38869 skanuj0028 (96)

32

ANDRZEJ KOWALCZYK

czenie w polowaniach i balach było jednym z ważniejszych motywów podróżowania zamożnych i „dobrze urodzonych” osób w XVIII w.

Duże znaczenie dla rozwoju turystyki kulturowej miała epoka romantyzmu, która przyniosła jeszcze większe zainteresowanie historią i sztuką. W tym okresie częścią Europy coraz chętniej odwiedzaną przez turystów zaczęła być Gre-qa, która stała się celem przyjazdów nie tylko miłośników historii, sztuki antycznej i zabytków, ale również, romantycznych poetów, pisarzy i malarzy, dodatkowo zwabionych do tego kraju walkami narodowowyzwoleńczymi przeciwko panowaniu tureckiemu (yide lord Byron).

Kultura w XlX-wiecznych przewodnikach turystycznych O tym, iż kultura była w tym czasie jednym z ważniejszych motywów podróży turystycznych może świadczyć to, iż w wydawanej przez oficynę Johna Murraya serii przewodników po Europie, w 1845 r. ukazał się przewodnik autorstwa R. Forda, w którym w ramach 17 tras tematycznych znalazły się m.in. trasa dla turystów interesujących się miejscami kultu religijnego, a także trasa dla próżniaka i człowieka rozrywki” („...for the idler and man ofpleasure”) (Mączak 2001, 250-251)¹.

Gwałtowny rozwój turystyki w 2 połowie w XIX w. przyniósł również wzrost zainteresowania kolejnymi jej formami związanymi z szeroko rozumianą kulturą. Należała do niej turystyka polegająca na czynnym uprawianiu sportu (czemu towarzyszyło masowe powstawanie towarzystw sportowych, organizacji w rodzaju „Sokoła” itp.), a zwłaszcza wioślarstwa, wspinaczek wysokogórskich, żeglarstwa, cyklistyki oraz gry w golfa. Zainteresowanie aktywnymi formami turystyki miało swoje korzenie w opisanej już wcześniej turystyce łowieckiej i średniowiecznej turystyce „turniejowej” (wspólnym mianownikiem tych trzech rodzajów turystyki jest rywalizacja między uprawiającymi je osobami), a po części wynikało to z rozpowszechnionej w końcu XIX w. fascynacji techniką (co miało istotne znaczenie dla rozwoju cyklistyki, a później turystyki samochodowej). Innym dowodem na to, iż w tym czasie najnowsze osiągnięcia nauki i techniki przyciągały wielu turystów, może być działalność biura podróży założonego przez T. Cooka, który systematycznie organizował wyjazdy na wystawy światowe w Londynie i Paryżu (gdzie przede wszystkim podziwiano najnowsze osiągnięcia techniki).

1

Zbliżone do tego rodzaju motywacje legły u podstaw coraz większej popularności wśród XIX-wiecznych turystów Monte Carlo, a także wielu kurortów, które nie tylko pełniły funkcje uzdrowiskowe, ale były ważnymi ośrodkami kultury i sztuki oraz roziywki (Karlsbad, Baden Baden, Yichy, Ostenda, Brighton, Rimini itp.).