46485 P1240444

y vślę* ii nie bedtlt prżtMŚą powiedzieć, że większość orać, które ioircńcsts poświęcono kulturze łużyckiej, koncentrowała sie przede wstyttkia na aabiefack porządkujących źródła zarówno w przekroju chro-noTorleznjrs jak i zasięgu przestrzenny®. *le jest to sytuacja specyficzne jak iotąd tylce dla cada^ nad tą kulturą archeologiczną. Taki kierunek badaś w sposób nieuchronny rusl doprowadzić do wyłonienia eic pro-blezu jednolitości esy też spoistości oraz zróżnicowania materiałów źródłowych, które łączyoy pod pojecie*# kultury archeologicznej, jej grupy czy zespołu kultur, łagodnienie to, ograniczając się już tylko do kultury łatYck.tj. bywało przeważnie rozwiązywane bez wychodzenia poza krąg studiów typologicznych i porównawczych. >'ydaje się, że ten noment niezależnie od powyżej zasyrnalizowanych względów był też powodem dość częstego pod echowani a problemu zróżnicowania kultury łużyckiej. Było to w takiz ujęciu zagadnienie pozwalające wyjść z niewątpliwej monotonii studiów typoloficzno-klazyfikacyjnych bez konieczności sięgania po inne metody postępowania badawczego czy nawet poszerzania samej problematyki :szewcze;, cftoćbu tylko przy próbie wyjaśniania przyczyny stwierdzane-i różnicowani z. Te bowiem na ogół były rozwiązywane również tylko tradycyjny* zasobem metod. Podobnie jak próby interpretacji samego fs-cv. * w; * nianer: tróźnl cofania czy wydzielanych grup lokalnych, stwarzało to zarazem, przeważnie jednak tylko pozorne, przybliżanie się do zaradnie* syntezy historycznej. Pośrednio przynajmniej na ważność za-ęad=*ęaia 2 różnicowania kultury łużyckiej rzutowały i nadal rzu tu ją wysuwane hipotezy dotyczące przynależności etnicznej twórców tej kultury. v duiyz stopniu zresztą wywarły one nawet pewien wpływ na skłonność do bardziej nono litycznego traktowania kultury łużyckiej, zwłaszcza na obszarze dorzecza Odry i >fisły. k zasygnalizowanych powyżej czynnikach do-get rwałbyś się głównych przyczyn, dla których zagadnienie zróżnicowania kultury łużyckiej nie otrąciło nadal swojej aktualności, s w przeszłości było crsMsiotea dość żywego zainteresowania. Te krótkie uwagi na ten •.etat ale *ą oczywiście pełna analizą dziejów badań nad interesu ją cym sa? prool-w-a, ale tez nie to jest głównym zadaniem niniejszego refern-tz.

Przejdźmy wiec do zastanowienia się nad odpowiedzią na drugie ze Rforeułowanyca pytać, dotyczącego oceny rezultatów dotychczasowych badać nad tra zagadalenies. Odpowiedź na nie jest dość skomplikowana 1 ale de się zewrzeć w krótcis ujęciu. Z tego względu również tu nie może ona być pełna. Ponadto sta jery wobec wyboru możliwych różnych odpowiedź! na te kwestię. ^¥ożne bowiem dokonać prezentacji oraz analizy dotychczasowych ?rć: podziała kultury łużyckiej i ewentualnie opowiedzieć się za którąś t nich. ^roźns jednak tekże soróbować wniknąć w sposoby wydzielania grup lokalnych kultury łużyckiej czy zgoła nawet jej jako ca-

łoścl 1 w tya świetle ustosunkować się do dotychczasowych rezultatów.

W tym wystąpieniu bardziej interesować nar będzie ta druta alternatywa.

00 nie oznacza. Iż całkowicie można nie zajmować sie tvr. co t.nwił»rr<ć by mogła pierwsza z możliwych odpowiedzi,

Najogólniej w odpowiedzi na postawiona wyżej pytanie motnaby stwierdzić, że zarówno samo wydzielenie kultury łużyckiej, je* zresztą nie tylko jej, oraz jej grup lokalnych, jeat v dużvrr etooniu obarczone pewną mniejszą dojrzałością metodoloriczną właściwa ereezta tak-że innym dyscyplinom humanistycznym . Rozważając te kwestie z punktu widzenia logicznej teorii nauki, wypowiedziane dotychczas ©oglądy ery nawet skonstruowane ustalenia odnoszące sic do zróżnicowania kulvirv łużyckiej można traktować jako zdania prooonowane na twierdzenia naukowe. Zdania takie winny spełniać określone wymogi, aby mogły ryć zaliczone do wiedzy naukowej. Są to lntersubicktyuna knn Uol^łwalnn*£ a-lej umożliwiająca taką kontrolę ln ter subiektywna komunikował no- 6 cie także zdania takie powinny w obrębie danej dyscypliny być powiązane związkami*wynikania. Wymogi ta dotyczą również interpretacji humanistycznej, aczkolwiek nauki humanistyczne w zestawieniu z innymi dyscyplinami spełniają ja w najniższym stopniu . Jlie rozwijając tuta' tych uwag ogólnych wynikających z logicznej teorii nauki dodać tylko jeszcze trzeba to, iż zdania proponowane na twierdzenia powinny być tak sformułowane, aby wymóg intersubiekty wnej kontroli mógł bvć wykonalny przeć innych przedstawicieli danej dyscypliny oraz abv kontrola ta przeprowadzona analogicznie przyniosła rezultat ©odobnv.

Gdyby teraz w aspekcie powyższych uwag spojrzeć na zagadnienie tutaj rozważane i odpowiedzieć na postawione sobie powyżej pytani*, to wypadnie stwierdzić, że dotychczasowe wypowiedzi i ustalenia dotyczące zróżnicowania kultury łużyckiej w bardzo niskim stocniu spełniają wymogi stawiane wiedzy naukowej czy zdaniom proponowanym na tvieT*dżenią naukowe. Brak im w dużym stopniu czynnika, który warunkuje inne wymogi, a mianowicie intersubiektywnej komunikowalnośei. Co konkretnie v interesującej nas kwestii uzasadnia powyżej sformułowaną opinie czy może nawet obawę /w tym sensie, że znaczna cześć wypowiedzi dotychczasowych nie sprostałaby wymogom wynikającym z logicznej teorii nauki/, postaram sie przynajmniej krótko zasygnalizować i podać.

Rozpocząć wypada niewątpliwie od stwierdzenia faktu, iż pojęcie •kulturą łużycka" nie posiada faktycznie dostatecznie jamo określonej definicji. Trudno byłoby może oczekiwać czy wymagać ostrego okr*“-l*nla zakresu tero pojęcia. Sadzę nawet,, iż jest to ntewytonalne czv zgoła niewłaściwe, ale powinien on zostać możliwie ściśle ustalony by wykluczać nadmierną dowolność jego rozumienia. Nie cocrzestajać na tak ogólnych uwagach wypada może przyjrzeć sie orzynajmniej niektórym cr~-

U

13