28692 StronaD,45 (skan by buby77)

UKŁAD KOSTNY

Więzadła leżące poza torebką-chroniąkończynę przed nadmiernym prostowaniem goleni w stawie kolanowym.

Należą do nich:

♦    ścięgno mięśnia czworogłowego uda - wzmacnia staw kolanowy od przo

du;

♦    więzadło poboczne strzałkowe mocne pasmo tkanki włóknistej, łączące

nadkłykieć boczny kości udowej z głową strzałki;

♦    więzadło poboczne piszczelowe - mocne, płaskie pasmo tkanki włókni

stej, łączące nadkłykieć przyśrodkowy kości udowej z piszczelą; jest ono słabsze niż więzadło poboczne strzałkowe, łatwiej ulega uszkodzeniu;

♦    więzadło podkolanowe skośne - wzmacnia torebkę stawu kolanowego od

tylu;

♦    więzadło podkolanowe łukowate - wzmacnia staw kolanowy od tyłu;

♦    więzadło rzepki - stanowi część środkową wspólnego ścięgna mięśnia

czworogłowego uda, które biegnie od rzepki do piszczeli.

Więzadła wewnątrztorebkowe (krzyżowe) - łączą piszczel z kością udową w stawie kolanowym, zapobiegając przesunięciu się kolana do przodu lub do tyłu.

Do więzadeł krzyżowych zaliczamy:

♦    więzadło krzyżowe przednie - jest słabszym więzadłem, rozluźnia się,

gdy kolano jest zgięte, a napina się przy wyprostowanym; odchodzi ono od powierzchni wewnętrznej kłykcia bocznego kości udowej i kończy się w polu międzykłykciowym przednim piszczeli; ł więzadło krzyżowe tylne - napina się podczas zginania kolana, stabilizuje kolano, gdy ciężar jest przenoszony na zgiętej nodze; odchodzi ono od powierzchni wewnętrznej kłykcia przyśrodkowego i kończy się w polu międzykłykciowym tylnym piszczeli.

zęby

Uzębienie człowieka jest zróżnicowane i dwupokoleniowe. Wyróżniamy zęby mleczne (dentes decidui) i stałe (dentes permanentes).

Zęby mleczne pojawiają się od 6. miesiąca życia; pierwszymi są siekacze przednie. Łącznie posiadamy 20 zębów mlecznych i są to: siekacze (8), kły (4) i trzonowce (8).

Dorosły człowiek powinien mieć 32 zęby, w tym: 8 siekaczy {dem incivus), 4 kły [deus caninus), 8 przedtrzonowych i 12 trzonowych {dens molaris). Między 17. a 25. rokiem życia pojawiają się zęby mądrości (trzecie trzonowe).

Każdy ząb zbudowany jest z:

♦    korony zęba (corona dentis);

♦    szyjki zęba (collum dentis);

♦    korzenia (radix dentis);

♦    wierzchołka (apex dentis).

Wewnątrz korony znajduje się komora zęba, zawierająca naczynia i nerwy. W korzeniu występuje kanał korzenia, w którym przebiegają nerwy i naczynia zaopatrujące miazgę zęba. Korzeń zakończony jest tzw. szczytem korzenia. Zęby trzonowe i przedtrzonowe na górnych powierzchniach zawierają guzki, które umożliwiają rozdrabnianie pokarmu. Koronę pokrywa szkliwo, a korzeń okryty jest cementem. Granica pomiędzy szkliwem a cementem przebiega na szyjce. Korzeń umocowany jest za pomocą systemu więzadło-wego. Szyjka obejmowana jest przez dziąsło.

Miazga w części korony to miazga koronowa, a w korzeniu - miazga korzeniowa.

Zęby osadzone są w zębodołach kości szczękowych - prawej i lewej - oraz żuchwy, a umocowane sąozębną.

Zęby mają różne kształty, w zależności od pełnionej funkcji. Siekacze - położone z przodu jamy ustnej - są płaskie, podobne do dłuta ł służą do cięcia. Kły są ostre i służą do oddzielania twardego pokarmu. Powierzchnia korony zębów przedtrzonowych i trzonowych jest szeroka, z guzkami; umożliwia rozcieranie i kruszenie. Zęby przedtrzonowe mają dwa guzki, a trzonowe od czterech do pięciu.

45