25968 przedsiebiorczosc0

•    Innymi źródłami finansowania budżetu są: dochody jedno budżetowych, zyski NBP, eta oraz oplata restrukturyzacyjna.

•    Podatki można podzielić na progresywne, degresywne, propófdjjLj ne i kwotowe.

•    Do najważniejszych wydatków budżetowych zalicza się te, które związane z ubezpieczeniami społecznymi i wydatkami o charakter^ socjalnym, a także finansowanie podstawowych zadań państw inwestycje w człowieka oraz wydatki związane z gospodarką.

• Powszechnie stosowanym sposobem pokrycia deficytu budżetowegoj^ zaciągnięcie przez państwo tak zwanego długu publicznego w banka®

Pytania i polecenia

1.    Uzasadnij konieczność płacenia podatków.

2.    Oceń. któryż typów podatków: progresywny czy proporcjonalny, jest bardziej sprawiedliwy.

3.    Wymień te wydatki polskiego budżetu, klóre można by pokryć z i#, nych środków niż dochody budżetowe.

4.    Na podstawie tabeli ze strony 141 wskaż najważniejsze źródła finansmtj. nia budżetu Polski. Określ ich przybliżony udział w dochodach państwa.

5.    Na podstawie tabeli ze strony 142 wskaż w budżecie Polski najpoważniejsze wydatki i określ, jaką część budżetu stanowią.

5.3. Budżety samorządów (budżety lokalne)

Po wprowadzeniu trójszczeblowego systemu władz lokalnych w Polsce. od I stycznia 1999 roku. działa w naszym kraju 2813 jednostek samorządu terytorialnego (16 województw. 308 powiatów, 2489 gmin). Realizują one określone w ustawach zadania dotyczące: oświaty, kultury. ochrony zdrowia, opieki społecznej, transportu, ochrony środowiska,

Wybrane zadania samorządu terytorialnego Gmina    Powiat    Województwo

szkoły ponadgimnazialne

przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja ochrona środowiska naturalnego

poradnie i przychodnie biblioteki i muzea

utrzymane dróg gminnych budownictwo komunalne

przeciwdziałanie bezrobociu priez organizowanie robót pubkznych

-    gospodarka wodna, rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo śródlądowe, ochrona środowiska i przyrody

-    szpitale rejonowe

-    teatry, muzea i biblioteki

-    utrzymanie dróg powiatowych

-    nadzór budowlany

-    prowadzenie powiatowych biur pracy

-    wspieranie edukacji bbywatcS. wyższe szkoły zawodowe

-    kształtowanie środowiska naturalnego zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju

-    szpitale specjalistyczne

-    teatry, muzea i biblioteki o znaczeniu regionalnym

-    utrzymanie dróg wojewódzkich

-    planowanie przestrzenne w regionie

-    prowadzenie wojewódzkich biur pracy

t44

5.3. Budżety samorządów (budżety totalne)

Samor/ąu terytorialny odpowiada również za zadania związane z bezpieczeństwem mieszkańców, na przykład zwalczanie klęsk żyw iołowych.

Realizację zadań samorządowych umożliwia mienie komunalne bę- I mienie dącc w dyspozycji samorządu oraz prowadzona samodzielnie gospodar- I komunalne ka finansowa.

Zgodnie z artykułem 43 ustawy o samorządzie gminy i dnia 8 marca 1990 roku: Mimem komunalnym jest własność i inne prawa majtfikowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w lym przedsiębiorstw. Podobne regulacje prawne dotyczą mienia samorządu powiatowego i wojewódzkiego. W skład mienia komunalnego wchodzą między innymi:

-    rzeczowy majątek trwały, czyli grunty (stanowiące zazwyczaj największą część mienia komunalnego), budy nki i lokale, drogi i mosty, środki transportowe;

-    pozostały mąjątek trwały, na przykład udziały i akcje, papiery wartościowe. wierzytelności (pożyczki udzielone przez gminę);

-    mąjątek obrotowy, na przykład zapasy pewnych produktów (materiały budowlane, towary), należności z tytułu podatków, papiery wartościowe przeznaczone do obrotu.

Dysponowanie mieniem komunalnym samorząd gminy powierza komunalnym jednostkom organizacyjnym. Największą częścią majątku gminy zarządzają jednostki i zakłady budżetowe (przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne. komunikacyjne, oczyszczania miasta, zarządy dróg i mostów, zakłady gospodarki mieszkaniowej) oraz placówki oświatowo-wychowawcze, placówki ochrony zdrowia i opieki społecznej, placówki kultury.

	Wartość netto majątku miasta Szczecina
LP'	Wyszczególnienie	Stan z dnia 30.06.2001 r.	Struktura
j i.	rzeczowy majątek trwały	9 582 282 524 PLN	92%
i 2.	pozostały majtek trwały	544 612 117 PIN	5%
j 3. 1	majątek obrotowy	264 498 326 PLN	3%
	majątek ogółem	10 391 392 967 PLN	100%

(Źródło: httpZ/www.szczecin.iWfinansWmienie/żOOŹ/default.htm)

Samorząd może dowolnie, ale zgodnie z obowiązującymi przepisami, dysponować posiadanym majątkiem i wykorzystyw ać go jako źródło dochodów gminy. Jest jednak zobowiązany do szczególnej dbałości o mienie komunalne.

Samorządowa gospodarka finansowa

Zgodnie z ustawami o samorządzie terytorialnym podstawę samo- I dochody dzielnej gospodarki finansowej gminy, powiatu lub województwa stano- * 9^m,ny wi budżet. Jest on rocznym planem finansowym, obejmującym dochody i wydatki gminy, powiatu lub województwa oraz działających na ich

145