37352 stronaV (3)

Woda morska -środowisko pełne życia

Woda morska żyje! Jeśli do wiadra nabierzemy świeżej wody prosto z morza i postawimy ją na słońcu, to po krótkim czasie zawartość naczynia zacznie brzydko pachnieć. Przyczyna - w wodzie morskiej poza składnikami nieorganicznymi znajdują się również substancje organiczne. Ponadto, żyje w niej wiele mikroorganizmów, które obumierają w wyniku nagrzania się wody.

Jeśli nocą wypłynęlibyśmy łódką w morze, a w trakcie tej wycieczki zanurzylibyśmy rękę w wodzie, to rozkołysana woda zacznie świecić na zielono. Pobudzone ruchem wody małe pierwotniaki z rodzaju Noctiluca wysyłają pojedyncze błyski świetlne, a w dużej koncentracji mogą one nawet wywołać zjawisko świecącego morza. A jeśli w wodzie zanurzymy jeszcze silną lampę, to teza: „Woda morska żyje!” stanie się dla nas całkowicie zrozumiała. Już po krótkim czasie wokół stożka światła zbiorą się setki małych organizmów. Widzimy więc, że woda morska nie jest zwykłą mieszaniną wody i różnych związków chemicznych, ale środowiskiem, w którym toczy się bujne życie.

W porównaniu do wód słodkich, skład wody morskiej jest praktycznie niezmienny i dlatego niemal we wszystkich morzach świata spotkamy wodę o bardzo podobnych właściwościach. Przyczyn tego faktu należy szukać w sposobie jej powstawania. Słodka woda dostaje się do morza wraz z deszczami, jest niesiona przez rzeki lub trafia tam w wyniku topnienia lodu. Od milionów lat potoki, rzeki i strumienie wypłukują z ziemi, przez którą i po której płyną, rozpuszczalne sole. Uwolnione związki spływają do morza i z czasem kumulują się w wodzie morskiej. Dzisiaj przeciętne zasolenie wód morskich wynosi 3,5%. Nieznaczne odchylenia od tej wartości dają się wytłumaczyć położeniem geograficznym danego morza, zróżnicowanym poziomem parowania, stopniem rozcieńczenia przez wodę pochodzącą z opadów lub z rzek, oddziaływaniem prądów morskich oraz różnicami temperatur (patrz tabela na stronie 71.).

Właściwości i skład

W wodzie morskiej występują praktycznie wszystkie ważniejsze pierwiastki układu okresowego. Najwięcej jest w niej soli kuchennej. W sumie wszystkie sole stanowią około 99,9% wszystkich rozpuszczonych w wodzie morskiej związków. Pozostałe 0,1% dzielą między sobą pierwiastki śladowe, gazy i substancje organiczne.

W wodzie morskiej znajdziemy co najmniej 70 różnych pierwiastków śladowych. Pierwiastki te odgrywają niezwykle ważną rolę w wielu procesach życiowych zachodzących w morzu. Na przykład okrzemki (Diato-meae lub Bacillariophyceae) wykorzystują duże ilości krzemu do budowy swoich szkieletów.

Główne składniki wody morskiej

(według Harvey’a 1955)

Pierwiastek	Stężenie (g/kg)
sód	10,77
magnez	1,30
wapń	0,409
potas	0,388
stront	0,010
chlorki	19,37
siarczany	2,71
bromki	0,065
węgiel	0,025 (uzależniony od wartości pH)

Wiele gatunków glonów potrzebuje molibdenu i wanadu. Osłonice gromadzą w swoim ciele wanad, gdzie osiąga on nawet 50 000 razy wyższe stężenie w porównaniu z jego zawartością w wodzie morskiej.