36539 PICT0006

czowcgo, w tym gruźlicy i kłębuszkowym zapaleniu nerek oraz kamicy moczowej. Mogą również wystąpić przy nowotworach nerek, pęcherza i gruczołu krokowego oraz po urazach tych narządów. Hemoglobina może występować w moczu razem z erytrocytami (jest z nich uwalniana), wtedy w osadzie stwierdza się cienie krwinek czerwonych, tzw. erytrocyty wyługowane. Najczęściej jednak wolną hemoglobinę (hemoglobinuria) obserwuje się w moczu na skutek zachodzącej w naczyniach krwionośnych hemolizy krwinek czerwonych. Dzieje się tak po znacznym wysiłku fizycznym, wychłodzeniu organizmu, przetoczeniu niezgodnej grupowo krwi, w rozległych oparzeniach i zatruciach środkami uszkadzającymi erytrocyty (sulfonamidy, fenylohydrazyna), a także po rozległych zawałach mięśnia sercowego. Wolna hemoglobina pojawia się w moczu po przekroczeniu stężenia w osoczu 80 mg/dl. Mocz zawierający wolną hemoglobinę ma barwę czerwoną i w osadzie nie stwierdza się krwinek czerwćfttfch (patrz barwa moczu).

Lipidy

Lipidy są obecne w moczu, jeżeli iipoproteiny osocza przedostaną się przez uszkodzoną błonę filtracyjną Lipiduria jest częstym zjawiskiem w przypadku nasilonego białkomoczu (jak np. w zespole nerczycowym). Lipidy są wykrywane jako krople tłuszczu, wałeczki tłuszczowe lub kryształy cholesterolu.

WYKRYWANIE SKŁADNIKÓW FIZJOLOGICZNYCH MOCZU

ĆWICZENIE 1: Wykrywanie kreatyniny metodą Weyla Odczynniki:

i 3% roztwór nitroprusydku sodu

2.    10% roztwór NaOH

3.    70% roztwór kwasu octowego

Wykonanie:

Do 2 ml moczu wprowadzić kilka kropli 3% roztworu nitroprusydku sodu, a następnie zalkalizować kilkoma kroplami roztworu NaOH. Powstaje zabarwienie rubinowoczerwone, które po •ewnym czasie blednie. Zabarwienie znika także po zakwaszeniu kilkoma kroplami roztworu CHjCOOH (odróżnienie od wykrywania acetonu).

ĆWICZENIE 2: Wykrywanie kreatyniny w reakcji z pikrynianem sodu (metoda Jaffego)

Odczynniki:

1.    Nasycony roztwór kwasu pikrynowego

2.    10% roztwór NaOH

Wykonanie:

Do 2 ml moczu wprowadzić ok. 6 kropli nasyconego roztworu kwasu pikrynowego, a następnie zalkalizować kilkoma kroplami roztworu NaOH. Pojawia się zabarwienie pomarańczowoczerwone o natężeniu proporcjonalnym do stężenia kreatyniny w moczu. Reakcja ta może być wykorzystana do kolorymetrycznego, ilościowego oznaczania kreatyniny w płynach biologicznych (krwi i moczu).

ĆWICZENIE 3: Wykrywanie amoniaku

Odczynniki:

Odczynnik Nesslert - KjfHgl*]

Wykonanie:

Do 2 ml moczu wprowadzić kilka kropli odczynnika Nesslera. Pojawia się zabarwienie brunatne, którego natężenie jest proporcjonalne do stężenia amoniaku.

ĆWICZENIE 4: Wykrywanie amoniaku

Odczynniki:

1.    10% roztwór NaOH

2.    Fenoloftaleina

3.    Papierek lakmusowy

Wykonanie:

2 ml moczu zalkalizować 10% NaOH w obecności fenoloftaleiny. Następnie mieszaninę ogrzewać i obserwować uwalnianie się amoniaku za pomocą zmian barwy zwilżonego papierka lakmusowego trzymanego u wylotu probówki.