44860 Strona059 (2)

Tablica 39

Własności wybuchowe mieszanin chloranu potasowego z różnymi

Substancja palna	Zawartość substancji palnej w masie %	Próba w bloku Trauzla (średnica i wysokość naboju 25 inni)		K rasziu kiesr.era i legii 7 \	óć zguiol i miedzią 10,5 min	1 ^11 ęd kość doi niiarji m/sek
		ilość masy HE ‘	wydęcie bloku CIII^3	gęsi ość masy	zguiol iii iii
Węgiel drzewny	25	10	220	0,0	3,8	2600
Cukier w postaci	10	i;j	105	1,0	niewy	—
. pyłu					buch
Sadza	10	13	KiO	1,1	3,5
ćlinuinium	25	10.	160	0,0	3,2	1500^1

' Impulsu początkowego dostarczał proch czarny.

Tablica 40

Prędkość detonacji mieszanin chloranu potasowego z różnymi

Substancja palna	Zawartość .substancji palnych w masie 0/ /o	dęslość masy	Pięt! kość detonacji ui/sck
Węgiel drzewny	13	1.27	1620
dra fil	13	Mi	500
Siarka	28	1,36	1600

Tworzenie się produktów gazowych w wyniku reakcji zachodzących w masie jest koniecznym, ale nie wystarczającym warunkiem pobudzenia masy do wybuchu.

blutego bezgazowe i bardzo małogazowe¹ masy (v_t ^ 100 cm/^;1g) praktycznie nie przejawiają własności wybuchowych albo mają Je w minimalnym stopniu.

Tcrrnit żelazowo-glinowy niemal nie tworzy fazy gazowej pod-rziw reakcji palenia i dlatego nie przejawia jakichkolwiek własności wybuchowych. Rozrzucanie cząstek palącego się termitu odbywa Mię za pośrednictwem znajdującego się w nim powietrza, które przy podniesieniu temperatury rozszerza się i wywołuje iskrzenie lerńHu.

gazowej w temperaturze reakcji

%

Podczas palenia mas zapalających zawierających obok termitu inne składniki, jak azotany barowy lub potasowy oraz lepiszcza organiczne, tworzą się pewne, wprawdzie nieznaczne, ilości gazów i dlatego masy te mogą posiadać własności wybuchowe. Jednakże praktycznie niezwykle trudno jest wywołać wybuch w masach zawierających ponad 50—U0% termitu żelazowo-glinowego, jak na przykład w masie angielskiej bomby zapalającej, złożonej z 50% tlenku żelazowego, 24% aluminium, 26% azotanu barowego, aby uzyskać wybuch, trzeba było stosować mocną osłonę i silny impuls początkowy (dużo materiału wybuchowego), lecz i w tych warunkach rezultat próby był niepewny.-

Drugim z kolei koniecznym, ale niedostatecznym warunkiem, aby układ miał własności wybuchowe, jest wysoka egzotermicz-ność reakcji.

Ponieważ szybkość reakcji chemicznych zależy w dużym stopniu od temperatury, przeto reakcja rozkładu wybuchowego może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy uzyskiwana podczas reakcji temperatura przewyższa 500—600°C.

Temu warunkowi odpowiadają niemal wszystkie masy pirotechniczne z wyjątkiem jedynie mas dymów zasłonowych, zawierających 40—50% tak mało aktywnej substancji jak NII.jCl.

Trzecim warunkiem określającym zdolność układu do wybuchu jest jednorodność² układu — własność, którą masy pirotechniczne posiadają jedynie w bardzo nieznacznym stopniu.

W podręcznikach traktujących o teorii materiałów wybuchowych wyraźnie zaznacza się, że mieszaniny wybuchowe stałe nie zawierające materiałów łatwo przenoszących detonację — w postaci indywidualnych materiałów wybuchowych, posiadają małą kruszność i z trudem można w nich wywołać i rozprzestrzeniać proces wybuchu. Jako przykład takiej mieszaniny może służyć proch czarny. Inaczej sprawa przedstawia się z cieczami, które w roztworach tworzą jednorodne mieszaniny fizyczne o cząsteczkowym stopniu dyspersji. W tym przypadku fala detonacji przenosi .się bez przeszkód. Masy pirotechniczne są jednak mieszaninami ciał stałych. Toteż mogą one mieć silnie zaznaczone własności wybuchowe! jedynie wtedy, gdiy znajduje się w nich materiał łatwo przenoszący wybuch (detonację), będący indywidualną substancją

121

1

Mitmy tu na myśli obecność fazy ii ulu w temperaturze pokojowej).

2

Jeżeli substancja palna znajduje sią w masie w postaci kawałków lub grubego proszku, to wtedy styka się ona na niewielkiej powierzchni z tlenem powietrza. Stąd wniosek: ponieważ utleniacz nie posiada dostatecznego kontaktu z substancją palną, a wymaganie jednolitości układu nie zostało zapewnione, przeto układ nie ma własności wybuchowych, chociażby przy reakcji palenia wydzielała się znaczna ilość ciepła i tworzyła się znaczna ilość produktów gazowych.