32274 pic 11 06 011726

.    teun a. van dijk

działanie, opis działania a narracja

■    , odwzorowaniem działań w wypowiedzi w sto-

moie być przypisana różnym działaniom w różnych sytuacjach 14:    Mamy tu do czy me    _Jeśu jednak pierwsze zdanie

szóści" normalnych wypadków staj, sie one przynajnuue,

Zażywszy, że nasze dzialama „

będzie definiowany jako zbiór zdań odnoszący    _{w dziale} logiki działania zajmującym się * _c h o w a ń tj. odnosi się

łania, a w wypadku spełniania dalszych ^w^^0g°_z    , Wypowiedź (6) jest typowym ⁰ P    _czynności interpretowa-

jako wypowiedź odnosząca się    , _ces or i tylko do jawnych (dających się zaob    który ani w tym,

discourse]. Zdanie (gramatyczne lub logiczne [ac lon ^    j_ako działania. Bliższy natomiast (ponu    istotnej roli) takim

propositionsj) odnoszące się do działania to zdanw ^ZargumenteItl.. ani w żadnym innym z naszych przy' *L °_narracj_ą, jest przykład nastę-nym predykatem oznaczającym działanie i jed „    opisom działań, jakie zwykle nazyw    y

przedstawionym, w    _postanowil wejść do pokoju.

podane niżej zdania wyraźnie nie są zdaniami od ą Y    _nie wiedział gdzie go powiesić, rzucił g    _perawszy przedtem wsro

łań:    i nia papierosa, zapalił, usiad! i    £„4, p«_ykula j«I» »*

książek, by wybrać sobie cos do czytam .

(2)    Róże są czerwone.    i _uspokoił się.    . .    _{sie za}

(3)    Piotr śpi.    , . i także intencje i kryją

Zapisano tu nie tylko czynności, ale ta*    _{właśnie sta}nowią

Są nimi natomiast zdania następujące:    Ł. _{pragnieniai iycZ}enia oraz upodobania.. v    _Zważywszy

(4)    Jan naprawił mój zegarek.    powody, dla których    jako działanie tylko

(5)    Maria powiedziała, żebyśmy przyszli na obiad.    zaś, że zazwyczaj identyfikuje y J    wodV _- lub są^¹¹¹¹^’

vfarrv znałaś' wtedy, kiedy znamy decydujące o mc po    . j_zj„ odnoszącą się o

Bywają jednak wypadki mniej oczywiste (np. ,,H    ^    ^ :: _{je znamy} _ _{(7) mo}żna nazwać p e 1 n ą wyp _no*_malna wypowiedz

teczkę”), bądź dwuznaczne, jeśli nie towarzyszą im    inoafŁałania. Należy jednak zauważyć, ze me 3^e    psychicznych nie są

kontekstu („Piotr spóźnił się na pociąg” — co mógł    id^dotycząca działań, ponieważ opisy zdarzeń i s    _{osobie bez zdan}

z jakiegoś określonego powodu). Prostym sprawdzian    doŁykle podawane w opisach utrzymanych w    _osobie („sądziłem,

kowaniu zdań odnoszących się do działania jest ™    „ale odnoszących się do przekonań czy sądów w P    _{gą dopus}zczalne.

przysłówka niezamierzenie    lub zdania ^bklaCl    że...”), w literaturze, jak zobaczymy, ^wyP°^_>, ■ odnoszące się do dzia

•chciał/a tego”.    ^    ₍₆₎ i _{(7) to} stosunkowo pełne ^^“wiedzi następującej:

Z tych kilku przykładów wynika, że tego, czy jaki    _na]0: hnia; nie da się natomiast tego powiedzieć    _ówiąc ani słowa,

niem odnoszącym się do działania, nie da się rozstrzygnąć    zaczął czytać, me

kontekstu czy nawę, całej wypowiedzi dotyc«c«j « * Piotr wszedł. wz„> ks azke,    ^    _{a jed}ynie o

nia; z całości wypowiedzi możemy bowiem wychwycić lu - Jest _{to wy}p_0Wi_edź niepełna, pome _przecież także działania wać, że dane działanie było zamierzone.    _sUją śtł^ań z całej sekwencji, gdzie wys SP^U^ ^_iemniej wyp3^{wie 21 a}

k.CUl** o    .

. . , _w teorii logiczne].

₀-------j----jo..    -_D-    _    _itd.    . „tanowi nowy rozdział ^ _Gt0mmar

ikreśla gramatyka (tożsamość referencyjna, zaimki, ■    _} u _Logika zajmująca się warun anu ^ _moje Connectites ^ _Grammar and

neamie uporządkowany zbiór zdań jest dobrze zbudowany.    zastosowaniu w języku natura rintions, oraz »^Rel®^v“„, ₅«. counterfactuals.

,    ^J    Wd Text Logic. W: Gramm(

1SK1G1S moż 1U7P1    r* i ołoń rm *    f . ■

oifiogtc

Przyjmiemy tutaj, że wypowiedzi dotyczące działań stos ^ _Qjdąc,j koniecznymi warunkami innych dzia

ogólnych reguł gramatycznych oraz tych ograniczeń teks ijjjj----    ‘ ^łonr'ⁱ

¹ Logika zajmująca się ------------ conn^.....    . ~_rnmmar aw

^stosowaniu w języku naturalnym z •    „Releuonce” m _fprf„_ctuals.

Text Logic. W: Grammar and Descnpti .    _D Lewis, Coun

^lc University of Amsterdam, 1974. Zo

które określa gramatyka (tożsamość referencyjna, zaimki, i ^ u

ncanm; uporząaKowany zbiór zdań jest się do jakiejś możliwej sekwencji działań,

/C\    TV-1_    —    -

ćłdlcfYWarwr    iricf rlr\V\Y*7.P    ^ Za

np.:

(0) Piotr wszedł do pokoju. Zdjął płaszcz przeciwdeszczowy ' ^rz . .