38374 metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowym stronat 75

Badania Bclbina nad grupami odnoszącymi sukcesy i porażki dowiodły (Belbin. 1981. 1993: 2003; Hardingham. 199S: Kożusznik. 1994. 1998). żc skład grup jest jedną z. najważniejszych zmiennych determinujących ich efektywność. Aby grupa była efektywna, potrzebuje równowagi zapewnionej obecnością w niej wszystkich ról. Członkowie grupy powinni być zdolni do zjednoczenia sic i współpracy. Badania Belbina pokazują, żc najczęściej członek grupy skłonny jest przyjmować i efektywnie pełnić jedną z. ról (tzw. role preferowaną). Jednak w zależności od sytuacji (potrzeb grupy) możliwe jest tymczasowe przyjęcie innej roli. tzw. zastępczej. |>ełnionej dzięki swoim innym zdolnościom.

Role grupowe mają tendencję do rozwijania się i dojrzewania. Ich profil może zmieniać sic u danej osoby wraz z gromadzeniem doświadczenia, związanego z funkcjonowaniem w grupie. Jeśli jakiejś roli brakuje w grupie, wtedy grupa ją generuje w miarę swoich możliwości. Według koncepcji Belbina w takiej sytuacji daną rolę przyjmuje osoba, która posiada predyspozycje do jej pełnienia, choć ta rola nie jest rolą dominującą, najbardziej preferowaną przez tę osobę. Koncepcja Belbina nie mówi jednak nic o warunkach, jakie mogą uaktywnić określoną rolę. ułatwić lub utrudnić jej pełnienie

Zagadnienia do przemyślenia

1.    Czy potrafisz zauważyć, jakie role pełnia uczestnicy grup. które prowadzisz?

2.    Co się dzieje, jeśli traktujesz kogoś zgodnie z nadaną mu przez siebie rolą grupową?

3.    Jaką rolę Ty zwykle przyjmujesz w grupie i jak to może wpłynąć na prowadzenie przez Ciebie zajęć?

Komunikacja w grupie

Struktura komunikacyjna określa zróżnicowanie pozycji członków grupy ze względu na liczbę informacji, dochodzących do danej pozycji i liczbę kanałów wiążących poszczególne pozycje z innymi pozycjami i nierozłącznie wiąże się z rolami grupowymi. Badania nad siecią komunikacyjną, bo tak też nazywana jest wyżej wymieniona stiukluta, dowodzą, iż osoby uczestniczące w małych grupach porozumiewają się wedle pewnych rodzajów struktur komunikacyjnych. Graficzne kształty tych struktur oraz ich nazwy przedstawia rysunek 2.

W badaniach nad strukturą komunikacyjną w grupach (Mika. 1984) analizowano sytuację rozchodzenia się plotek. Rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji odbywa się poprzez istniejące kanały. Takimi kanałami sa na przykład stosunki przyjaźni łączące ludzi zc sobą. Aby plotka powstała i rozchodziła się, istnieć musi niejasność poznawcza tej sytuacji i ważność sprawy dla danej grupy.

7-1

Ważne również jesi i to. aby ewentualny odbiorca informacji takiej, jak plotka, był oceniany jako zainteresowany jej treścią.

„Łańcuch”

„Rak”

Oznaczenia:

pozycja

kanał

Rys. 2. Różne rodzaje struktur komunikacyjnych

Analiza struktur pokazuje, na czym polega zróżnicowanie poszczególnych pozycji w sieci komunikacyjnej. Pozycje te dzieli od siebie pewna suma odległości komunikacyjnych, a ich obliczanie pozwala ustalić wskaźnik centralnnści tych pozycji w strukturze komunikacji grupy. Centralność danej pozycji zależy zarówno Od kształtu struktury, jak i od miejsca pozycji w tej strukturze. Na przykład w „Kole" wszystkie pozycje s;i w równym stopniu centralne, zaś w „Łańcuchu" pozycją centralną jest pozycja C. W badaniach laboratoryjnych ustalono, żc bardziej scentralizowane rodzaje struktur prowadzą do mniejszej liczby błędów w trakcie rozwiązywania zadań grupowych. Osoby zajmujące te scentralizowane pozycje w strukturze są postrzegane jako liderzy grup częściej niż osoby zajmujące pozycje peryferyjne. Są one także bardziej zadowolone zc swojego uczestnictwa

75