29027 P1590203

*** ^r*P5L-^l    swtora^K o waHMMfyai akr-esie Hl|B

MMT'

SkkS

■T—trojy    piet•mry od rtmy

fwwfukrww> w JalnBi

,a Ł> ft—wrPB

fth «

*«,.    '*««. PuiliW wpiwwtaajr jnat Heape'«

snacaml*' hiwtoryrin#, Mffljjł HH podel*1y nie 5i apeS'

nłnłt* E ■ j jhcSm '^wjWHę&wjwoftf ^randttHedK*

rmum. jakie    w I

od-i miel

■ch, nalpty raczej podzielić c^m l^miunirą i Z) fmc ciałka śdtefo. Do celów dydak-iasKa* mówić o rótnycłi cyklach płciowych u samicy • gjjsgi _ cyklu w ncwnetranyin zachowaniu «ię, o cyklu jajnikowjS i cyklu Mon it*“^łl1 a y i ti Swoiste zachowanie płciowe samicy (odpaaóa. I da^aoe popędowi płciowemu u samca) występuje tylko w okresie n# _wl|rHI przejawy odruchów płciowych u samicy występuję pod wjdy^ w««n ilildanl* hormonów pęcherzykowych, ciał estrogennyclt. Sarnim w swoim saclmwanlu. które prowadzi do umożliwienia kopulacji, przau wszv*tktsn przejawia bierne zachowanie wobec samca. Wjrstgjuje tzwj odruch tolerancji, który polega na dopuszczeniu samca i biernym zachowaniu się w momencie jego wspięcia się na samicę. XJ większość! gatunl ków w okresie rui występuję jeszcze inne odruchy, które są jak gdyby objawami wabiącymi samca (ryczenie u krów, błyskanie sromem i dawanie moczu u klaczy itp.). Zewnętrzne objawy rui i ich nasila jest tylko częściowo odbiciem poziomu hormonów u samicy. Poziom estrogennów w czasie poprzedzającym ruję i po rui wykazuje przeważ-? nie szczyt koncentracji tych hormonów w okresie najsilniejszego prze-’ jawienia odruchów niemniej jednak cały szereg wtórnie nabytych od—-ruchów odgrywa tutaj dużą rolę. Uczulenie układu nerwowego na hormony estrogenne nie ogranicza się tylko do układu centralno—rdzemo--wego, dotyczy także układu autonomicznego, który wpływa na zmiany w samym narzędzie rozrodczym, a więc na ukrwienie układu rozrody czego i na kurczliwość muskulatury gładkiej.

Odruchy płciowe, a tym samym i cykl, u samic rozpoczyna się z momentem dojścia do dojrzałości płciowej. Początkowo cykle u młodej, samicy przebiegają w nieregularnych odstępach, później, aż do czasu,, zapłodnienia, przebiegają zwykle regularnie w okresach charaktery-*! stycznych dla danego gatunku. Zachowanie płciowe u samic utrzymuje się przez okres ich użytkowania hodowlanego dość długo, większość’ samic u nas zostaje wycofana z produkcji czy z hodowli przed okresem? starczego zaniku odruchów płciowych.

Znajomość objawów rui u poszczególnych gatunków zwierząt ma duże znaczenie praktyczne dla zootechnika.

U krów cykle płciowe przebiegają w ciągu całego roku i charakteryzuje je średnio okres 21 -dniowy. Na podstawie danych zbieranych na bydle nizinnym czarno-białym i bydle czerwonym polskim (Głód,, 1961) została ustalona średnia dla naszych warunków, która wynosi 21,5 dnia z tym, że u jałówek cykl trwa około 1 dnia' krócej. Objawy riH trwają najczęściej 18 godzin. Owulacja przebiega w około 10 godzin adfl ustąpieniu zewnętrznych objawów rui (czyli Około 28 godzin od sriBP’ czątku rui). Cykl ruj owy zostaje zahamowany na okres ciąży, a p<ę