37621 str293

Profil muzyczny gerrar... " Filmy - Notatnik    "    1025. O.S.T.R - Synu ... " $ str292-Paint    " Itelix iLibrary Reader J Hydrologia ogólna - El..

E Bnjkiewicż-Griibowika. Z. Mikulski    o/t<Umi Wumzowu Jfnf

ISBN 83-OI-MS79-X. O b>- WN PWN 2005

(antarktyczna - An i arktyczna - Ar) są formowane z wód pośrednich, przydcnnych i powierzchniowych spływających po stoku kontynentalnym w wyniku ruchów zstępujących i wstępujących wzbudzanych przez cyrkulacje wód. Cechuje je obniżona temperatura i wysoka gęstość.

Przydenne masy wodne osiągają przeciętną miąższość (włączając głębokie rowy oceaniczne) 1000-1500 m. Powstają wskutek opadania wód wyżej leżących. Formują się w wysokich szerokościach geograficznych z wyjątkiem wód północnej części Oceanu Indyjskiego. Wydziela się: polarne masy wodne (P), szeroko rozpowszechnione w oceanach: Atlantyckim, Spokojnym i Indyjskim (zwłaszcza wody antarktyczne, mające największą gęstość ze wszystkich mas wodnych) i północnooceaniczne masy wodne (NO) występujące do 35—40° szer. geogr. pn. Wśród tych ostatnich wyróżnia się masy wodne: północnoatlantycką (NA), północnopacyficzną (NPc) i powstałą ze słonych wód Morza Czerwonego i Zatoki Perskiej przydenną masę wodną północnej części Oceanu Indyjskiego (NJ) (rys. 237).

9. CYRKULACJA WOD

Przemieszczanie się wód w oceanie światowym, wywołane jakąkolwiek przyczyną, wzbudza cały system wzajemnie powiązanych ruchów uwarunkowanych ubytkiem wody w jednym miejscu i koniecznością jego uzupełniania. W ten sposób kształtuje się cyrkulacja wód o różnej skali (lokalna, globalna) i o różnym czasie trwania (krótkotrwała, cjuasi-stacjonarna).

Globalna cyrkulacja wód w oceanie światowym jest wzbudzana przez nierównomierny rozkład energii słonecznej na powierzchni Ziemi oraz planetarną wymianę energii i materii. Różnice w ilości ciepła, otrzymywanego w niskich i wysokich szerokościach geograficznych, prowadzą do tworzenia się atmosferycznych i morskich prądów gęstościowych. Pod wpływem cyrkulacji atmosferycznej powstają prądy wiatrowe i dryfowe, które łączą się z. prądami grawitacyjno-gradientowymi i okresowymi prądami pływowymi. I właśnie prądy morskie są jednym z podstawowych czynników pobudzających cyrkulację wód w oceanie.

Strefy oceanu: powierzchniowa, podpowierzchniowa, głębinowa i przydenną mają samodzielny system krążenia wód. Szczególną rolę w cyrkulacji wód oceanicznych odgryw a zanurzanie się wód powierzchniowych (występuje w strefach zbieżności prądów^r, czyli w tzw. strefach konwergencji) (rys. 238) i wznoszenia się wód głębinowych (w strefach rozbieżności prądów, czyli strefach dywergencji). Zapadanie wód powierzchniowych występuje wzdłuż strefy konwergencji na równiku, dwóch konwergencji zwrotnikowych na 30-40° szer. geogr. pn. i pd. i konwergencji antarktyczncj i arktyczncj na 50° szer. geogr. pd. i pn. Ruchy wstępujące (upwelling) obejmują znaczną część toni wodnej, często od dna do powierzchni oceanu; mchy zstępujące sięgają poniżej I000-1500 m.

293

□

$

Cl

C

7T

C

O

rr.

a>

r-o

co

co

co

co

co

o

©

©

&

(J

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader