39875 IMG"03 (6)

informacji i coraz szybszego ich obiegu. Siało się lo możliwe dzięki _ra*« mediom. Gajda definiuje je jako:

1.1 narzędzia intoimacjl akcsntięąco jej inosowy charakter i su-Oeruiące zarazem czętckrwc tylko sprzężenie zwrotne między odbiorcą a nadawcą (przekaz jednostronny) i w konMkwanqi - wywierania wpływu na jednostkę.

Media: prasa, radio, telewizja, książka, plakat czy film nie mają w prze- * ciwieństwic do multimediów, np. komputera podłączonego do intemetu, I charakteru interaktywnego¹ M.

Media i teorie ich wpływu na człowieka.

Funkcje mediów

Istnieje kilka teorii wyjaśniających wpływ mediów na człowieka, nasz sposób poznawania świata i przetwarzania informacji stamtąd pochodzą*

cych:

Teorie psychologiczne - przede wszystkim wymienić tu trzeba teorię uwarunkowania i dysonansu poznawczego.

Pierwsza z nich mówi o możliwości wywołania odruchów warunkowych pod wpływem słów, gestów, obrazów i kojarzeniu tych pierwszych z określonymi stanami uczuciowymi: lękiem, przyjemnością, miłością czy nienawiścią.

Z jednej strony wszyscy zdają sobie sprawę z faktu, że człowiek jest istotą świadomą swego działania i nie jest łatwo go uwarunkować, może bowiem przyjąć określoną postawę czy nabyć opinii i wyobrażeń, które zablokują nieświadome warunkowanie, a co za tym idzie, oddziaływanie na decyzje, wybory czy poglądy przez każdego z nas reprezentowane, z drugiej pojawił się kwestia środków, za pomocą których owo warunkowanie można osiągnąć

0    tym będzie jeszcze mowa w dalszej części rozdziału.

Droga z teorii - dysonansu poznawczego mówi o tym, żc informacje niezgodne z nastawieniem odbiorcy są odrzucane, te zaś, które cechuje spójność postaw czy poglądów między nadawcą a odbiorcą przyjmowane

1    aprobowane.

Teorie socjologiczne - efekty komunikowania, do których należą właściwy odbiór informacji, a także jej oddziaływanie na nas, zależą od cech społecz-nycb i psychicznych, z czego jedne mają charakter jawny, drogie pnmm ukryty. Szczególny wpływ na interpretacją treści nadawanych przez media czy maas media mają oaoby z bliskiego otoczenia: rodzina, rówieśnicy, a takie autorytety i nieformalni przywódcy Im silniejsza więź emocjonalna i częstsze kontakty z członkami tegoż otoczenia, tyra większe prawdopodobieństwo ich oddziaływania na wybory, decyzje i wyobrażenia odbiorców informacji. Na poziomic cech psychicznych istotna jest także kwestia identyfikacji odbiorcy przekazu z nadawcą, co najczęściej odbywa się w oparciu o wspólne czy też pożądane przez druga stronę cechy charakteru, ale i wyglądu.

Teorie kulturowe wskazują na dominującą rolę mediów w kształtowaniu masowego charakteru kultury: jej norm, standardów i przemian. Podkreśla się, że o de same mass media nie są dobre ani dc. o tyle kh treści nierzadko oddziałuj dcpcrsonalizująco i demoralizująco na człowieka, poprzez uproszczenia i schematy czność kształtują zły smak, przyczyniają się do rozwoju postaw hedonistycznych, a co więcej, kontrolują zakres ludzkich związków, czyniąc integrację społeczną bardzo płytką, oferując zamiast prawdziwych relacji międzyludzkich wrażenie życia z drugiej ręki (komunikatory internetowe, reality shows. seriale), pogłębiają tym samym bierność w działaniach społecznych, a przez nieselektywny dobór treści usprawiedliwiają materializm, brutalność i przemoc.

Przedstawione w obrębie teorii kulturowych oddziaływanie mediów na świadomość odbiorców nie pozostawia wątpliwości co do tego, żc są one źródłem treści socjalizacyjnych, a za ich pośrednictwem uwewnętrzniania przer odbiorcę wzorów, norm i wartości tam prezentowanych. Druga istotna kwestia dotyczy faktu, że oddziaływanie owo ma charakter zdecydowane negatywny Jest to jednak bardzo jednostronne ujęcie problemu.

Szerzej i bardziej obiektywnie funkcje mediów przedstawić można na-stępąjąco:

upowszechnianie różnorodnych treści (tu mieści się bardzo wszechstronne oddziaływanie edukacyjno-informacyjne, a negatywny wpływ na odbiorcę ustępuje miejsca świadomemu doborowi treści, tak aby uczyły i motywowały do kształcenia, uzupełniały braki w edukacji, a także rozwijając zainteresowania, pozwalały na właściwe zagospodarowanie czasu wolnego);

-    dostarczanie rozrywki (a poprzez nią zapewnienie relaksu i uwrażliwianie estetyczne, kształtowanie opinii i postaw odbiorców);

-    stymulowanie rozwoju umysłowego, kreatywności, propagowanie określonych wzorców i stylów życia;

179