wymowy i intonacji.

Często na tym poziomie znajdują się osoby, które znają język polski zdo-mu. Zazwyczaj mówią one z dużą płynnością, a tempo ich wypowiedzi jest zadowalające. „Popełniają też mniej błędów w podstawowych sytuacjach komunikatywnych wymagających szybkiego zrozumienia pytania i natychmiastowej reakcji, co jest najtrudniejsze na początkowym etapie” (U. Awdiejew, 1981:73). Pojawiają się tu jednak inne problemy, takie jak: brak rozróżniania form oficjalnych od nieoficjalnych (lub nieznajomość tych pierwszych), niepoprawna wymowa i akcent (polonijny lub gwarowy), interferencje językowe, błędy fleksyjne oraz skupianie się na rozwijaniu wypowiedzi, a nie na jej poprawności. Nauczyciel pracujący z grupą polonijną powinien starać się te problemy rozwiązywać, a więc np. położyć nacisk na rozwijanie kompetencji lingwistycznej, ćwiczyć wymowę i intonację, a także zapewnić uczącym się dużo ćwiczeń w słuchaniu. Materiały audialne mogą bowiem przynieść dużą korzyść w zmianie sposobu mówienia i „wyrażania siebie”.

i Zob. Standardy wymagań egzaminacyjnych (2004).

Mówienie

jest metoda „dodawania” do siebie kolejnych wypowiedzeń za pomocą i, i - też, i - a. (...). Ta forma budowania wypowiedzi występuje i w opisie obrazków, i w opowiadaniach na zadany lub sprowokowany temat. Zabieg taki sprawia, że wypowiedź w całości podobna jest do wypowiedzi dziecka, ewentualnie do stylizacji na mowę dziecięcą, wbrew chyba zamierzeniom mówiącego” (U. Awdiejew, 1981:75). Nauczyciele rzadko poprą-    *

wiają i starają się wyeliminować błędy tego typu, choć talu sposób mówię-    |

nia nie jest zgodny z polskimi normami.

Częstym błędem popełnianym przez nauczycieli jest uczenie i/lub tolerowanie mówienia na podstawie uprzednio zapisanego tekstu. Jeśli na-    .

uczyciel zadaje przygotowanie wypowiedzi ustnej, powinien nie tylko uczniów do tego odpowiednio przygotować, ale również zabronić (i kon-    ■

sekwentnie potem tę zasadę egzekwować) zapisywania tekstu i uczenia się go na pamięć. Jest to potrzebne jedynie w sytuacjach szczególnych, np. przy wygłaszaniu przemówienia czy podziękowania, a wyrobienie w sobie takiego nawyku może spowodować brak gotowości do improwizacji i spontaniczności, do której należy przyzwyczajać studentów od początku. Dotyczy to wszystkich poziomów zaawansowania i grup wiekowych.

Nauka mówienia powinna być osadzona w sytuacjach, które łatwo zaaranżować, wykorzystując wszystkich studentów i otoczenie fizyczne wklasie. Tematy rozmów powinny być praktyczne, przydatne poza miejscem nauczania.

Symulacje autentycznych sytuacji komunikacyjnych są dla uczących się interesujące, gdyż od razu widzą oni, jak wykorzystać poznawane słowa i struktury.