• Informacja: człowiek dowiaduje się o zdrowiu jako wartości.
•Transformacja: przetłumaczenie informacji na własny język, odniesienie do własnych doświadczeń.
•Zaangażowanie: dokonanie akceptacji wartości zdrowia lub jej odrzucenie.
• Inkluzja: włączenie wartości zdrowia w osobiście uznany system wartości.
•Dynamizacja: podjęcie określonych działań i postaw.
Zachowania medyczne : korzystanie z różnego typu usług medycznych, z koncentracją na leczeniu.
Zachowania prozdrowotne: świadome działania ukierunkowane na zwiększenie potencjału swego zdrowia.
I ooo oooo ooooo oooo ooooo oooo oooo o o
• wybór kultury,
• zachowania charakterystyczne dla jednostki lub grupy,
• element stratyfikacji społecznej,
• pozwala na samoidentyfikację jednostki lub jej identyfikację grupową.
ooo
oooo
ooooo
oooo
ooooo
oooo
oooo
o o
Zespół codziennych zachowań, swoistych dla danej zbiorowości lub jednostki, charakterystyczny „ sposób bycia" odróżniający daną zbiorowość lub jednostkę od innych, lub inaczej, bardziej lub mniej świadomie przyjmowana strategia życia ( Siciński).
Wzór zachowań, który jest trwały i jest ukształtowany przez dziedzictwo kulturowe, relacje społeczne, czynniki geograficzne i społeczno-ekonomiczne oraz cechy osobowości człowieka ( Green, Kreuter).
Czynniki warunkujące zdrowie:
• Styl życia - 50%,
• Środowisko - 20 %,
• Biologia człowieka, czynniki genetyczne - 20 %,
• Organizacja opieki zdrowotnej -10 %
Wzory świadomych zachowań związanych ze zdrowiem, będący efektem wyborów dokonywanych przez ludzi na podstawie dostępnych, determinowanych ich sytuacją życiową alternatyw ( Cockerham).
ooo
oooo
ooooo
oooo
ooooo
?oo oo
ooooo
oooo
ooooo
oooo
Większość pozytywnych definicji zdrowia psychicznego uwzględnia jeden lub więcej następujących aspektów:
• Zachowania - zdrowie fizyczne: dbałość o ciało, aktywność fizyczna, racjonalne żywienie, sen.........
•Zachowania - zdrowie psychiczne: dawanie i korzystanie ze wsparcia społecznego, unikanie nadmiaru stresów, radzenie sobie z problemami..........
• Zachowania - prewencyjne: samokontrola zdrowia, samobadanie, badania profilaktyczne, bezpieczne zachowania..........
• Niepodejmowanie zachowań ryzykownych: niepalenie tytoniu, ograniczone używanie alkoholu, nienadużywanie leków, nieużywanie substancji psychotropowych.....
• postawa jednostki wobec własnej osoby,
• charakter i stopień zaawansowania procesu samourzeczywistnienia,
• stopień integracji osiągniętej przez jednostkę,
• adekwatność spostrzegania rzeczywistości przez jednostkę,
• stopień kontroli nad środowiskiem osiągniętym przez jednostkę,
• poczucie koherencji; zrozumiałość, zaradność, sensowność.
ooo oooo ooooo oooo ooooo oooo oooo o o
Poczucie koherencji (sense of coherence- SOC) jest to globalna orientacja człowieka, wyrażająca stopień, w jakim człowiek ma dominujące, trwałe, choć dynamiczne poczucie pewności, że;
- bodźce napływające w ciągu życia ze środowiska wewnętrznego i zewnętrznego mają charakter ustrukturowany, przewidywalny i wytłumaczalny;
■ dostępne są zasoby, które pozwolą sprostać wymaganiom stawianym przez te bodźce;
Wymagania te są dla niego wyzwaniem wartym wysiłku i zaangażowania.
(A. Anthonovsky).
Jednostka o zdrowej osobowości potrafi zaspokajać swoje podstawowe potrzeby na drodze akceptowanych społecznie zachowań w sposób, który nie rodzi problemów osobowościowych. Potrafi ona w mniejszym lub większym stopniu, zaakceptować siebie oraz poświęcić swoją energię i myśli społecznie istotnym celom i problemom wykraczającym poza potrzeby bezpieczeństwa, miłości czy posiadania określonej pozycji społecznej ( S. M. Jourard).
OOO
OOOO
OOOOO
oooo
ooooo
oooo
oooo
Zdrowie psychiczne jest to zdolność do rozwoju w kierunku wszechstronnego rozumienia, przeżywania, odkrywania i tworzenia oraz wyższej hierarchii rzeczywistości i wartości, aż do konkretnego ideału indywidualnego i społecznego ( K. Dąbrowski).
2