39424 sryle w archI2

Po lewej: wykusz gotycki, Praga, Karolinum, 2 poł. XIV w. Po prawej: wykusz renesansowy, Norymberga, dom Top-lerów, 1605

wypełniające okna. „Karton” (projekt naturalnej wielkości) ukazuje główne zarysy obrazu. Według niego wycina się kawałki szkła, które albo są barwione w masie (witraż mozaikowy), albo pokryte warstwą cienkiego, bar-	1	1	1	1
wionego szkła (szkło warstwowe). Dziś barwne szkło	2	2	2	2
wytwarza się fabrycznie. Czarna konturówka, kryjąca far-	3	3	3	3
ba ze szklanego proszku i tlenków metali, służy do nanoszenia rysunku i wtopienia go w szkło. Listwy ołowiane,	4	4	4	4
lutowane w miejscach styku, łączą poszczególne kawałki szkła (il. 1, 2). Do ochrony przed naporem wiatru służą poziome wiat równice (il. 3 - S). Łączą się one z witrażem	5	5	5	5
za pośrednictwem pionowych wiatrówek (W) i wiązadeł	6,7	6,7	6,7	6,7
(B) - drutów przy lutowy wanych do ołowianych listew, i owijanych wokół wiatrówek. Witraż betonowy * składa się	8	8	8	8
z grubych, barwionych kawałków szkła, nie połączonych ołowiem, lecz wylanym betonem albo tworzywem sztucznym (il. 4), XX w. witrażyk herbowy*, witrażyk przedstawiający herb osoby	400	825	828	882
albo grupy osób, ufundowany dla budynku publicznego, związany z darowizną pieniężną („grosz na budowę”). Popularny w Szwajcarii w XV i XVI w. 768 wklęska, wklęsły odpowiednik wałka w profilu	699	698	332	708
—» żebra, —> gzymsu, stropu, kolumny (np. trochilus —> bazy attyckiej), występuje także w meblach. 769 właz, otwór w stropie —> lochu, 296*.	558	792	386 29	41
\| 7701 włoski hełm —> dach 10*.	130	272	835	823
\| 7711 wnęka ślepa, blenda, wnęka dekoracyjna,	107	538	104	522
stwarzająca złudzenie powtarzania się otworu okiennego itp. (np. w strefie okien górnych w budowlach romańskich). 7721 wole oko, oeil-de-boeuf. małe —> okno okrągłe albo	542	546	516	528
eliptyczne, szczególnie w architekturze baroku. 773\| woluta* (łac. volutum = zwinięte), element ar-	831	827	819	890
chitektoniczny w formie ślimacznicy. Część charakterystyczna kapitelu jońskiego (15) oraz rzymsko-korync-kiego gzymsu wspornikowego (32). W okresie renesansu i baroku stosowana do uzyskania przejścia między pionowymi a poziomymi elementami architektonicznymi; —» szczyt, il. 3. 7741 wolutowy ornament —> okuciowy ornament, 232*.	700	663	686	294
775\| wotum, tabliczka wotywna* (łac. votum = dar,	832	331	823	807
ślub), tabliczka zawieszana w związku ze złożonymi ślubami („ex voto”) albo w podzięce za wysłuchanie modlitwy, w kościele, w miejscu pielgrzymek lub tam, gdzie dokonało się dane wydarzenie. Na niej umieszczony tekst, często także figury świętych albo wyobrażenie zdarzenia. Dary wotywne, wota to przedmioty wiążące się z określoną intencją modlitwy albo jej wysłuchaniem, np. kule, modele statków, odlewy części ciała itd. 776[ wozówkowy układ cegieł —» kamień budowlany	753	584	440	598
i cegła. 777\| wspornik (kroksztyn, konsola), wystający z muru	216	225	411	476
element podtrzymujący balkony, rzeźby, belki, służki, żebra sklepienne itd.; w architekturze drewnianej (—> szkieletowa konstrukcja drewniana) nazywany także knagą*. Często	1	1	777 1	1
zdobiony ornamentem albo motywami figuralnymi, nierzadko groteskowymi, 160, 309.