44761 Obraz (638)

3. Budowa zdania

W związku przynależności pozostają:

—    składniki czasownikowe ze składnikami w funkcji okolicznika;

—    składniki przymiotnikowe ze składnikami w funkcji okolicznika;

—    składniki rzeczownikowe ze składnikami w funkcji tych przydawek przyimkowych, które nie są wymagane przez nadrzędnik grupy.

Ten typ związku obserwujemy na przykład w grupach: Idę do kina.

przygotowany wieczorem przyjście o piątej.

Warto odnotować jeszcze jeden podział związków składniowych w zdaniu pojedynczym. Wyróżnia się tu:

—    związek główny — pomiędzy podmiotem gramatycznym a orzeczeniem,

—    związki poboczne — wszystkie pozostałe.

3.3. Budowa wypowiedzenia złożonego

Posługujemy się tu terminem szerszym niż zdanie, gdyż—jak pokazaliśmy wyżej — przy ograniczeniu opisu składniowego do zdań złożonych, trudno byłoby uzasadnić, dlaczego w jego ramach analizujemy także wypowiedzenia, których jednym ze składników jest oznajmienie.

Opis budowy wypowiedzenia złożonego obejmuje:

—    typy wskaźników zespolenia wypowiedzeń składowych,

—    typy wypowiedzeń składowych współrzędnych i podrzędnych.

Kolejność omawiania zagadnień wynika stąd, że w rozpoznawaniu typów wypowiedzeń (zwłaszcza współrzędnych, ale także podrzędnych okoliczniko-wych) dużą praktyczną rolę odgrywają spójniki.

3.3.1. Typy wskaźników zespolenia wypowiedzeń składowych

Wskaźnik zespolenia to ten element tekstu, który wyraża połączenie (zespolenie) składników w konstrukcję składniową, w szczególności połączenie wypowiedzeń składowych w wypowiedzenie złożone, sygnalizując zarazem typ stosunku między składnikami.

462