46791 Scan0039 (13)

ucłu;aixiaxjiii ficiu^uwyiiii, naizęuzie umożliwiające poznanie 1 rozumienie zjawisk zachodzących w procesie nauczania i wychowania, praw ich zmiany i rozwoju”.

Godz. 13,114. Nauczyciel akademicki: „Czy są może pytania na temat pierwszego zagadnienia?” Pytań nie ma. Ktoś mówi szeptem — „przerwa”.

Godz. 13,15. Prowadzący zajęcia ogłasza przerwę i wychodzi z sali.

Godz. 13,26. Nauczyciel akademicki rozpoczyna drugą godzinę zajęć. „Przystępujemy teraz — mówi — do kolejnego' zagadnienia. Omówimy podstawowe dyrektywy metodologiczne, którymi należy się kierować w pedagogicznych badaniach naukowych”.

Godz. 13,26. Omawiając dyrektywy metodologiczne wynikające z dialektyki marksistowskiej, nauczający nawiązuje do pierwszego zagadnienia, w którym omawiał znaczenie materializmu dialektycznego. „Dialektyka materialistyczna — stwierdza — jest dla prowadzących badania pedagogiczne kluczem do zrozumienia złożonego 'i wielostronnego rozwoju zjawisk dydaktyczno-wychowawczych, ukazuje bogactwo ich treści, form i metod nauczania oraz wychowania”. Następnie przytacza dwa przykłady z pedagogicznych badań naukowych w szkolnictwie wyższym. Większość studentów notuje wykład,

Godz. 13,30. Kontynuując omawianie tej grupy dyrektyw nauczyciel akademicki podkreśla, że z każdej tezy, prawa i kategorii dialektyki marksistowskiej wypływa wniosek meto dolo-j giczny. „Jeżeli zatem wszystko na świecie jest powiązane — wyjaśnia — to należy również każde zjawisko pedagogiczne ujmować nie w oderwaniu, lecz w ścisłej łączności z warunkami, w jakich powstało i rozwija się. Skoro wszystko na świecie się zmienia, to badając określone zjawiska nauczania, kształcenia i wychowania należy brać pod uwagę nie tylko ich aktualny stan, lecz również procesy zamierania starej jakości 1 narodzin nowej, tendencje rozwojowe, przeszłość i perspektywy na przyszłość. Na tym właśnie polega metodologiczne znaczenie dialektyki marksistowskiej w pedagogicznych badaniach naukowych”.

Godz. 13,38. Nauczyciel akademicki omawia dyrektywy metodologiczne wynikające z ontologii marksistowskiej. Stwierdza, że punktem wyjścia metody materializmu historycznego' jest słynna teza Marksa, która brzmi: „Nie świadomość ludzi

określa ich byt, lecz przeciwnie, ich byt określa ich świadomość”. Po przytoczeniu kilku konkretnych przykładów z zakresu badań pedagogicznych, prowadzący zajęcia podkreśla: „W badaniach pedagogicznych należy zwracać przede wszystkim uwagę na stosunki obiektywne, występujące w działalności dydaktyczno-wychowawczej, a potem na subiektywne ich odbicie w świadomości wychowawców i wychowanków”. Kończąc omawianie tego zagadnienia, nauczyciel akademicki dodaje, że przy doborze odpowiedniej metody badań pedagogicznych należy się również kierować dyrektywami metodologicznymi wynikającymi z ontologii marksistowskiej.

Godz. 13,50. Prowadzący wykład przystępuje do omówienia dyrektyw metodologicznych wynikających z gnoseologii marksistowskiej. Przytacza znaną tezę Lenina:. „Od żywego oglądu do myślenia abstrakcyjnego i od niego do praktyki — taka jest dialektyczna droga poznania prawdy, poznania realności obiektywnej”. Student S. W. stawia pytanie: „Jakie zastosowanie ma leninowska formuła w badaniach pedagogicznych?” Nauczyciel akademicki wyjaśnia, że w całym procesie badawczym należy uwzględniać sformułowane przez Lenina etapy, przez które przechodzi poznanie ludzkie. Wszelkie pedagogiczne prace badawcze powinny być oparte .na faktach. Materiały empiryczne stanowią bowiem podstawę do naukowego uogólnienia. A sformułowane wnioski pedagogiczne wymagają potwierdzenia w praktycznym działaniu dydaktyczno-wychowawczym. Omawiając to zagadnienie nauczyciel akademicki przytacza trzy konkretne przykłady z badań pedagogicznych w naszym kraju.

Godz. 1:3,58. Na zakończenie prowadzący zajęcia stwierdza, że dyrektywy metodologiczne wypływające z filozofii marksistowskiej wiążą się ściśle z zasadą ideowego zaangażowania badacza, która nakazuje, aby w procesie badań pedagogicznych: a) naświetlać i oceniać wszelkie zjawiska i procesy dydaktyczno-wychowawcze z pozycji marksizmu-lenimizmu; b) ujawniać przeciwieństwa między postępowymi a reakcyjnymi kierunkami i systemami pedagogicznymi, popierać i otwarcie opowiadać się po stronie .nowego i postępowego przeciwko staremu i przeżytemu; c) zajmować nieprzejednane stanowisko wobec subiektywizmu, dowolności w ocenie zjawisk i procesów dydaktycznc--w^Ty-chowawczych oraz prób przedstawiania wyników badań pedagogicznych z korzyścią dla z góry ustalonego punktu widzenia. „Tak w.ięc — reasumuje nauczyciel akademicki — ideowe zaangażowanie pedagoga — badacza jest ściśle związane z n&u-

73