32394 skanuj0023

•    Współpraca ze specjalistami innych zawodów, która stanowi nieodłączny warunek poprawności zawodowej pracowników socjalnych. Profesjonalizm w tym zawodzie zakłada ścisłą współpracę z innymi specjalistami, by uniknąć błędów w sztuce.

•    Repertuar interwencji socjalnych, który obejmuje swoim zasięgiem wszystkie poziomy i struktury życia społecznego, tj. mikro, mezo, makro. A zatem nie tyko jednostki zagrożone czy potrzebujące pomocy, ale także ich najbliższe otoczenie społeczne, całe społeczeństwo [Zagórny 1998, s. 261-262].

Według E. Greenwooda pracę socjalną można uznać za profesję, ponieważ zbyt wiele ma punktów stycznych z opisanymi powyżej modelami profesji. Z drugiej strony wiele jej cech i atrybutów tylko w elementarnym stopniu kryteria fe spełnia.

Na przykład co do posiadania systematycznego zasobu wiedzy - to tutaj praca socjalna zrobiła zaledwie pierwsze kroki. Brak jeszcze odpowiedniej ilości rzetelnych badań oraz autonomicznych teorii.

Jeśli chodzi o kryterium statusu oraz autorytetu zawodowego pracownika socjalnego - to w tym zakresie można powiedzieć, iż pracownik socjalny w wielu krajach zdobył już sobie społeczne uznanie przez szacunek klientów (zwłaszcza w krajach zachodnich).

Również w coraz większym stopniu realizowany jest atrybut rozwoju organizacji grupy zawodowej pracowników socjalnych. W naszym kraju istnieje np. Polskie Stowarzyszenie Szkół Pracy Socjalnej i Stowarzyszenie Pracowników Socjalnych. Coraz wyraźniej uwidaczniają się specyficzne cechy tej zawodowej grupy, np. w operowaniu językiem, rodzaju komunikacji czy preferencji określonych wartości, zachowań i postaw.

Wreszcie widoczne są również akcenty kształcenia i doskonalenia zawodowego pracowników socjalnych: na różnych szczeblach szkolnictwa, na kursach, konferencjach i seminariach, w formie upowszechniania wiedzy w tym zakresie, wydawania specyficznych monografii, podręczników i czasopism, a także działalności badawczej oraz publikacji samych pracowników [ibid.].

2.3. Aktywność zawodowa pracowników w świetle wyników niektórych badań

Powiada się, iż słabością zawodu pracy socjalnej jest fakt, Iż zbyt mało prowadzi się w tym zakresie badań empirycznych. Zbyt mała z kolei wiedza na temat rzeczywistych warunków realizacji funkcji oraz zadań socjalnych nie pozwala konstruować indukcyjnie wywiedzionych twierdzeń stanowiących podstawę teoretyczną dla legitymizacji zawodu pracownika socjalnego. Niski zaś poziom teorii zawodu zniechęca lub obniża poziom ewentualnych badań empirycznych w tym zakresie. Wszystko to nie sprzyja również rozwijaniu praktyki w obszarze szeroko fozumianej pracy socjalnej. Fakty te zdecydowanie obniżają pozycję tego zawodu wśród innych zawodów, co również negatywnie odbija się na statusie społecznym pracownika socjalnego. Tak czy inaczej niewątpliwie podstawą rozwoju pracy socjalnej jako swoistego zawodu oraz praktyki społecznej, wydaje się być konieczność gromadzenia określonego kompendium rzeczywistej oraz aktualnej wiedzy, którą mogą dostarczyć wyniki badań empirycznych w tym zakresie.

W naszym kraju ilość wiedzy empirycznej nad pracą socjalną - z wielu powodów - wydaje się być zdecydowanie za mała. Pewne jednak ożywienie w tym zakresie zaczyna być dostrzegane dopiero od początku lat 90. XX wieku. Ich wyniki publikowane są głównie w takich specjalistycznych czasopismach jak: „Praca Socjalna”, „Auxilium Sociale”, „Wychowanie na co dzień”, „Pomosty” itd., a także w sporej już liczbie publikacji zbiorowych (głównie materiałów pokonferencyjnych). Niewątpliwie kluczową rolę, również w zakresie ujawniania dorobku badań empirycznych, odegrała tutaj seria wydawnicza pod nazwą „Biblioteka Pracownika Socjalnego'*.

Jeśli chodzi natomiast o badania np. nad rolą społeczno-zawodową pracownika socjalnego (jej poszczególnych elementów) - to w tym obszarze nagromadzenie rzetelnej wiedzy indukcyjnej, nie wydaje się być jeszcze zbyt imponujące. Przed rokiem 1990 w zasadzie nie podejmowano głębszych badań nad zawodem pracownika socjalnego oraz funkcjonowaniem instytucji pomocy społecznej⁴.

Natomiast po wprowadzeniu ustawy o pomocy społecznej fakt ten stworzył zapotrzebowanie na nowy model pracy socjalnej, pracownika socjalnego oraz instytucji socjalnej. Początkowo szczególne zainteresowanie badaczy ukierunkowane było właśnie na rozpoznanie specyficznej działalności socjalnej nastawionej na realizację różnorodnych funkcji socjalno-opiekuńczych, głównie w odniesieniu do różnych grup osób niepełnosprawnych. Począwszy od 1993 r. badania takie prowadziły m.in. Zespoły Instytutu Filozofii i Socjologii PAN w Częstochowie, Gorzowie, Łodzi i Wrocławiu. Rezultatem tych badań było m.in. dokonanie zmian zasad funkcjonowania systemu pomocy oraz określonych przewartościowań w formach i zakresie pomocy [zob. np. Kotlarska-Michalska 1999].

Do wyjątków można tułaj zaliczyć badania nad umiejętnościami pracowników socjalnych, prowadzone przez Zakład Opieki i Rehabilitacji Społecznej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie, w latach 1974-1977.

—

49