SPOSOBY CELE ZINSTYTUCJONALIZOWANE
PRZYSTOSOWANIA KULTUROWE ŚRODKI
WYCOFANIE
BUNT + +
Syndrom wysokich aspiracji i ograniczonych w rzeczywistości szans stanowi wzorzec skłaniający do zachowań dewiacyjnych:
- frustracja,
- osobista porażka - nieudacznik życiowy,
resentyment - rozproszone uczucie nienawiści, zawiści, wrogości; poczucie niemożności aktywnego wyrażania tych emocji wobec osoby, warstwy społecznej, władzy; nieustanne doświadczanie na nowo owej bezsilnej wrogości.
- anomia społeczna-
a. przekonanie o obojętności przywódców wobec potrzeb jednostki,
b. przekonanie, że niewiele da się osiągnąć w społeczeństwie, którego funkcjonowanie postrzegane jest jak zasadniczo niemożliwe do przewidzenia, chaotyczne,
c. przekonanie, iż zrealizowanie celów życiowych jest raczej niemożliwe,
d. poczucie bezsensu,
e. przekonanie, że jeśli idzie o społeczne i psychologiczne wsparcie, to człowiek nie może liczyć na innych.
Przyczyny kryzysu moralnego:
♦ „spieniężenie" świadomości ludzkiej i „spieniężenie" moralności,
♦ komercjalizacja i uprzedmiotowienie stosunków międzyludzkich,
♦ kryzys moralności, konwergencja różnych typów moralności oraz kontaminacja pojęć dobra i zła,
♦ popularyzacja konsumpcyjnego i hedonistycznego stylu życia,
♦ nacisk na sukces i bogacenie się, do którego jesteśmy moralnie zobowiązani,
♦ bariery w społecznym komunikowaniu,
♦ indywidualizacja moralności łączona z postmodernistycznym rozpadem wartości.
6